Κάστρο Σίφνου

Περιφέρεια : Νότιο Αιγαίο
Νομός : Κυκλάδων

-- Δήμος Σίφνου --

Το Κάστρο Σίφνου είναι οικισμός της Σίφνου, στις Κυκλάδες. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 118 κατοίκους. Το Κάστρο είναι κτισμένο στην κορυφή απότομου λόφου κοντά στην ανατολική ακτή του νησιού, σε υψόμετρο 80 μέτρων. Κάτω από το λόφο βρίσκεται μικρός όρμος, ο οποίος χρησιμοποιούταν ως ο λιμένας του οικισμού.[2]

Ιστορία

Το Κάστρο πιθανόν δημιουργήθηκε τον 14ο αιώνα, και ίσως κατασκευάστηκε από τον οίκο ντα Κορούνια, ο οποίος κατέλαβε το νησί από τους Βυζαντινούς το 1307. Στα ερείπια του Δεσποτικού, το οποίο ήταν η κατοικία του τοπικού άρχοντα, βρίσκεται μια επιγραφή του 1365, με το όνομα Γιαννούλης ντα Κορούνια. Η παλαιότερη μνεία στο Κάστρο γίνεται από τον Κριστόφορο Μπουοντελμόντι στο Isolario του 1420.[3]

Το κάστρο αρχικά είχε διαστάσεις περίπου 100 επί 40 μέτρα, καταλαμβάνοντας την έκταση της αρχαίας ακρόπολης, αλλά στη συνέχεια επεκτάθηκε. Το αρχικό του μέγεθος είναι παρόμοιο με το αυτό του Άνω Κάστρο στη Μήλο και του κάστρου της Αντιπάρου, οπότε και θεωρείται ότι ο οικισμός είχε 120 κατοίκους. Μέχρι το 1470 ο πληθυσμός του Κάστρου υπολογίστηκε από το Ριτσάρντο ότι έφτανε τα 1.000 άτομα. Τα στέμματα στα υπέρθυρα των σπιτιών δείχνουν σταθερή επέκταση του οικισμού από τον 16ο μέχρι τον 18ο αιώνα. Φαίνεται ότι ήδη από τον 16ο αιώνα το Κάστρο είχε φτάσει στο μέγιστο της χωρητικότητάς του, με αποτέλεσμα κάτοικοι του νησιού να στέλνονται στην Κίμωλο και στη Φολέγανδρο. Στις αρχές του 17ου αιώνα υπολογίζεται ότι στο Κάστρο κατοικούσαν 5.000 άτομα.[3]

Το Κάστρο παρέμεινε πρωτεύουσα του νησιού μέχρι την δημιουργία του ελληνικού κράτους του 1836, οπότε και έδρα του νησιού ορίστηκε η Απολλωνία.
Περιγραφή
Δρόμος στο Κάστρο της Σίφνου

Το κάστρο αρχικά είχε έκταση 4 στρέμματα, από τα οποία το 25% τα καταλάμβανε το Δεσποτικό, δηλαδή η κατοικία του άρχοντα. Τα σπίτια στον αρχικό πυρήνα του κάστρου σχηματίζουν ένα μικρό ορθογώνιο γύρω από την κεντρική πλατεία. Στη δυτική πλευρά της πλατείας βρισκόταν το Δεσποτικό. Η είσοδός του γινόταν από τη νότια πλευρά.[3]

Στη συνέχεια προστέθηκε μια σειρά σπιτιών με διαστάσεις 40 επί 55 μέτρα στο ανατολικό άκρο του οικισμού. Έπειτα προστέθηκε μια επιπλέον σειρά στη νότια πλευρά, με αποτέλεσμα το εμβαδόν του κάστρου να φτάσει τα 12 στρέμματα. Η κύρια είσοδος του Κάστρου ήταν μια πύλη στην ανατολική άκρη της νότιας πλευράς και οδηγεί σε καλυμμένο πέρασμα μήκους 7 μέτρων και 2,5 μέτρων πλάτους.[3] Το Κάστρο διαθέτει συνολικά έξι τέτοιες πύλες-στοές, γνωστές ως λότζιες.

Στην περίμετρο του Κάστρου βρίσκονται τριώροφα κτίρια με λίγα ανοίγματα στους εξωτερικούς τοίχους, συνήθως παράθυρα σε μεγάλο ύψος ή πόρτες που οδηγούν σε αποθήκες. Τα κτίρια έχουν μικρές διαστάσεις, με εμβαδόν συνήθως 30 τετραγωνικά μέτρα, και έχουν ένα ή δύο διαμερίσματα με ένα δωμάτιο. Όταν το κτίριο έχει δύο διαμερίσματα, το ένα είναι προσβάσιμο από το δρόμο ενώ το άλλο μέσω ξύλινης σκάλας.[3]

Τα σπίτια ακολουθούν το ανάγλυφο του λόφου, δίνοντας στον οικισμό οβάλ σχήμα.[3]
Σημεία ενδιαφέροντος

Στο Κάστρο, και συγκεκριμένα στον μεσαιωνικό πυρήνα του, βρίσκεται το Αρχαιολογικό Μουσείο Σίφνου. Το μουσείο άρχισε να λειτουργεί το 1986.[4] Οι συλλογές του περιλαμβάνουν γλυπτά, κεραμικά και νομίσματα της αρχαιότητας και της ρωμαϊκής εποχής.

Μέσα στο Κάστρο επίσης βρίσκονται μάρμαρα, κολώνες και σαρκοφάγοι οι οποίες χρονολογούνται από την αρχαιότητα.[5]
Παραπομπές

(Ελληνικά) Βάση δεδομένων της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής.
Sanders 1996, σελ. 156.
Sanders 1996, σελ. 157.
«Αρχαιολογικό Μουσείο Σίφνου». odysseus.culture.gr. Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Σεπτεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2021.

Βασσάλου, Κυριακή (5 Μαΐου 2014). «Σίφνος: Η παράδοση συνεχίζεται». Η Καθημερινή. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2021.

Πηγές
Sanders, G.D.R. (1996). «Two kastra on Melos and their relations in the Archipelago». The Archeaology of Medieval Greece. Οξφόρδη. σελίδες 147–163.

---

Κάστρο Βοιωτίας
Κάστρο Γρεβενών
Κάστρο Ηλείας
Κάστρο Θάσου
Κάστρο Κεφαλληνίας
Κάστρο Κιλκίς
Κάστρο Λάρισας
Κάστρο Μίλα Μεσσηνίας
Κάστρο Οινουσσών
Κάστρο Σίφνου