ART

 

EVENTS

ΕλλάδαΕλλάδα

Οι Πρασιές ή Πρασία ή Πρασιά (αρχαία ελληνικά: Πρασίαι ή Πρασιαί ή Πρασία ή Πρασιὰ), (ο δήμος: Πρασιών) ήταν αρχαίος οικισμός - πόλη και δήμος της Πανδιονίδας (περιοχή της Αρχαίας Αττικής και φυλή της αρχαίας Αθήνας).

Τοποθεσία του αρχαίου δήμου

Ο δήμος των Πρασιών, ήταν δήμος της Παραλίας.[1] Βρισκόταν στην ανατολική ακτή της Αττικής, μεταξύ των δήμων του Ποταμού και της Στειρίας, νότια της αρχαίας Αθήνας, καθώς σύμφωνα με τη διαδρομή που αναφέρει ο Στράβων μετά το Σούνιο ακολουθούσαν οι Θόρικος, Ποταμὸς και κατόπιν η Πρασιὰ, ενώ στη συνέχεια αυτής ακολουθούσαν Στειριὰ και Βραυρώνα.[2] Ο δήμος είχε ένα εξαιρετικό λιμάνι από το οποίο ξεκινούσε η ιερή πομπή κατά τις τοπικές εορτές. Ο δήμος των Πρασιών βρίσκεται στην περιοχή του σύγχρονου Μαρκόπουλου και έχει ταυτιστεί αρχαιολογικά σε τοποθεσία νότια του Πρασά και δυτικά από το Αυλάκι.[3]

Οι ερευνητές του 19ου αιώνα Ιάκωβος Ρίζος Ραγκαβής[4] και Διονύσιος Σουρμελής,[5] επίσης επιβεβαιώνουν τη διαχρονική ύπαρξη του δήμου στην περιοχή του σύγχρονου Πρασά, ο οποίος παλαιότερα αναφερόταν ως Μπρασάς ή το χωριό Πραστόν.

Στη σημερινή περιοχή του Δήμου Μαρκόπουλου Μεσογαίας, κατά την κλασική περίοδο, βρίσκονταν οι δήμοι Μυρρινούς (σημερινή Μερέντα), οι Πρασιές (Πρασάς ή Μπρασάς), η Στειρία (Ντρίβλια), η Κύθηρος (Λιγόρι), η Αγγελή (Αγγελίσι), οι Φιλαΐδες (περιοχή της Βραυρώνας), μαζί με το Ιερό της Αρτέμιδος στη Βραυρώνα.[6]
Η συμμετοχή του δήμου στην αρχαία Βουλή

Ο δήμος, η ύπαρξη του οποίου επιβεβαιώνεται και από διάφορες επιγραφές,[7] ως μέλος της Πανδιονίδας φυλής, συμμετείχε με 3 βουλευτές στην αρχαία Βουλή των 500, κατά την πρώτη περίοδο (508 – 307/306 π.Χ.). Κατά τη δεύτερη (307/306 – 224/223 π.Χ.) και την τρίτη περίοδο (224/223 – 201/200 π.Χ.) ο δήμος αντιπροσωπευόταν επίσης με 3 βουλευτές στη Βουλή των 600. Κατά την τέταρτη (201/200 π.Χ. – 126/127) και την πέμπτη περίοδο (126/127 – 3ος αιώνας) είναι άγνωστος ο αριθμός βουλευτών–αντιπροσώπων του δήμου.
Οι κάτοικοι των Πρασιών
Γενική άποψη με το νησάκι Ράφτης, στον κόλπο του Πόρτο Ράφτη.

