ART

 

Γεγονότα, Hμερολόγιο

 

.

Η Δυναστεία των Πτολεμαίων ήταν μια βασιλική οικογένεια της Ελληνιστικής Περιόδου, που κυβέρνησε την Αίγυπτο για περίπου τρεις αιώνες, από το 305 μέχρι το 30 π.Χ.

Η Ίδρυση της Δυναστείας

Μέρος των κατακτήσεων του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ήταν και η χώρα της Αιγύπτου. Όταν εισήλθε στη χώρα το332 π.Χ., ο λαός της τον υποδέχτηκε σαν απελευθερωτή, αναγνωρίζοντάς τον μάλιστα ως συνεχιστή των Φαραώ. Προορισμοί του ήταν αρχικά η Μέμφιδα και κατόπιν το περίφημο μαντείο του Άμμωνα στην όαση Σίβα. Πριν αναχωρήσει για τη συνέχιση της εκστρατείας του στα βάθη της Ανατολής, ίδρυσε μια πόλη στα παράλια της Μεσογείου, χαρίζοντάς της το όνομά του: “Αλεξάνδρεια”.



Ο Πτολεμαίος, Μακεδόνας στην καταγωγή και στρατηγός του Μεγάλου Αλεξάνδρου, διορίστηκε ανώτατος κυβερνήτης της Αιγύπτου μετά το θάνατο του Αλεξάνδρου το 323 π.Χ. στη Βαβυλώνα και το διαμελισμό του απέραντου κράτους του. Στα 305 π.Χ., ανακήρυξε τον εαυτό του Βασιλιά Πτολεμαίο Α’ και αργότερα έμεινε γνωστός ως “Σωτήρας”. Οι Αιγύπτιοι σύντομα αναγνώρισαν τους Πτολεμαίους σαν διαδόχους των φαραώ της ανεξάρτητης Αιγύπτου. Οι απόγονοι του Πτολεμαίου κυβέρνησαν την Αρχαία Αίγυπτο μέχρι τη ρωμαϊκή κατάκτηση το 30 π.Χ.



Πρωτεύουσα του κράτους τους ήταν πλέον η πόλη της Αλεξάνδρειας, που αντικατέστησε τη Μέμφιδα και τις Θήβες σε εθνική σπουδαιότητα. Το ίδιο το κράτος προσανατολίστηκε στην εξωτερική πολιτική, αποτελώντας πλέον αναπόσπαστο κομμάτι του μεσογειακού κόσμου. Ιδιαίτερης σημασίας ήταν οι διπλωματικές τους σχέσεις με τις γειτονικές χώρες της Ανατολής, αλλά και με τη νέα ανερχόμενη δύναμη, τη Ρώμη, η οποία διάνυε τότε τη Δημοκρατική της περίοδο.


Η Πολιτιστική Κληρονομιά

Η καταγωγή της δυναστείας ήταν ελληνική, γι’ αυτό και τα περισσότερα μέλη της δεν είχαν επαφή με την αιγυπτιακή γλώσσα. Ωστόσο αποφάσισαν να μην καταλύσουν την αιγυπτιακή παράδοση των φαραώ. Αντίθετα διατήρησαν τις παλιές θρησκευτικές και κοινωνικές δομές, τα έθιμα και το τυπικό, τους θεούς και τις δοξασίες, ακόμη και τη συνήθεια να κηδεύονται μουμιοποιημένοι σε σαρκοφάγους. Ακόμη υιοθέτησαν τις τοπικές τεχνοτροπίες στην τέχνη και την αρχιτεκτονική. Σε αυτούς οφείλουμε τη διατήρηση ως τις μέρες μας διάσημων αρχαίων μνημείων της Αιγύπτου, που είτε φτιάχτηκαν στις μέρες τους, είτε επισκευάστηκαν και συντηρήθηκαν.


