.
Ο Γιώργος (Γιώργης) Νίκολης (1899-1929) ήταν κομμουνιστής, στέλεχος του κινήματος των Παλαιών Πολεμιστών και ηγετικό στέλεχος του τροτσκισμού στην Ελλάδα.
Νεανικά χρόνια, ένταξη στο ΣΕΚΕ & αντιπολεμική δράση
Ο Γιώργος Νίκολης γεννήθηκε το 1899 σε ένα χωριό κοντά στην Κύμη Ευβοίας. Τελείωσε τις γυμνασιακές σπουδές του στη Χαλκίδα και ήρθε στην Αθήνα για να σπουδάσει στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του εντάχθηκε στο νεοϊδρυμένο ΣΕΚΕ. Καταγόταν από φτωχή οικογένεια οπότε έκανε διάφορες δουλειές για να μπορεί να σπουδάζει, με αποτέλεσμα η φοίτησή του στο Πανεπιστήμιο να είναι αποσπασματική. Τότε εκδηλώθηκε η κλίση του στη δημοσιογραφία και εργάστηκε στην εφημερίδα "Ακρόπολις" σαν δημοσιογράφος.
Το 1919 ο Νίκολης μαζί με άλλα μέλη της Σοσιαλιστικής Νεολαίας ίδρυσαν στον Πειραιά την "Κομμουνιστική Ένωση" που εξέδιδε το περιοδικό "Κομμουνιστής". Η Κομμουνιστική Ένωση ζητούσε τη σύνδεση του ΣΕΚΕ με την Κομμουνιστική Διεθνή και μέσω του περιοδικού επιδιδόταν σε αντιπολεμική προπαγάνδα[1]. Ο Νίκολης στη συνέχεια στάλθηκε στο μικρασιατικό μέτωπο, όπου μαζί με τον Παντελή Πουλιόπουλο δραστηριοποιήθηκαν σε στρατιωτικούς αντιπολεμικούς πυρήνες. Ήταν κατά της εκστρατείας που εξυπηρετούσε τα συμφέροντα της ελληνικής μεγαλοαστικής τάξης και εξέδιδαν ένα πολυγραφημένο έντυπο τη "Φούντα", του οποίου βασικός υπεύθυνος ήταν ο Νίκολης[2].
Υπέρμαχος της Μπολσεβικοποίησης
Μετά την μικρασιατική καταστροφή επέστρεψε στην Ελλάδα και πρωτοστάτησε στο κίνημα των Παλαιών Πολεμιστών. Ανέλαβε πρώτος γραμματέας της Ομοσπονδίας Παλαιών Πολεμιστών και ήταν αρθρογράφος του εντύπου "Παλαιός Πολεμιστής". Μαζί με τον Παντελή Πουλιόπουλο, τον Γιατσόπουλο, τον Χαΐνογλου και τον Σταυρίδη θα συμπήξουν μια ομάδα που θα παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στο ΣΕΚΕ και θα αποτελέσει την κομμουνιστική πτέρυγα του κόμματος. Η ομάδα αυτή θα πρωτοστατήσει στην μπολσεβικοποίηση του κόμματος, δηλαδή στην σύνδεσή του με την Κομμουνιστική Διεθνή (ΚΔ) και στη συνακόλουθη κομμουνιστικοποίησή του, καθώς και στη διαγραφή από αυτό των οπορτουνιστικών στελεχών της ιδρυτικής γενιάς του ΣΕΚΕ. Η ομάδα αυτή των Παλαιών Πολεμιστών θα επιβάλλει τις θέσεις της στο κόμμα στο 3ο Έκτακτο Συνέδριο του ΣΕΚΕ τον Δεκέμβρη του 1924[3]. Τότε το κόμμα μετονομάστηκε σε ΚΚΕ (Ελληνικό Τμήμα της Κ.Δ) και Γραμματέας της ΚΕ εκλέχθηκε ο Πουλιόπουλος.
Ο Νίκολης από τα τέλη του 1922 ήταν δημοσιογράφος του Ριζοσπάστη και από τον Οκτώβρη του 1924 μέχρι το 1927 διετέλεσε αρχισυντάκτης του.