Ο δημότης των αρχαίων Πρασιών ονομαζόταν Πρασιεύς ή αναφερόταν με τη λέξη «Πρασίαθεν», δηλαδή προέρχεται από τις Πρασιές.[8] Στον δήμο υπήρχε ιερό του Απόλλωνα,[9] ναός της Προνοίας Αθηνάς και ο τάφος του Ερυσίχθονα, γιού του Κέκροπα και της Αγλαύρου, ο οποίος έχασε τη ζωή του σε αυτό το μέρος, κατά την επιστροφή του από τη Δήλο. Στο σημείο αυτό είχε ανεγερθεί το πρώτο άγαλμα του Απόλλωνα. [10] Το λιμάνι του δήμου, το οποίο είναι σήμερα γνωστό ως Πόρτο Ράφτη ή Λιμήν Μεσογαίας ή Πάνορμον[11] κατά την αρχαιότητα, θεωρείται ως το καλύτερο στην ανατολική ακτή της Αττικής, είναι βαθύ και ευρύχωρο και τόσο το ίδιο το λιμάνι, όσο και η γύρω περιοχή, η οποία το περιβάλει έχει μακρά και διαχρονική ιστορία.[12] Στη βορειοανατολική πλευρά του κόλπου, βρίσκονται τα ερείπια του αρχαίου δήμου. Το 286 ή το 285 π.Χ., κατά τη διάρκεια του Χρεμωνίδειου πολέμου, οι Πρασιές και η Στείρια ήταν οχυρωμένες, ενώ το 262 π.Χ. οι Μακεδόνες κατέκτησαν το φρούριο, λόγω των ταραχών, οι οποίες είχαν ξεσπάσει εκεί.

Η είσοδος στο λιμάνι είναι σχεδόν δύο χιλιόμετρα πλάτος και στη μέση του ανοίγματός της υπάρχει το ομώνυμο βραχώδες νησάκι Ράφτης, στο οποίο υπάρχει και ως σήμερα κολοσσιαίο λευκό μαρμάρινο άγαλμα,[13] το οποίο είναι ακέφαλο και για το οποίο αναφέρονται διάφορες εκτιμήσεις από ερευνητές, [14] είτε ότι απεικονίζει ράπτη ή ράπτρια στο χώρο εργασίας του/της και στο οποίο επάγγελμα του «ράφτη» (αρχαία ελληνικά: ῥάφτης), αποδίδεται σύμφωνα με μια από τις εκδοχές το όνομα του λιμένος, είτε διάφορα πρόσωπα Ρωμαίων αυτοκρατόρων ή των συζύγων τους, είτε διάφορες μορφές γυναικείων θεοτήτων, είτε ακόμα και του θεού Απόλλωνα, σε αντίγραφο ρωμαϊκής εποχής, μεταξύ του 1ου και 2ου αιώνα, που πιθανώς αντικατέστησε το αρχικό.[15][16][17] Στη μέση του όρμου υπάρχει βραχώδες ακρωτήρι στο οποίο υπάρχουν ερείπια οχύρωσης της μεσαιωνικής περιόδου.
Προσωπικότητες από τις Πρασιές

Υπήρξαν διάφοροι γνωστοί πολίτες από τον δήμο των Πρασιών, όπως ο Δαμασίας ο Πρασιεύς, ο Δημοτέλης ο Πρασιεύς γιος του Θυμοκλέους, ο Δημοχάρης ο Πρασιεύς γιος του Νικολάου, ο Διοφάνης ο Πρασιεύς γιος του Διοκλέους κ.α.[18]
Δείτε επίσης

