Πλατώνι

Το Πλατώνι είναι μηρυκαστικό θηλαστικό της οικογένειας των ελαφίδων. Η επιστημονική του ονομασία είναι Dama dama περιλαμβάνει δύο υποείδη.

Τάση παγκόσμιου πληθυσμού

Άγνωστη ?[1]

Συστηματική ταξινόμηση

Το πλατώνι ανήκει στο Ντάμα (Dama), που ανήκει στην οικογένεια Ελαφίδες (Cervidae), του οποίου του γένους αποτελεί μονοτυπικό είδος. Μερικοί ταξινομητές κατατάσσουν το σπάνιο πλατώνι της Μεσοποταμίας (D. d. mesopotamica) ως υποείδος, ενώ κάποιοι ισχυρίζονται πως είναι ξεχωριστό είδος (D. mesopotamica).
Γεωγραφική εξάπλωση

Αυτό το συνηθισμένο είδος είναι ιθαγενές στη δυτική Ευρασία, αλλά έχει εισαχθεί στη Βόρεια Αμερική, στο Περού, στην Παταγονία, στη Νότια Αφρική, στην Μπιόκο βορειοδυτική Αφρική, στα νησιά Σάο Τόμε, Μαδαγασκάρη, Μαυρίκιος, Μαγιότ, Ρεϊνιόν, Σεϋχέλλες, Κομόρες, Πράσινο Ακρωτήριο, Κύπρος και Φόκλαντ, στην Αυστραλία, στην Τασμανία και στην Νέα Ζηλανδία. Στην Ελλάδα σε άγρια μορφή ζει μόμο στην Ρόδο, ενώ έχει εισαχθεί και στην Λήμνο.

(σημ: με έντονα γράμματα τα υποείδη που απαντούν στον ελλαδικό χώρο)
Μορφολογία

Το πλατώνι είναι ένα μεσαίου μεγέθους ελάφι. Την εποχή (και κυρίως στην μέση) του χειμώνα η ράχη του ζώου, ο λαιμός και τα αυτιά του έχουν χρώμα σκούρο γκρι μέχρι γκριζοκάστανο. Το τρίχωμα στα κάτω μέρη και στο εσωτερικό της γάμπας είναι γκρίζο προς το κόκκινο. Χαρακτηριστικές είναι οι άσπρες βούλες που είναι διάσπαρτες κυρίως στο πάνω μέρος (ράχη, πλάτη και καπούλια) του σώματός τους, που χρησιμεύουν κυρίως για το καμουφλάζ των ζώων. Έχει σχετικά μεγάλα και λεπτά πόδια με μάλλον κοντό κεφάλι, προεξέχοντα λάρυγκα και χοντρό αυχένα (σβέρκο). Τα αρσενικά ξεχωρίζουν από τη μεγάλη λειτουργική ακροποσθία, με την χαρακτηριστικά προεξέχουσα τούφα που καλύπτει τους γεννητικούς αδένες[2].
Δομή κεράτων

Τα κέρατα που υπάρχουν μόνο στα αρσενικά είναι στρογγυλά στις ρίζες, ανοίγουν και πλαταίνουν πιο πάνω και καταλήγουν σχηματίζοντας χαρακτηριστικές μύτες. Μετά από μία πορεία κάθετη προς την βάση ανεβαίνουν και λυγίζουν προς τα πίσω. Είναι χαρακτηριστικά και διαφέρουν από τα κέρατα όλων των άλλων ελαφιών, επειδή είναι παλαμοειδή. Σχεδόν πάντα είναι διαφορετικά, ανάλογα με την ηλικία του ζώου, και ως προς την ιδιαιτερότητα και ως προς την συμμετρία τους. Τα κέρατα του πλατονιού, πέφτουν κάθε χρόνο τον Μάιο και ξαναφυτρώνουν σιγά-σιγά και είναι πλήρως ανεπτυγμένα τον Σεπτέμβριο. Για κάθε χρόνο ηλικίας του ελαφιού, προστίθεται στα καινούργια κέρατα και μία μύτη στο πλατύκερο τμήμα.
Ηθολογία
Κοπάδι πλατωνιών στην Αγγλία

Τα ώριμα αρσενικά ζουν συχνά μόνα τους ή το πολύ με παρέα 3-4 ζώων. Όσο μεγαλώνουν τους αρέσει περισσότερο η μοναξιά. Τα μικρά αρσενικά μαζί με τα θηλυκά και τα νεογέννητα μένουν ενωμένα σε κοπάδια. Γύρω στον Οκτώβριο εμφανίζονται τα ώριμα αρσενικά στο κοπάδι διώχνοντας τα νεαρά αρσενικά, τα οποία όμως δεν απομακρύνονται σεμεγάλες αποστάσεις αλλά τριγυρνούν γύρω από το κοπάδι των θηλυκών[2].
Αναπαραγωγή

Η διέγερση των αρσενικών που ακολουθεί αυτήν την εποχή, που είναι η αναπαραγωγική περίοδος, είναι πολύ μεγάλη. Συχνά παλεύουν μεταξύ τους για ώρες, για την κατάκτηση των θηλυκών και την απασχόλησή τους αυτή εκμεταλλεύονται τα μικρά διωχθέντα αρσενικά. Την εποχή αυτή τα αρσενικά γίνονται πολύ απρόσεχτα και μένουν πολλές φορές εκτεθειμένα στους ευτυχώς λίγους, ασυνείδητους λαθροθήρες. Η εγκυμοσύνη των θηλυκών κρατάει οκτώ μήνες οπότε γεννούν γύρω στον Ιούλιο ένα με δύο μικρά[2].
Δείτε επίσης

Ελάφι

Παραπομπές

«Dama dama (Fallow Deer, Mesopotamian Fallow Deer, Persian Fallow Deer)». www.iucnredlist.org. Ανακτήθηκε στις 2016-09-26.

«elafi». users.otenet.gr. Ανακτήθηκε στις 2016-09-26.

Πηγές

Εγκυκλοπαίδεια: Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, τόμος 45, σελίδα 408.