Ο Αχιλλέας σκοτώνει την Πενθεσίλεια. Εσωτερικό κύλικας του Ζωγράφου της Πενθεσίλειας, περ. 460 π.Χ. Διάμ. 43 εκ. Μόναχο, Antikensammlung

Ζωγράφος της Πενθεσίλειας είναι το συμβατικό όνομα ενός αγγειογράφου του λεγόμενου Ελεύθερου Ερυθρόμορφου Ρυθμού της αττικής αγγειογραφίας. Το έργο του χρονολογείται μεταξύ 460 και 430 π.Χ. περίπου και αποτελείται κυρίως από ερυθρόμορφες κύλικες και πυξίδες σε λευκό βάθος.

Το έργο του Ζωγράφου της Πενθεσίλειας εντάσσεται τεχνοτροπικά στην Πρώιμη Κλασική Περίοδο και συνεχίζει την παράδοση του Ζωγράφου του Πιστόξενου και του εργαστηρίου του. Ο ίδιος ή το εργαστήριό του συνέχισαν να δουλεύουν ως την προχωρημένη Ώριμη Κλασική Περίοδο, τα έργα τους όμως αυτής της περιόδου είναι χαμηλότερης ποιότητας και αντικατοπτρίζουν ένα ξεπερασμένο πνεύμα.

Rider Cdm Paris 814.

Απόλλωνας και Τιτυός με θεά (πιθανώς η Γαία υπερασπιζόμενη τον γιό της). 460/50 π.Χ.

Αρπαγή του Γανυμήδη, Ceramic Museo Archeologico, Ferrara

Χαρακτηριστικές του Ζωγράφου της Πενθεσίλειας είναι οι πολύ μεγάλες μορφές, που γεμίζουν ασφυκτικά το μετάλλιο των κυλίκων. Η τάση αυτή φανερώνει την προσπάθεια των αγγειογράφων της περιόδου να τοποθετήσουν τις μορφές τους στο χώρο αποδεσμεύοντάς τις από την ενιαία γραμμή εδάφους, η οποία χαρακτηρίζει τα αρχαϊκά έργα ζωγραφικής.

Στο έργο από το οποίο πήρε το όνομά του απεικονίζεται ο Αχιλλέας να σκοτώνει κατά τη διάρκεια του Τρωικού Πολέμου την Πενθεσίλεια, τη βασίλισσα των Αμαζόνων, που πολεμούσε στο πλευρό των Τρώων. Στην κύλικα αποτυπώνεται η τραγική στιγμή που ο Αχιλλέας έχει χτυπήσει την Πενθεσίλεια, γοητεύεται όμως από την ομορφιά της και, καθώς εκείνη πεθαίνει, μετανιώνει για την πράξη του.

Μαθητές του Ζωγράφου της Πενθεσίλειας υπήρξαν ο Ζωγράφος του Aberdeen, ο Ζωγράφος του Curtius και ο Ζωγράφος του Γάμου.