Στην αρχαία Ελλάδα, οι κάτοικοι των πόλεων χωρίζονταν σε φυλές από τις οποίες κατάγονταν.
Αθήνα
Σύμφωνα με τον Ιούλιο Πολυδεύκη τον καιρό του Κέκρωπα οι φυλές ήταν[1][2]
Κεκροπίς
Αυτόχθων
Ακταία
Παράλια
Κατά τον καιρό του Κραναού:
Κραναείς
Ατθίς
Διακρίς
Μεσογαία
Κατά τον καιρό του Εριχθονίου:
Διάς
Αθηναΐς
Ποσειδωνιάς
Ηφαιστιάς
Οι τέσσερις φυλές μέχρι την εποχή του Κλεισθένη, το 508-507 π.Χ. ήταν οι[3][4]:
Αιγικορίς (οι Αιγικορείς)
Οπλητίς (οι Οπλίται ή Οπλήται)
Γελεοντίς (οι Γελέοντες) και
Αργαδίς (οι Αργαδείς)
Μετά το 508-507 π.Χ., οι παραπάνω τέσσερις φυλές αντικαταστάθηκαν από τον Κλεισθένη ο οποίος χώρισε τις φυλές σε δέκα με αρκετούς δήμους η καθεμιά:
Ερεχθηίς
Αιγηίς
Πανδιονίς
Λεοντίς
Ακαμαντίς
Οινηίς
Κεκροπίς
Ιπποθοωντίς
Αιαντίς και
Αντιοχίς
Η αλλαγή αυτή ήταν μέρος της δημοκρατικής μεταρρύθμισης της Αθήνας.
Στη συνέχεια προστέθηκαν σταδιακά άλλες πέντε νεότερες φυλές:
Αντιγονίς
Δημητριάς
Πτολεμαΐς
Ατταλίς και
Αδριανίς
Σικυώνα
Πριν την αλλαγή ονομάτων των φυλών της Αθήνας, μια παρόμοια αλλαγή είχε κάνει ο Κλεισθένης ο Σικυώνιος για τις φυλές της Σικυώνας. Κατάργησε τα παλαιά ονόματα των φυλών και δημιούργησε νέες φυλές τους κατοίκους των οποίων αποκαλούσαν[5]:
Αρχέλαοι
Υάται
Ονεάται
Χοιρεάται
Εξήντα χρόνια μετά το θάνατό του όμως, οι Σικώνιοι άλλαξαν τα ονόματα των φυλών και τους αποκαλούσαν:
Υλλέας
Παμφύλους
Δυμανάτας
Αιγιαλέας (από τον Αιγιαλέα, παιδί του Αδράστου)
Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι ο λόγος της αλλαγής των ονομάτων μετά το θάνατο του Κλεισθένη του Σικυώνιου ήταν ότι τα προηγούμενα ονόματα τα έδωσε για να υποτιμήσει τους περισσότερους Σικυώνιους, με το όνομα γαϊδάρου (Ονεάτες) και χοίρων - γουρουνιών (Χοιρεάτες), ενώ στη δική του φυλή έδωσε όνομα τέτοιο που να δείχνει ότι έχουν την αρχή (Αρχέλαος)[5]
Έφεσος
Αναφέρονται οι εξής φυλές για τους Εφέσιους:
Βεμβιναίοι
Ευώνυμοι
Εφεσείς
Καρηναίοι
Τήιοι
Μίλητος
Στην Μίλητο, υπήρχαν φυλές που είχαν αρκετά ονόματα ίδια με αυτά των φυλών της Αθήνας[6]:
Οίνωπες
Όπλητες
Βορείς ή Βωρείς
Αργαδείς
Γελέοντες και
Αιγικορείς
Οι φυλές αυτές υπήρχαν και στις αποικίες της Μιλήτου, Κύζηκο, Οδησσό, Τομίδα[7].
Πέρινθος
Οι φυλές στην Πέρινθο ήταν[7]:
Ποδαργοί
Γέλευντες
Βωρείς
Αιγικορείς
Κασταλείς
Σάμος
Οι φυλές στη Σάμο ήταν δυο[8]:
Αστυπαλαιείς ή Αστυπάλαια (από το αρχαίο ονομα της πόλης)
Χησιείς ή Χήσια (από το όνομα παρακείμενου ποταμού Χήσιος και πόλης Χησία)
Ο Ηρόδοτος αναφέρει ακόμη μια φυλή την Αισχριωνίη, η οποία όμως δεν αναφέρεται από άλλους συγγραφείς.
