Ο Λυσίμαχος Μαυρίδης (16 Σεπτεμβρίου 1928 – 1 Δεκεμβρίου 2011) ήταν Έλληνας αστρονόμος, που μεταξύ άλλων, διετέλεσε πρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης και καθηγητής και αντιπρύτανης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Αντεπιστέλλον μέλος της Aκαδημίας Αθηνών και της Ακαδημίας των Επιστημών της Χαιδελβέργης[3], πρόεδρος της Ευρωπαικής Ένωσης Χρηστών Δορυφόρων για εκπαιδευτικούς σκοπούς (EUROSTEP)[4], και δημιουργός του Αστεροσκοπείου Στεφανίου που φιλοξένησε Ελληνικούς, Γερμανικούς, Ολλανδικούς και Γάλλικούς αστρονομικούς σταθμούς[5].
Βιογραφία
Ο Λυσίμαχος Μαυρίδης γεννήθηκε στην Καβάλα, από την Ευαγγελία (του γένους Σάββα, δασκάλα, με καταγωγή από τις Σέρρες) και τον Νικόλαο (λογιστή, γεννήθηκε στην Τυρολόη της Ανατολικής Θράκης). Μεγάλωσε στις Σέρρες, σε οικία που βρισκόταν κάτω από την Ακρόπολη των Σερρών, όπως και στην Ηλιοκώμη Σερρών, όπου η Ευαγγελία υπηρέτησε ως δασκάλα μέχρι το 1938. Το 1936 ο Λυσίμαχος έδωσε εξετάσεις και φοίτησε στο οκτατάξιο γυμνάσιο αρρένων Σερρών. Τον Αύγουστο του 1941, μετά την παραχώρησε της πόλεως των Σερρών στην Βουλγαρία από τους Γερμανούς κατακτητές, ο Λυσίμαχος και η μητέρα του Ευαγγελία αναγκάστηκαν να μεταβούν στην Θεσσαλονίκη, και έμειναν στην περιοχή του Ντεπό όπου εργαζόταν και η μητέρα του ως δασκάλα. Τον Απρίλη του 1945, με την αποχώρηση των κατακτητών, επέστρεψαν στις Σέρρες. Λόγω του πολέμου, το σχολικό έτος '44-'45 έληξε τον Δεκέμβριο οπότε και ο Λυσίμαχος έλαβε του απολυτήριο του οκτατάξιου γυμνασίου με Άριστα.
Τον Φεβρουάριο του 1946 έδωσε εξετάσεις και μπήκε πρώτος με τη σειρά επιτυχίας στο μαθηματικό τμήμα του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Επειδή όμως τα μαθήματα άρχισαν πολύ αργά το υπουργέιο αποφάσισε να γίνουν μεν τα μαθήματα μέχρι τον Ιούνιο αλλά το έτος αυτό να θεωρηθεί προπαιδευτικο και να συνεχίσουν το πρώτο έτος σπουδών και τον επόμενο ακαδημαικο χρόνο. Ξαφνικά όμως το καλοκαίρι το υπουργείο άλλαξε γνώμη και ανακοίνωσε οτι το Σεπτέμβριο μπορούσαν να δώσουν εξετάσεις για να τελειώσουν το έτος όσοι ήθελαν. Από όλη τη Φυσικομαθηματική σχολή, ο Λυσίμαχος ήταν ο μόνος που πέρασε όλα τα μαθήματα στην περίοδο εκείνη, και έτσι όταν άρχισαν τα μαθήματα τον Οκτώβριο του 1946 παρακολουθόυσε μόνο αυτός τα μαθήματα. Μια μάλιστα υφηγήτρια, η κυρία Μαρκέτα-Πυλαρινού, του είπε "Κύριε Μαυρίδη, για να μην μας παρεξηγήσουν που είμαστε οι δυό μας, θα φέρουμε στα μαθήματα και τον επιμελητή μου". Μεταξύ των καθηγητών του ήταν ο αείμνηστος Θεόδωρος Βαρόπουλος, με τον οποίο συνδεότανε με ισχυρή φιλία και σχέση αλληλοεκτίμησης. Στην περίοδο Ιουνίου του 1949 πήρε το πανεπιστημιακό πτυχίο των Μαθηματικών με τον βαθμό 10 (Άριστα σε όλα τα μαθήματα).