Αρχαία Αθήνα
Πανδιονίδα φυλή
Πόρτο Ράφτη

Παραπομπές - σημειώσεις

[...] "Prasia, Prasiae: (Πρασία/Prasía, Πρασίαι/Prasíai). Attic paralia deme, phyle Pandionis, three bouleutaí. P. and Stiria lay on the Bay of Porto Raphti (modern Limen Mesogeias), where the place name has survived as Pras(i)as (Str. 9,1,22; Thuc. 8,95,1; Liv. 31,45,10; Steph. Byz. s. v. Π.; [4. 67 ff.]). Settlement remains can be found in the boundaries of Natso [1; 2]. Paus. 1,31,1 records a Temple of Apollo, IG II2 4977 a cult of the Heraclides. In 286/5 BC, P. and Stiria were relocated to the Coronea peninsula and fortified [3; 4]; in 262 BC, the Macedonians took the fortress by storm". [...], Lohmann, Hans (Bochum), Prasia, Prasiae
Στράβων, «Γεωγραφικά», Θ', 1.22: [...] "Κάμψαντι δὲ τὴν κατὰ τὸ Σούνιον ἄκραν ἀξιόλογος δῆμος Σούνιον, εἶτα Θόρικος, εἶτα Ποταμὸς δῆμος οὕτω καλούμενος, ἐξ οὗ οἱ ἄνδρες Ποτάμιοι, εἶτα Πρασιὰ Στειριὰ Βραυρών, ὅπου τὸ τῆς Βραυρωνίας Ἀρτέμιδος ἱερόν, [Ἁλαὶ Ἀραφη]νίδες, ὅπου τὸ τῆς Ταυροπόλου, Μυρρινοῦς Προβάλινθος Μαραθών". [...]
John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 129.
Ιάκωβος Ρίζος Ραγκαβής, "Τα Ελληνικά, ήτοι περιγραφή γεωγραφική, ιστορική, αρχαιολογική και στατιστική της αρχαίας και νέας Ελλάδος. Συνταχθείσα υπό Ιακώβου Ρ. Ραγκαβή, εις τρεις τόμους. Ων ο Α' διαλαμβάνει την Στερεάν, Ανατολικήν και Δυτικήν Ελλάδα, ο Β' την Πελοπόννησον και ο Γ' τας νήσους τας τε ελευθέρας και μη, και τον πίνακα, και εκδοθείσα υπό Κωνσταντίνου Αντωνιάδου."... τόμοι 1-3, Εκ του τυπογραφείου Κ. Αντωνιάδου. Εν Αθήναις 1853-1854, Ta Hellenkika: etoi perigraphe, geographike, historike, archaiologike, kai statistike tes archaias kai neas Hellados, Iakobos R. Rankabes, Ek tou typ. K. Antoniadou, 1853, Τόμος 1, σελ. 262: [...] "Επί της θέσεως των Πρασιών κείται ήδη μικρόν χωρίον Πραστόν καλούμενον παρ' ο εισί πολλά ερείπια εν πεδίω περικυκλουμένω υπό λόφων, και κατά το προς ανατολάς μέρος οριζόμενον υπό του λιμένος ος κοινώς ονομάζεται Πόρτο Ράφτι• τα παρά το Πραστόν ταύτα ερείπια έχουσιν ικανήν περιφέρειαν• ο Γκέλλ (3 = Γκέλλ οδολ. Ελλ. σ. 77.) παραγενόμενος εν διάστηματι 31 λεπτών από της Βραόνας μέχρι μέρους τινός τοϋ τείχους, περιίππευσεν αυτό εις 13 λεπτά μέχρι του νοτίου μέρους του τείχους της πόλεως• και κατά τον Δοδουέλλ τα ερείπια έκτείνονται μέχρι επί της χερσονήσου της καθηκούσης εις τον λιμένα (4 = Δοδουέλ, Κλασσ. Περιηγ. 1. σ. 532.)". [...]
Διονύσιος Σουρμελής, "Αττικά: ή περί δήμων Αττικής εν οις και περί τινων μερών του Άστεως". Υπό Διονύσιου Σουρμελή. Έκδοσις πρώτη. Τύποις Αλεξάνδρου Κ. Γκαρπολά, Εν Αθήναις 1854 και "Attika hē peri dēmōn Attikēs en hois kai peri tinōn merōn asteōs", Dionysios Surmelēs, Gkarpola, 1854, σελ. 55: [...] "Πρασιά και Πρασιαί, ο δημότης Πρασιεύς. Ονομαστός ο δημος ούτος και δια τον εν αυτώ ναόν του Απόλλωνος, και δια τον τάφον του Ερυσίχθονος υιού Κέκροπος, και δια τας απαρχάς των Υπερβορείων δια Πρασιών εις Δήλον πεμπομένας, ως είρηται περί τούτου• (Παυσ. Άττ. λά). Η παραφθορά τοϋ ονόματος δεν είνε, ώστε να δύναται να καταστήση άγνωστον τον δήμον διότι καλείται σήμερον Πρασάς• και ο Πρασάς ούτος κείται όπου η Πρασιά του Στράβωνος..". [...]