Διάσημα μνημεία της Αιγύπτου που ανεγέρθηκαν την εποχή τους είναι:



Επίσης δημιουργήθηκε νέο σύστημα δρόμων και καναλιών, που επέτρεψαν τη μεταφορά αγαθών σε όλο το Νείλο και το Δέλτα του με ευκολία που δεν είχε επιτευχθεί ποτέ στο παρελθόν. Καλύτερες συγκοινωνίες είχαν και σαν αποτέλεσμα καλύτερη επικοινωνία με όλα τα μέρη της χώρας, πράγμα που με τη σειρά του έφερε ασφάλεια από εξωτερικούς εχθρούς και ταχύτητα στη διάδοση νέων πολιτιστικών και κοινωνικών προτύπων.



Οι πρώτοι Πτολεμαίοι βελτίωσαν την ποιότητα της γεωργικής παραγωγής, διεκδικώντας καλλιεργήσιμη γη και εισάγωντας νέα είδη προϊόντων. Παράλληλα βελτίωσαν το βιοτικό επίπεδο του λαού τους αυξάνοντας το εμπόριο και κάνοντας προσιτά αγαθά πολυτελείας σε περισσότερους.



Η Πολιτική Αστάθεια

Αν και η Αίγυπτος στα χρόνια των Πτολεμαίων γνώρισε μέρες ισχύος και πλούτου, τα μέλη της Δυναστείας είχαν φοβερές διαμάχες μεταξύ τους, στοιχίζοντας στην Αίγυπτο την εσωτερική σταθερότητα. Εμφύλιες συμπλοκές, ανεβοκατεβάσματα στο θρόνο, εξορίες και πολιτικές δολοφονίες, όλα οδήγησαν τη χώρα προς τον θλιβερό δρόμο της διαφθοράς και της αποδυνάμωσης. Προς το τέλος, οι Ρωμαίοι άρχισαν να εμπλέκονται όλο και πιο ενεργά στις υποθέσεις του κράτους, λαμβάνοντας ρόλο διαιτητή μέχρι να αποφασίσουν πραγματικά να προσαρτήσουν τη χώρα. Η Αίγυπτος είχε μεγάλη σημασία γι’ αυτούς σαν πηγή πλούτου και τροφίμων. Από την πλευρά τους οι Αιγύπτιοι τους χρησιμοποιούσαν για προσωπικές πολιτικές επιδιώξεις και για λόγους διπλωματίας μιας και η εξάπλωση της κυριαρχίας της Ρώμης στα πέρατα του τότε γνωστού κόσμου ήταν γεγονός.



Πτολεμαίοι Βασιλείς και Σύζυγοι

Όλοι οι άρρενες ηγεμόνες της δυναστείας έλαβαν το όνομα Πτολεμαίος. Οι πτολεμαϊκές βασίλισσες, μερικές από τις οποίες ήταν αδερφές των συζύγων τους, συνήθως ονομάζονταν Κλεοπάτρα, Αρσινόη ή Βερενίκη. Το πιο διάσημο μέλος της γραμμής αυτής ήταν η τελευταία βασίλισσα, Κλεοπάτρα Ζ', γνωστή για το ρόλο που έπαιξε στις ρωμαϊκές υποθέσεις, σαν ερωμένη του Ιουλίου Καίσαρα και κατόπιν του Μάρκου Αντώνιου, πολιτικού αντιπάλου του Οκταβιανού. Η αυτοκτονία της την εποχή της ρωμαϊκής κατάκτησης της Αιγύπτου σηματοδότησε το τέλος της πτολεμαϊκής κυριαρχίας στη χώρα.



Οι ημερομηνίες που δίνονται παρακάτω αφορούν τα έτη βασιλείας του εκάστοτε μέλους της οικογένειας. Συχνά συμβασίλευαν με τις συζύγους τους, αρκετές από τις οποίες συγκέντρωσαν εξουσία. Διάφορα συστήματα αρίθμησης των βασιλέων αυτών έχουν αναπτυχθεί και εδώ χρησιμοποιείται το πιο διαδεδομένο στον επιστημονικό κόσμο.