Τον Οκτώβριο του 1949 ο μετέπειτα Ακαδημαικός Ιωάννης Ξανθάκης πρότεινε το διορισμό του Λυσίμαχου ως πρώτου βοηθού του εργαστηρίου αστρονομιάς της Φυσικομαθηματικής Σχολής. Λόγω ελλείψεως πιστώσεων, ο διορισμός αυτός έγινε στις 19 Φεβρουαρίου του 1951. Στο διάστημα αυτό, ο Λυσίμαχος έμεινε στις Σέρρες με την Ευαγγελία και εργαζόταν ως καθηγητής στο ιδιωτικό γυμνάσιο Κηροπλάστη. Κάθε Σάββατο όμως κατέβαινε με δικά του χρήματα στη Θεσσαλονίκη και έκανε τα φροντιστήρια στους φοιτητές που παρακολουθούσαν το μάθημα της Αστρονομίας.
Τον Μάρτιο του 1951 κατετάγη ως κληρωτός στο κέντρο εκπαιδεύσεως νεοσυλλέκτων Ηρακλείου ως γραφέας πεζικού. Μετά την βασικήτου εκπαίδευση, τοποθετήθηκε στο 541 τάγμα πεζικού, που ήταν στρατοπεδευμένο στην περιοχή του Ηρακλείου στην Κρήτη. Μετά από δεκαοχτώ μήνες θητεία, απολύθηκε, και γύρισε στη Θεσσαλονίκη, και εγκαταστάθηκε μαζί με την Ευαγγελία στη Θεσσαλονίκη, και εργαζόταν ως βοηθός του Ιωάννη Ξανθάκη. Τα επόμενα δύο χρονια, ετοίμασε την διδακτορική του διατριβή, και τον Ιούνιο του 1954, αναγορεύτηκε διδάκτορας του μαθηματικού τμήματος του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με τον βαθμό "άριστα".
Τον Ιούνιο του 1955, διορίστηκε επιμέλητης του πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, και τον Οκτώβριο του 1955, πήγε με εκπαιδευτική άδεια στη Γερμανία για μεταδιδακτορικές έρευνες στο αστεροσκοπέιο της Χαιδελβέργης και το Ινστιτούτο Αστρονομικών Υπολογισμων (Recheninstitut) της Χαιδελβέργης. Τον Απρίλιο του 1959, πήγε στις ΗΠΑ, και εργάστηκε ως μεταδιδακτορικός ερευνητής στο αστεροσκοπείο του CASE Institute of Technology του Κλίβελαντ, Οχάιο (που σήμερα ονομάζεται Case Western Reserve University). Εκεί παρέμεινε μέχρι τέλος Μαρτίου του 1960, οπότε έληξε η εκπαιδευτική του άδεια και επέστρεψε στη θέση του επιμελητού του εργαστηρίου Αστρονομίας. Μετέπειτα, ο Λυσίμαχος εξέλεγη παμψηφεί πρώτος διευθυντής του "Γραφείου Eρευνών και Υπολογισμών" της Ακαδημίας Αθηνών.
Το Φεβρουάριο του 1964, μετά την ίδρυση του τμήματος αγρονόμων και τοπογράφων μηχανικών στη Πολυτεχνική Σχολή του Α.Π.Θ., ο Λυσίμαχος εξέλεγη παμψηφεί πρώτος καθηγητής του τμήματος αυτόυ και ανέλαβε τα καθήκοντα του στις 19 Φεβρουαρίου του 1964, όπου και παρέμεινε ως την συνταξιοδότηση του στις 31 Αυγούστου του 1996, μετά από περισσότερα από 32 χρόνια ενεργού πανεπιστημιακής υπηρεσίας. Κατά τη διάρκεια της πανεπιστημιακής του υπηρεσίας, επέβλεψε πολυάριθμα διδακτορικά, και δημοσίευσε περισσότερες από 100 επιστημονικές εργασίες. Η ερευνητική του δραστηριότητα επικεντρώθηκε στην Παρατηρησιακή Αστρονομία, και κυρίως στους Αστέρες Εκλάμψεων (Flare Stars), με ιδιαίτερα σημαντικές εργασίες πάνω στον ερυθρό νάνο EV Lacertae και το μεταβλητό σύστημα BY Draconis, αλλά και πάνω σε πολλά άλλα θέματα.