Δίωξη για το "Μακεδονικό"
Το 1925 αμέσως μόλις ο Πάγκαλος εγκαθίδρυσε την δικτατορία του, ο Νίκολης θα συλληφθεί και θα παραπεμφθεί σε δίκη για το "Μακεδονικό". Στις 24 Αυγούστου 1925, ο Νίκολης, μαζί με άλλους 23 κομμουνιστές, δικάστηκε στην Αθήνα με την κατηγορία ότι προωθούσε την αυτονομία της Μακεδονίας και της Θράκης[4]. Μετά από τις πολύωρες απολογίες των κατηγορουμένων η δίκη διακόπηκε. Στις 22 Φεβρουαρίου 1926, η δίκη των αυτονομιστών συνεχίστηκε. Οι κατηγορίες απορρίφθηκαν, αλλά αντί οι κρατούμενοι να απελευθερωθούν εξορίστηκαν στην Ανάφη, την Αμοργό και τη Φολέγανδρο.
Ο Νίκολης εξορίστηκε στη Φολέγανδρο. Αφέθηκε ελεύθερος στα τέλη Αυγούστου 1926 μετά την πτώση της δικτατορίας του Πάγκαλου.
Διαγραφή από το ΚΚΕ και τροτσκιστική πορεία
Αργότερα, το 1926, ο Νίκολης επηρεασμένος από τις ζυμώσεις στο παγκόσμιο Κομμουνιστικό κίνημα τάχθηκε με τον Πουλιόπουλο και τον Γιατσόπουλο με την Αριστερή Αντιπολίτευση του Τρότσκι στη Σοβιετική Ένωση. Η ομάδα αυτή που αποτέλεσε την τροτσκιστική τάση του κόμματος ζητούσε από την Κεντρική Επιτροπή ολοκληρωμένη ενημέρωση για τις ζυμώσεις στο ΚΚΣΕ, ενώ υποστήριζε πως το ΚΚΕ διαθέτει χαμηλή Μαρξιστική ιδεολογικοπολιτική συγκρότηση και πως έχει κακή ποιοτική σύνθεση με πολλά λούμπεν στοιχεία στο εσωτερικό του[5].
Στο 3ο Τακτικό Συνέδριο του ΚΚΕ το Μάρτη του 1927[6] οι τροτσκιστές απομακρύνθηκαν από την ηγεσία του κόμματος και αργότερα, το Σεπτέμβριο του 1927, διαγράφηκαν ως Λικβινταριστές.
Αμέσως μετά τη διαγραφή τους, τον Νοέμβριο του 1927, οι τροτσκιστές συγκρότησαν την αντιπολιτευτική ομάδα στο ΚΚΕ Σπάρτακος. Με το Σπάρτακο συντάχθηκαν και οι Κεντριστές Σεραφείμ Μάξιμος, Τάσος Χαϊνόγλου, Κώστας Σκλάβος, οι οποίοι διαγράφηκαν τον Φλεβάρη του 1928[7]. Η αντιπολιτευτική αυτή ομάδα από τον Γενάρη του 1928 θα εκδίδει το "περιοδικο Σπάρτακος", αλλά δεν θα επηρεάσει την πολιτική του ΚΚΕ και το 1930 θα διασπαστεί σε δύο τροτσκιστικές συνιστώσες, την ΟΚΔΕ και τους Αρχειομαρξιστές.
Ο Νίκολης σκοτώθηκε στις 27 Φλεβάρη 1929 όταν κατέρρευσε το καφενείο "Πανελλήνιον" στην οδό Σταδίου, στα Χαυτεία. Στο ίδιο ατύχημα ο Γιατσόπουλος θα μείνει ανάπηρος.
Πηγές
Άγγελος Ελεφάντης, "Η επαγγελία της αδύνατης Επανάστασης: ΚΚΕ και αστισμός στο Μεσοπόλεμο", Εκδόσεις Θεμέλιο, Αθήνα 1976
Λέανδρος Μπόλαρης "ΣΕΚΕ: Οι επαναστατικές ρίζες της Αριστεράς στην Ελλάδα", Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο, Αθήνα 2008
Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, Α' Τόμος 1918-1949, Εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2012
Δημήτρης Κατσορίδας, Δημήτρης Λιβιεράτος, Κώστας Παλούκης: "Ο ελληνικός τροτσκισμός, ένα χρονικό 1923-1946", Εκδόσεις Φιλίστωρ, Αθήνα.
Παραπομπές
↑ Α. Ελεφάντης (1976), σελ.33
↑ Α. Ελεφάντης (1976), σελ.34
↑ Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ Α' Τόμος (2012), σελ.149-154
↑ Παντελής Πουλιόπουλος, Το Μακεδονικό ζήτημα και οι Κομμουνιστές, 1940 [1]
↑ Λ. Μπόλαρης (2008), σελ.121-128
↑ Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ Α' Τόμος (2012), σελ.185-189
↑ Α. Ελεφάντης (1976), σελ.89
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
