ART

 

.

Νήσος του Μαν Wikitravel: Φιλιππίνες (ταξιδιωτικός οδηγός)
Επίσημη ιστοσελίδα (Αγγλικά)
Ιστορία των Φιλιππίνων (στα Αγγλικά από το Project Gutenberg)

Το νησί του Μαν (Isle of Man), είναι ένα νησί στην Ιρλανδική Θάλασσα. Έχει έκταση 572 τετραγωνικά χιλιόμετρα και πληθυσμό (εκτίμηση 2009) 76.512 κατοίκους[1] (κατατάσσεται στην 196η θέση). Πήρε το όνομά του από την κελτική φυλή των Μανξ, οι απόγονοι των οποίων κατοικούν εκεί έως σήμερα. Οι Άγγλοι κατέλαβαν το νησί τον 14ο αιώνα, ενώ αποτελεί Κτήση του Βρετανικού Στέμματος από το 1765. Το Κοινοβούλιο των Μανξ ιδρύθηκε τον 9ο αιώνα και έχει αυτονομία από το Ηνωμένο Βασίλειο σε πολλά ζητήματα, όπως της φορολογίας. Το γεγονός αυτό έχει προσελκύσει πολλές επιχειρήσεις και τράπεζες να μεταφέρουν την έδρα τους στο νησί Μαν. Η τοπική γλώσσα είχε περάσει σε δεύτερη μοίρα και κινδύνευε να εξαφανιστεί έως το 1993, οπότε και άρχισε να διδάσκεται ξανά στα σχολεία. Πρωτεύουσά του είναι το Ντάγκλας.

Ιστορία
Προϊστορικοί χρόνοι

Η νήσος του Μαν σχηματίστηκε ως νησί πριν από περίπου 85.000 χρόνια, όταν η ανερχόμενη στάθμη της θάλασσας λόγω της τήξης των παγετώνων απέκοψε οριστικά τη Βρετανία από την ηπειρωτική Ευρώπη, κατά τη Μεσολιθική περίοδο. Πριν από αυτή την εποχή, υπήρχε μία στέρεα πρόσβαση μεταξύ του νησιού και της Κάμπρια, αν και η θεωρία αυτή δεν έχει γίνει πλήρως αποδεκτή.

Τα πιο πρώιμα ίχνη ανθρώπινης παρουσίας στη νήσο χρονολογούνται από τη Μεσολιθική εποχή. Οι πρώτοι κάτοικοι ζούσαν σε μικρά φυσικά καταφύγια, ενώ ήταν τροφοσυλλέκτες, κυνηγοί ή ψαράδες. Χρησιμοποιούσαν μικρά εργαλεία από κόκκαλα ή πυρόλιθο, όπως μαρτυρούν παράκτια ευρήματα σήμερα. Η Νεολιθική Περίοδος σηματοδότησε την εισαγωγή της γεωργίας, την κατασκευή καλύτερων εργαλείων και της κεραμικής. Αυτή την εποχή ξεκίνησε και η κατασκευή μεγαλιθικών μνημείων σε όλο το νησί. Μαρτυρίες αυτής της περιόδου βρίσκονται στις περιοχές Μόγκολντ, Λάξεϊ, Κρέγκνες και στο Σεντ Τζονς. Κατά την Εποχή του Χαλκού, τα μεγαλιθικά μνημεία αντικαστάθηκαν σταδιακά με μικρότερους ταφικούς τύμβους, ενώ τα σώματα των νεκρών τοποθετούνταν σε πέτρινους τάφους με ταφικά κοσμήματα. Η περίοδος αυτή έχει και τα περισσότερα ευρήματα σήμερα στο νησί.
Κελτική και Βρετανική κυριαρχία

Η Εποχή του Σιδήρου σηματοδότησε την αρχή της επίδρασης της Κελτικής κουλτούρας στο νησί του Μαν. Μεγάλα φρούρια εμφανίζονται αυτή την περίοδο στις κορυφές των λόφων, ενώ μικρότερα φυλάκια κατασκευάζονται κατά μήκος των ακτών. Παράλληλα, χτίζονται σπίτια με ξύλινο σκελετό.

