ART

 

.

Ο όρος Γερμανοσοβιετικό Σύμφωνο μη Επίθεσης ή και Σύμφωνο Μολότωφ - Ρίμπεντροπ χαρακτηρίζει το σύμφωνο μη επίθεσης που υπέγραψαν στις 23 Αυγούστου 1939 στη Μόσχα ο γερμανός Υπουργός Εξωτερικών Γιοάχιμ φον Ρίμπεντροπ (Joachim von Ribbentrop) και ο Υπουργός Εξωτερικών της Σοβιετικής Ένώσεως, Βιατσεσλάβ Μιχαήλοβιτς Μολότωφ (Vjačeslav Michajlovič Molotov).


Πολιτικές συνθήκες


Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια προσθέτοντας κατάλληλες πηγές και παραπομπές που να υποστηρίζουν το άρθρο.
Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 13/05/2010.

Ο Χίτλερ ήθελε να αποφύγει με κάθε τρόπο τον πόλεμο των δυο μετώπων, όπως υπήρξε για την Γερμανία ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος του 1914. Έτσι, για να μη του γίνει εμπόδιο η Σοβιετική Ένωση στον πόλεμο που σχεδίαζε κατά της Πολωνίας, υπεγράφη στις 23 Αυγούστου 1939 το Σύμφωνο μη Επίθεσης μεταξύ της Σοβιετικής Ένωσης και της Γερμανίας. Κατόπιν αυτού, ο Χίτλερ μπορούσε να ασχοληθεί με την Πολωνία δίχως τον κίνδυνο να τον εμποδίσει η Σοβιετική Ένωση, ενώ ο Στάλιν, ο οποίος γνώριζε καλά την επιθυμία του Χίτλερ να αποκτήσει «ζωτικό χώρο» για τους Γερμανούς στην ανατολική Ευρώπη και στη Σοβιετική Ένωση (βλ. Mein Kampf), κέρδισε χρόνο για να προετοιμάσει τον Κόκκινο Στρατό και την οικονομία της Σοβιετικής Ένωσης, ώστε να μπορεί να αντισταθεί σε πιθανή επίθεση των ναζιστικών δυνάμεων.

Περιεχόμενο

Με τη συμφωνία αυτή οι δύο χώρες υποχρεώνονται να μην επιτεθεί η μία στην άλλη. Επίσης καθεμία πρέπει να μείνει ουδέτερη, αν η άλλη αναμιχθεί σε πόλεμο.

Το μυστικό συμπληρωματικό πρωτόκολλο

Εκτός αυτού, σε μυστικό συμπληρωματικό πρωτόκολλο αποφασίστηκε η δημιουργία γερμανικών και σοβιετικών σφαιρών επιρροής στην Ευρώπη:

* H Πολωνία θα χωριστεί μεταξύ των δύο χωρών με σύνορα τους ποταμούς Νάρεφ, Βιστούλα και Σαν.
* Με εξαίρεση τη Λιθουανία οι βαλτικές χώρες και η Φινλανδία θα ανήκουν στη σοβιετική σφαίρα επιρροής.
* Οι γερμανικές μειονότητες της σοβιετικής σφαίρας (υπάρχουν στις βαλτικές χώρες, στη Βεσσαραβία και στην Μπουκοβίνα) θα πρέπει να την εγκαταλείψουν.


Συνέπειες

Το Γερμανοσοβιετικό Σύμφωνο μη Επίθεσης αποτέλεσε σοκ για τη Δύση, επειδή έτσι έχασε έναν πιθανό σύμμαχο (τον Στάλιν), ενώ ο Χίτλερ, με την υπόσχεση ουδετερότητας εκ μέρους της ΕΣΣΔ, εξασφαλίζε ελευθερία κινήσεων όσον αφορά τον πόλεμο που προετοίμαζε κατά της Πολωνίας. Παράλληλα, όμως, προσέφερε στους Σοβιετικούς την δυνατότητα να εξοπλιστούν, αφού μέχρι τον Ιούνιο του 1941 είχαν καταφέρει, με ένα μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα στρατικοποίησης, να ανανεώσουν ένα τμήμα του διαλυμένου απο τις εκκαθαρίσεις στρατού τους. Έτσι αποδεικνύεται πως το Γερμανοσοβιετικό σύμφωνο μη επίθεσης τελικώς βοήθησε τους Σοβιετικούς να αποκρούσουν την Γερμανική επίθεση, αφού τους αντιμετώπισαν μετά τις εκστρατείες τους στην Γαλλία και τα Βαλκάνια.

Με το άνοιγμα του ως σήμερα απόρρητου φακέλου των εγγράφων της Συμφωνίας του Μονάχου[1] γίνεται, επίσης, σαφέστερη η αιτία για την οποία η ΕΣΣΔ υπέγραψε το Σύμφωνο μη Επίθεσης με την Ναζιστική Γερμανία

Λίγες μέρες μετά την έναρξη του Πολέμου (αρχές Σεπτεμβρίου 1939) η Πολωνία είχε νικηθεί, αφού της ήταν αδύνατο να αποκρούσει, με τα στρατεύματα και τον εξοπλισμό που διέθετε, τις ναζιστικές δυνάμεις. Μετά την κατάρρευση του Πολωνικού στρατού, εισέβαλαν από τα ανατολικά οι Σοβιετικοί, αντιμετωπίζοντας μηδαμινή αντίσταση. Οι "συμβαλλόμενοι" μοιράστηκαν την Πολωνία, όπως είχε προσυμφωνηθεί στο μυστικό πρωτόκολλο, και μετακίνησαν τα σύνορά τους αναλόγως. Βάσει, όμως, μιας συμφωνίας της 28ης Σεπτεμβρίου, με την οποία τροποποιήθηκε το Σύμφωνο μη Επίθεσης, η Λιθουανία πέρασε στην σοβιετική σφαίρα επιρροής, ενώ η Γερμανία έλαβε ως αντάλλαγμα μεγαλύτερο μέρος της κατακτημένης Πολωνίας (μέχρι τον ποταμό Μπουγκ). Σύμφωνα με τον Ρεϊμόν Καρτιέ, ο μεν Στάλιν υπέγραψε το Σύμφωνο με στόχο να κερδίσει χρόνο και ο Χίτλερ με την εκ των προτέρων απόφαση "να το ξεσχίσει"[2].

Το 1940 η Σοβιετική Ένωση κατέκτησε τμήματα της Ρουμανίας (Βεσσαραβία και βόρεια Μπουκοβίνα, η οποία σήμερα ανήκει στην Ουκρανία). Επίσης εισέβαλε και στις βαλτικές χώρες Εσθονία, Λετονία και Λιθουανία, που ενσωματώθηκαν στην Σοβιετική Ένωση.

Στις 22 Ιουνίου του 1941 ο Χίτλερ παραβίασε το Σύμφωνο αυτό και επετέθη στην Σοβιετική Ένωση (Επιχείρηση Μπαρμπαρόσσα).

Αναφορές

1. ↑ Εφημ. "Εθνος", 1/10/2008
2. ↑ Ρεϊμόν Καρτιέ, Ιστορία του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, τ. Α΄, Πάπυρος, Αθήνα, 1964


Εξωτερικές συνδέσεις

* Προς τον πόλεμο (ελληνικά)
* Κείμενο της συνθήκης στα αγγλικά
* Γερμανοσοβιετικές σχέσεις από το 1939 μέχρι το 1941 (αγγλικά)
* Λόγος του Στάλιν στις 19 Αυγούστου, 1939 (αγγλικά)

Εγκυκλοπαίδεια Ιστορίας

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

,

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License