Βασιλεύς Σύζυγος Βασιλεία Σχόλια
Πτολεμαίος Α', ο Σωτήρ. Ευρυδίκη
Βερενίκη Α'
305 - 282 Ένας από τους στρατηγούς του Αλεξάνδρου του Μέγα, ανέλαβε την ηγεμονία της Αιγύπτου μετά το διαμερισμό της απέραντης αυτοκρατορίας του Μακεδόνα στρατηλάτη.
Πτολεμαίος Β', ο Φιλάδελφος. Αρσινόη Α'
Αρσινόη Β'
284 - 246 Ιδρυτής της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας. Στα χρόνια του έγιναν σημαντικά έργα στην πόλη, ανάμεσα τους και ο περίφημος Φάρος, ένα από τα Επτά Θαύματα του Αρχαίου Κόσμου.
Πτολεμαίος Γ', ο Ευεργέτης. Βερενίκη Β' 246 - 222 Ενσωμάτωσε την Κυρήνη στην Αίγυπτο και διεξήγαγε τον Τρίτο Συριακό Πόλεμο εναντίον των Σελευκιδών.
Πτολεμαίος Δ', ο Φιλοπάτωρ. Αρσινόη Γ' 222 - 204 Θανάτωσε πολλά μέλη της οικογένειάς του και αφέθηκε υπό την κυριαρχία του συμβούλου του, του Σωσίβιου.
Πτολεμαίος Ε', ο Επιφανής. Κλεοπάτρα Α' 204 - 180 Όσο ήταν ακόμη ανήλικος συμβασιλείς του αναδείχθηκαν μια πληθώρα συμβούλων, σηματοδοτώντας μια περίοδο κρίσης.
Πτολεμαίος Στ', ο Φιλομήτωρ. Κλεοπάτρα Β' 180 – 164
163 – 145
Συνδύαζε με την καλοσύνη του και την ευγένειά του, μια διαύγεια μυαλού και μεγάλο κουράγιο σε επικίνδυνες κρίσεις, αλλά και στο πεδίο της μάχης.
Πτολεμαίος Ζ', ο Νέος Φιλοπάτωρ. - - Ορισμένοι μελετητές τον παραλείπουν από την αρίθμηση γιατί δολοφονήθηκε προτού βασιλέψει.
Πτολεμαίος Η', ο Ευεργέτης Β' ο Φίσκων. Κλεοπάτρα Β'
Κλεοπάτρα Γ'
170 - 163
145 - 116
Προσωρινά εκδιώχθηκε από την Αλεξάνδρεια από την Κλεοπάτρα Β' μεταξύ του 131 – 127 π.Χ., αλλά συμφιλιώθηκαν το 124 π.Χ. Η βασιλεία του χαρακτηρίστικε από διωγμούς και άλλα αιματηρά γεγονότα.
Πτολεμαίος Θ', ο Σωτήρ Β' ο Λάθυρος. Κλεοπάτρα Δ'
Κλεοπάτρα Σελήνη Α'
116 – 107
88 - 81
Βασίλεψε για δύο περιόδους, την πρώτη από αυτές από κοινού με τη μητέρα του Κλεοπάτρα Γ'. Ανάμεσά τους παρεμβλήθη η βασιλεία του αδερφού του, Πτολεμαίου Ι'.
Πτολεμαίος Ι', ο Αλέξανδρος Α' . Κλεοπάτρα Σελήνη Α'
Βερενίκη Γ'
107 - 88 Συμβασίλεψε με την Κλεοπάτρα Γ' μέχρι το 101 π.Χ. Δεν υπήρξε ιδιαίτερα λαοφιλής, εκδιώχθηκε και τελικά θανατώθηκε καθώς προσέγγιζε την Κύπρο.
Πτολεμαίος ΙΑ', ο Αλέξανδρος Β' . Βερενίκη Γ' 80 Παντρεύτηκε και συμβασίλεψε με τη Βερενίκη Γ' πριν τη δολοφονήσει. Κυβέρνησε μονάχος για 19 μέρες μετά από αυτό.
Πτολεμαίος ΙΒ', ο Νέος Διόνυσος ο Αυλητής. Κλεοπάτρα Ε' 80 – 58
55 – 51
Στην πρώτη του βασιλεία συμβασίλεψε με την Κλεοπάτρα Ε' και με την Κλεοπάτρα Στ', ενώ στη δεύτερη με την κόρη του Κλεοπάτρα Ζ'.
Κλεοπάτρα Ε', η Τρύφαινα. - 58 – 57 Συμβασίλεψε με τη Βερενίκη Δ' ( 58 – 55 π.Χ. )
Κλεοπάτρα Ζ' - 51 - 30 Η γνωστότερη στις μέρες μας Βασίλισσα του Νείλου. Συμβασίλεψε με τον Πτολεμαίο ΙΓ' ( 51 – 47 π.Χ. ), με τον Πτολεμαίο ΙΔ' ( 47 – 44 π.Χ. ) και με τον γιο της Πτολεμαίο ΙΕ' Καισαρίωνα ( 44 – 30 π.Χ. ). Για δύο έτη, ( 48 – 47 π.Χ. ) την αντικατέστησε η Αρσινόη Δ'.