Είναι πιθανό οι πρώτοι Κέλτες που εγκαταστάθηκαν στο νησί να προέρχονταν από Βρετονικές φυλές από την ηπειρωτική Βρετανία. Η ιστορία του νησιού αυτή την περίοδο δεν έχει διερευνηθεί.
Σκανδιναβική κυριαρχία

Η περίοδος της κυριαρχίας των Σκανδιναβών ακολούθησε σε δύο εποχές με ορόσημο την κατάκτηση του νήσου του Μαν από τον Γκόντρεντ Κρόβαν το 1079. Η πρώτη εποχή χαρακτηρίζεται από πολεμικές διαμάχες και ταραχές, ενώ η δεύτερη διακρίνεται από συγκριτικά ειρηνικές περιόδους.

Ανάμεσα στο 800 και 815 μ.Χ. το νησί δέχθηκε την επέλαση των Βίγκινγκς με επιδρομές και λεηλασίες. Μεταξύ του 850 και 990 εγκαταστάθηκαν στο νησί, το οποίο βρέθηκε κάτω από την εξουσία των Σκανδιναβών βασιλιάδων του Δουβλίνου, ενώ στη συνέχεια και μέχρι το 1079 κυριάρχησαν οι κόμητες των Ορκάδων νήσων.
Γεωγραφία
Χάρτης της νήσου του Μαν.
Άποψη του βόρειου τμήματος του νησιού από τον αέρα.
Η νησίδα Καλφ οφ Μαν όπως φαίνεται από το Κρέγκνεας.

Το νησί του Μαν περιστοιχίζεται από μικρότερα γειτονικά νησιά, όπως το νησί Κάλφ οφ Μαν με εποχιακό πληθυσμό, το Τσίκεν Ροκ, όπου βρίσκεται ένας αυτόματος μη επανδρωμένος φάρος, και οι νησίδες Σεντ Πάτρικς και Σεντ Μάικλς, οι οποίες συνδέονται με το κύριο νησί οδικά. Το νησί του Μαν βρίσκεται στο κέντρο της βόρειας Ιρλανδικής Θάλασσας, κοντά στο γεωγραφικό κέντρο των Βρετανικών νησιών. Το νησί είναι κοντύτερα στη Σκοτία, και μετά στην Αγγλία, την Ιρλανδία και την Ουαλία. Οι διαστάσεις της νήσου είναι περίπου 52 χλμ. σε μήκος και 22 χλμ. σε πλάτος στο ευρύτερο σημείο της, με συνολική έκταση περίπου 572 τετρ. χλμ.

Στο βόρειο και νότιο τμήμα του νησιού υπάρχουν λόφοι, ενώ ανάμεσά τους απλώνεται μία κεντρική κοιλάδα. Το βόρειο άκρο είναι ιδιαίτερα επίπεδο, ενώ αποτελείται κύρια από αποθέσεις παγετωνικών κινήσεων από τη δυτική Σκοτία κατά την εποχή των παγετώνων. Πρόσφατες αποθέσεις έχουν σχηματίσει τις παραλίες στην τοποθεσία Πόιντ οφ Άιρ. Μόνο μία κορυφή έχει υψόμετρο μεγαλύτερο από 600 μ., με ύψος 621 μ. και γνωστή με το όνομα Σνάφελ. Σύμφωνα με τον μύθο, από την κορυφή μπορεί κανείς να δει έξι βασίλεια: του Μαν, τη Σκοτία, την Αγγλία, την Ιρλανδία, την Ουαλία και το ουράνιο βασίλειο. Ορισμένες εκδοχές συμπληρώνουν και ως έβδομο βασίλειο τη βόρεια Ιρλανδία ή το θαλάσσιο βασίλειο του Ποσειδώνα.