Ένα σημαντικό μέρος των παρατηρήσεων που τροφοδότησαν τις εργασίες του έλαβε χώρα στο Αστεροσκοπείο Στεφανίου, το πρώτο σύγχρονο αστεροσκοπείο της Ελλάδας με παγκόσμια ερευνητική παρουσία, το οποίο ο Λυσίμαχος ίδρυσε το 1967, μετά από συνεργασία με Ολλανδικές και Γερμανικές ερευνητικές ομάδες, και μάλιστα με ιδία χρηματοδότηση του χώρου λόγω καθυστέρησης κονδυλίων. Το Αστεροσκοπείο Στεφανίου (Stephanion Observatory) παρέμεινε επιστημονικά ενεργό για περισσότερα από 40 χρόνια, και φιλοξένησε όργανα Ελληνικών, Γαλλικών, Γερμανικών, και Ολλανδικών ομάδων, επιστήμονες από περισσότερες από 20 χώρες, και το επισκέφθηκαν χιλιάδες μαθητές αλλά και εραστές της Αστρονομίας.
Μετά το 1974, ο Λυσίμαχος προώθησε την οργάνωση, στελέχωση και λειτουργία του Πανεπιστημίου Θράκης (Δ.Π.Θ.)., και διατέλεσε πρόεδρος της διοικούσας επιτροπής του Πανεπιστημίου, μέχρι και την εκλογή των πρώτων πρυτανικών αρχών και άλλων οργάνων διοίκησης του Πανεπιστημίου, το 1978. Πάντα θεωρούσε το Δ.Π.Θ. σαν ένα από τα πνευματικά του τέκνα, και τον συνέδεε ένας ισχυρός δεσμός με την ευρύτερη περιοχή της Θράκης. Το 1982 διοργάνωσε την δέκατη όγδοη Γενική Σύνοδο της Διεθνούς Αστρονομικής Ενώσεως (IAU)[6] στην Πάτρα.
Διατέλεσε Κοσμήτορας της Πολυτεχνικής Σχολής του Α.Π.Θ. (1967-1968), όπως επίσης και Αντιπρύτανης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (1982-1983). Είχε πάντα θερμό ενδιαφέρον για θέματα οργάνωσης του εκπαιδευτικού συστήματος σε επίπεδο εθνικό αλλά και παγκόσμιο, με έμφαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και την επαγγελματική κατάρτιση. Έτσι, από την δεκαετία του 1980 άρχισε να ασχολείται με τις νέες τεχνολογίες στην υπηρεσία της εκπαίδευσης, και κυρίως με την χρήση υπολογιστών, τηλεδιάσκεψης, και δορυφορικών επικοινωνιών. Εξελέγη πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Χρηστών Δορυφόρων για εκπαιδευτικούς σκοπούς (EUROSTEP), η οποία μάλιστα εξέπεμπε πανευρωπαϊκά και μέσω του Olympus 1, του πρώτου δορυφόρου άμεσης εκπομπής (DBS, Direct Broadcast Satellite) του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA).
Μετά τη συνταξιοδότησή του το 1996, και την αναγόρευση του σε ομότιμο καθηγητή του Α.Π.Θ., παρέμεινε ενεργός σε πολλούς τομείς, ως πρόεδρος του Συλλόγου Ομοτίμων[7], και με πολλές άλλες συνεισφορές στα κοινά. Απεβίωσε στη Θεσσαλονίκη σε ηλικία 84 ετών[8].
Νυμφεύθηκε το 1972 τη Βασιλεία Μπόλλα του Αντωνίου και της Χρυσής, λέκτορα του τμήματος Εφαρμοσμένης Γλώσσολογίας του Α.Π.Θ., και απέκτησαν έναν γιο, τον Νικόλαο Μαυρίδη, διδάκτορα του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Μασαχουσέτης[9] και ακαδημαϊκού, με ειδίκευση στην ρομποτική και τεχνητή νοημοσύνη.
Παραπομπές
136.
«Identifiants et Référentiels». (Γαλλικά) IdRef. Bibliographic Agency for Higher Education. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2020.
«HAW members since 1909». www.haw.uni-heidelberg.de. Ανακτήθηκε στις 20 Οκτωβρίου 2015.
«H-Net Discussion Networks - World Association for the Use of Satellites in Education (WAUSE)/II». h-net.msu.edu. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Οκτωβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 20 Οκτωβρίου 2015.
«Stephanion - Stephanion Observatory». stephanion.gr. Ανακτήθηκε στις 20 Οκτωβρίου 2015.
«International Astronomical Union | IAU». www.iau.org. Ανακτήθηκε στις 21 Οκτωβρίου 2015.
«Από την ημερίδα του Συλλόγου Ομοτίμων Καθηγητών με τίτλο «H Εισαγωγή των Φοιτητών στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση», που έλαβε χώρα το Σάββατο 1η Δεκεμβρίου 2007».
«Συλλυπητήρια από την Κοσμητεία της Πολυτεχνικής Σχολής του Α.Π.Θ.» (PDF).
«List of Massachusetts Institute of Technology Alumni».
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