Άλλα Μέλη της Δυναστείας


Όνομα Πατέρας Σύζυγος Σχόλια
Πτολεμαίος Κεραυνός Πτολεμαίος Α'. - Έγινε βασιλιάς της Μακεδονίας κατά την περίοδο 281 - 279 π.Χ.
Λυσάνδρα Πτολεμαίος Α' Αγαθοκλής Υπήρξε σύζυγος του Διαδόχου του Λυσίμαχου, ωστόσο δεν έγινε ποτέ Βασίλισσα της Θράκης, γιατί αυτός δολοφονήθηκε.
Μελέαγρος Πτολεμαίος Α' - Έγινε βασιλιάς της Μακεδονίας για μια πολύ σύντομη περίοδο.
Πτολεμαΐδα Πτολεμαίος Α' Δημήτριος ο Πολιορκητής Δεν αποτέλεσε ποτέ Βασίλισσα της Μακεδονίας, γιατί ο Δημήτριος είχε χάσει το θρόνο του όταν τη νυμφεύθηκε.
Αργαίος Πτολεμαίος Α' - Εκτελέστηκε από τον διάδοχο του πατέρα του Πτολεμαίο Β', με την κατηγορία της υποκίνησης επανάστασης.
ανώνυμος Πτολεμαίος Α' - Εκτελέστηκε από τον διάδοχο του πατέρα του Πτολεμαίο Β', με την κατηγορία της υποκίνησης επανάστασης.
Φιλωτέρα Πτολεμαίος Α' - Ελάχιστα πράγματα είναι γνωστά για τη ζωή της.
Λυσίμαχος Πτολεμαίος Β' - Εκτελέστηκε κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Πτολεμαίου Ε'.
Βερενίκη Φερνοφόρος Πτολεμαίος Β' Αντίοχος Β' Θεός Η δολοφονία της αποτέλεσε την αφορμή του Τρίτου Συριακού Πόλεμου.
ανώνυμος Πτολεμαίος Γ' - Ελάχιστα πράγματα είναι γνωστά για τη ζωή του.
Αλέξανδρος Πτολεμαίος Γ' - Ελάχιστα πράγματα είναι γνωστά για τη ζωή του.
Μάγας Πτολεμαίος Γ' - Δολοφονήθηκε κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Πτολεμαίου Δ'.
Βερενίκη Πτολεμαίος Γ' - Πέθανε σε βρεφική ηλικία.
Πτολεμαίος Ευπάτωρ Πτολεμαίος Στ' - Ορίστηκε συμβασιλεύς και ανώτατος διοικητής της Κύπρου, αλλά πέθανε σε νεανική ηλικία.
Πτολεμαίος Μεμφίτης Πτολεμαίος Η' - Θανατώθηκε από τον πατέρα του για λόγους εκδίκησης, όταν ο τελευταίος εκδιώχθηκε από επανάσταση που υποκίνησε η σύζυγός του.
Πτολεμαίος Απίων Πτολεμαίος Η' - Βασίλεψε στην Κυρήνη. Μετά το θάνατό του η περιοχή κληροδοτήθηκε στη Ρωμαϊκή Δημοκρατία.
Πτολεμαίος της Κύπρου Πτολεμαίος Θ' Μιθριδάτιδα ή Νύσσα Βασιλιάς της Κύπρου, που αυτοκτόνησε με δηλητήριο.
Κλεοπάτρα Σελήνη Β’ Μάρκος Αντώνιος Τζούμπα Β' της Μαυριτανίας Κόρη της Κλεοπάτρας της Ζ', έγινε βασίλισσα της Μαυριτανίας.

 Έλληνες

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License