Σύμφωνα με την πρόσφατη απογραφή του 2006, το νησί του Μαν φιλοξενεί περίπου 80.000 κατοίκους, από τους οποίους οι 26.218 διαμένουν στην πρωτεύουσα Ντάγκλας. Η πλειοψηφία του πληθυσμού είναι γηγενής ή κατάγεται από τα Βρετανικά νησιά, με το 48% να έχει γεννηθεί στο νησί του Μαν, το 37% στην Αγγλία, το 3% στη Σκοτία, το 2% στη Βόρεια Ιρλανδία, το 2% στην Ιρλανδία, το 1% στην Ουαλία, και ορισμένοι στα νησιά της Μάγχης.
Πολιτικά

Είναι κτήση του Βρετανικού Στέμματος, αλλά έχει αυτονομία από το Ηνωμένο Βασίλειο. Η ηλικία χορήγησης δικαιώματος ψήφου είναι τα 16 χρόνια. Αρχηγός Κράτους είναι ο Λόρδος του Μαν. Στο αξίωμα αυτό είναι ο εκάστοτε Βρετανός Μονάρχης (η Ελισάβετ Β΄ του Ηνωμένου Βασιλείου από τις 6 Φεβρουαρίου του 1952). Η Βασίλισσα εκπροσωπείται από τον Αντικυβερνήτη (ο Άνταμ Γουντ από την 1η Απριλίου 2011). Αρχηγός κυβέρνησης είναι ο ανώτερος υπουργός (Chief Minister) Τόνι Μπράουν, από τις 14 Δεκεμβρίου του 2006. Ο Αντικυβερνήτης διορίζεται από το Μονάρχη και η θητεία του διαρκεί πέντε χρόνια. Ο ανώτερος υπουργός εκλέγεται από το Κοινοβούλιο, το οποίο ονομάζεται Tynwald. Η τελευταία εκλογή ανώτερου υπουργού έγινε στις 14 Δεκεμβρίου του 2006. Το Tynwald, που ιδρύθηκε ονομαστικά το 979, είναι αμφισβητήσιμα το παλαιότερο συνεχές Κοινοβούλιο στον κόσμο.
Κοινοβούλιο

Το Κοινοβούλιο έχει δύο σώματα: τη Βουλή των Κλειδιών (House of Keys), με 24 έδρες (τα μέλη της εκλέγονται από το λαό για πενταετή θητεία) και επίσης το Νομοθετικό Συμβούλιο (Legislative Council), με 11 μέλη. Η σύνθεση του Νομοθετικού Συμβουλίου είναι: ο πρόεδρος του Κοινοβουλίου (Tynwald), ο Λόρδος Επίσκοπος του Σόντορ και Μαν (Lord Bishop of Sodor and Man), ένας δικηγόρος και 8 ακόμα που διορίζονται από τη Βουλή των Κλειδιών.
Διοικητική διαίρεση

Κύριο άρθρο: Περιφέρειες της νήσου του Μαν

Το νησί διαιρείται σε 6 περιφέρειες (sheadin, πληθ. sheadinyn) και περαιτέρω σε ενορίες (σε παρένθεση τα ονόματα στη διάλεκτο μανξ (manx):

Γκλενφάμπα (Glenfaba) (Glion Faba)
Γκαρφ Garff (Garff)
Άυρ Ayre (Inver Ayre)
Μάικλ Michael (Maayl)
Ράσεν Rushen (Rosien)
Μέση περιφέρεια Middle (Medall)

Εκλογές

Οι τελευταίες βουλευτικές εκλογές διενεργήθηκαν στις 23 Νοεμβρίου του 2006. Εξελέγησαν 21 ανεξάρτητοι, 2 βουλευτές από το Φιλελεύθερο Κόμμα Βάνιν (Liberal Vannin Party) και ένας από το Εργατικό Κόμμα του Μαν (Man Labor Party).
Παραπομπές

1,0 1,1 CIA World Fact Book

Βιβλιογραφία

Isle of Man Digest of Economic and Social Statistics, 1985, Isle of Man Gonerment, 1985
Isle of Man Fanily Expenditure Servey 1981-82, Isle of Man Goverment, 1983
Tynwald Companion 1985, Isle of Man Goverment, 1983
Kinvig, R.H. "History of the Isle of Man", Oxford, 1945 -
The Isle of Man: A social, Cultural and Political History, Liverpool Univ. Press, 1975
Mars, S.P.B. "Isle of Man" London, 1954
Solly, M. "The Isle of Man: A Low, Tax Area" London 1984
Stenning, E.H. "Portrait of the Isle of Man" London 1984

Δείτε επίσης

Φορολογικός παράδεισος

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License