Αμοργός
Αναφέρεται σε κείμενο η φυλή Βασιλείται[9]. Δεν υπάρχουν πληροφορίες για άλλες φυλές.
Μέγαρα
Υλλείς
Δυμάνες
Πάμφυλοι
Αναφορές
Asianic Elements in Greek Civilisation 1915–1916, William Mitchell Ramsay, Chapter XVII: The Four Ionian Tribes,
Onomasticon cum annotationibus interpretum, Volume 2, Julius Pollux, Wilhelm Dindorf, Joachim Kühn, Joh. H. Lederlin, Εκδ. Kuehn, 1824, σελ. 144
Stephani Byzantii Ethnikōn quae supersunt By Stephanus (Byzantius), Anton Westermann[νεκρός σύνδεσμος], σελ. 19, Anton Westermann, Sumptibus et typis B.G. Teubneri, 1839
Archæologia Græca, sive Veterum Græcorum: præcipue vero Atheniensium ritus civiles, religiosi, militares et domestici ... [νεκρός σύνδεσμος], John Potter, typis Johan. Mariæ Lazzaroni, 1734, σελ. 47
Ηρόδοτος Μούσαι Ιστοριών, «πέμπτη επιγραφόμενη Τερψιχόρη» «οὗτοι μὲν δὴ Ἀρχέλαοι ἐκαλέοντο, ἕτεροι δὲ Ὑᾶται, ἄλλοι δὲ Ὀνεᾶται, ἕτεροι δὲ Χοιρεᾶται, ἔνθα καὶ πλεῖστον κατεγέλασε τῶν Σικυωνίων· ἐπὶ γὰρ ὑός τε καὶ ὄνου τὰς ἐπωνυμίας μετατιθεὶς αὐτὰ τὰ τελευταῖα ἐπέθηκε, πλὴν τῆς ἑωυτοῦ φυλῆς· ταύτῃ δὲ τὸ οὔνομα ἀπὸ τῆς ἑωυτοῦ ἀρχῆς ἔθετο.» ...Εξήντα χρόνια μετά το θάνατό του όμως, οι Σικώνιοι άλλαξαν τα ονόματα των φυλών σε... «Ὑλλέας καὶ Παμφύλους καὶ Δυμανάτας, τετάρτους δὲ αὐτοῖσι προσέθεντο ἐπὶ τοῦ Ἀδρήστου παιδὸς Αἰγιαλέος τὴν ἐπωνυμίην ποιεύμενοι κεκλῆσθαι Αἰγιαλέας»
Μίλητος (Αρχαιότητα), Εγκυκλοπαιδεια του Ελληνικού Κόσμου
Μελετήματα, Louisa D. Loukopoulou / Λουίζα Δ. Λουκοπούλου Contribution a l'histoire de la Thrace Propontique, Athenes 1989 ISBN 9607094743, Κέντρον Ελληνικής και Ρωμαϊκής Αρχαιότητος τοΰ Eθνικού Ιδρύματος Ερευνών, σελ. 124-125, 136
Loukopoulou σελ. 126
Loukopoulou σελ. 134
Φυλές της αρχαίας Αθήνας
Οι 10 φυλές της μεταρρύθμισης
του Κλεισθένη (507 π.Χ.)
Ἐρεχθηΐς (I) Αἰγηΐς (II) Πανδιονίς (III) Λεοντίς (IV) Ἀκαμαντίς (V) Οἰνηΐς (VI) Κεκροπίς (VII) Ἱπποθοντίς (VIII) Αἰαντίς (IX) Ἀντιοχίς (X)
Tetradrachm Attica 449-404 BC cropped.jpg
Οι 2 “μακεδονικές“ φυλές
(307/306 π.Χ.-201/200 π.Χ.)
(Μακεδονική Αυτοκρατορία)
Αντιγονίς (XI)[1] Δημητριάς (XII)[1]
Οι 3 μεταγενέστερες φυλές
(ελληνιστικής και ρωμαϊκής περιόδου)
Πτολεμαΐς (“Αιγυπτιακή”, 224 π.Χ., XIII)[1] Ατταλίς (201 π.Χ., XIV) Αδριανίς (126 μ.Χ., XV)
Διαμορφώθηκαν αναλόγως, με μεταφορές δήμων, από τις προηγούμενες 10 φυλές.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