Ιστορία του Δήμου Μαρκόπουλου Μεσογαίας Αττικής Αρχειοθετήθηκε 2012-11-14 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα: www.markopoulo.gr του Δήμου Μαρκόπουλου Μεσογαίας.
Πρασ Attica (IG I-III), στην ιστοσελίδα: epigraphy.packhum.org
Στέφανος Βυζάντιος, "Εθνικά", ("Stephani Byzantii Ἐθνικων quæ supersunt." Gr. Edidit Anton Westermann, Λειψία 1839), [...] "Πρασίαι, δήμος Αθήνησι της Πανδιονίδος φυλής. ο δημότης Πρασιεύς και Πρασίαθεν. το τοπικόν Πρασίασε και Πρασίησιν. έστι και Λακωνικόν πολίχνιον, ού ο πολίτης όμοίως Πρασιεύς". [...], σελ. 237.
Παυσανίας, «Ελλάδος περιήγησις», Αττικά 31,2: "ἐν δὲ Πρασιεῦσιν Ἀπόλλωνός ἐστι ναός• ἐνταῦθα τὰς Ὑπερβορέων ἀπαρχὰς ἰέναι λέγεται, παραδιδόναι δὲ αὐτὰς Ὑπερβορέους μὲν Ἀριμασποῖς, Ἀριμασποὺς δ᾽ Ἰσσηδόσι, παρὰ δὲ τούτων Σκύθας ἐς Σινώπην κομίζειν, ἐντεῦθεν δὲ φέρεσθαι διὰ Ἑλλήνων ἐς Πρασιάς, Ἀθηναίους δὲ εἶναι τοὺς ἐς Δῆλον ἄγοντας• τὰς δὲ ἀπαρχὰς κεκρύφθαι μὲν ἐν καλάμῃ πυρῶν, γινώσκεσθαι δὲ ὑπ᾽ οὐδένων. ἔστι δὲ μνῆμα ἐπὶ Πρασιαῖς Ἐρυσίχθονος, ὡς ἐκομίζετο ὀπίσω μετὰ τὴν θεωρίαν ἐκ Δήλου, γενομένης οἱ κατὰ τὸν πλοῦν τῆς τελευτῆς". [...]
Τίτος Λίβιος - Tito Livio, "Ab urbe condita libri", XXXI, 45.
Ιάκωβος Ρίζος Ραγκαβής, "Τα Ελληνικά, ήτοι περιγραφή γεωγραφική, ιστορική, αρχαιολογική και στατιστική της αρχαίας και νέας Ελλάδος. Συνταχθείσα υπό Ιακώβου Ρ. Ραγκαβή, εις τρεις τόμους. Ων ο Α' διαλαμβάνει την Στερεάν, Ανατολικήν και Δυτικήν Ελλάδα, ο Β' την Πελοπόννησον και ο Γ' τας νήσους τας τε ελευθέρας και μη, και τον πίνακα, και εκδοθείσα υπό Κωνσταντίνου Αντωνιάδου."... τόμοι 1-3, Εκ του τυπογραφείου Κ. Αντωνιάδου. Εν Αθήναις 1853-1854, Ta Hellenkika: etoi perigraphe, geographike, historike, archaiologike, kai statistike tes archaias kai neas Hellados, Iakobos R. Rankabes, Ek tou typ. K. Antoniadou, 1853, Τόμος 1, σελ. 261-262: [...] "Πρασιαί, δήμος φυλής Πανδιονίδος (11 = Στεφ. Βυζ. Πρασιαί.) κατά την ανατολικήν παραλίαν, επί λιμένος ον ο Πτολεμαίος ονομάζει Πάνορμον• εν Πρασιαίς ην ναός Απόλλωνος και εις αυτόν ήρχοντο αι απαρχαί των Υπερβορείων οι παρέδιδον αυτάς εις τους Αριμασπούς, οι δε Αριμασποί εις τους Ισσηδόνας, παρά δε τούτων παραλαμβάνοντες εκόμιζαν αυτάς οι Σκύθαι εις Σινώπην, και εκείθεν δια των Ελλήνων εφέροντο εις Πρασιάς• οι δε Αθηναίοι έκ Πρασιών μετέφεραν αυτάς εις Δήλον• ήσαν δέ αι απαρχαί κεκρυμμέναι εις άχυρον σίτου και υπ' ουδενός έγνωρίζοντο• ην δε εν Πρασιαίς και μνήμα Ερυσίχθονος ος επιστρέφων εκ Δήλου μετά την θεωρίαν, απέθανε κατά τον πλουν (1 = Παυσ. Αττ. κ. 31.)• και επειδή ο θάνατος του Ερυσίχθονος συνέβη βασιλεύοντος έτι του πατρός αυτού Κέκροπος ου ην ο μόνος υιός και διάδοχος, διαδέχθη τον Κέκροπα Κραναός ο μεταξύ τών Αθηναίων προέχων κατά την δύναμιν (2 = Παυσ. Αττ. κ. 2,)". [...]
Θουκυδίδης, «Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου», Βιβλίο Η΄ 95: [...] "XCV. αἱ δὲ τῶν Πελοποννησίων νῆες παραπλεύσασαι καὶ περιβαλοῦσαι Σούνιον ὁρμίζονται μεταξὺ Θορικοῦ τε καὶ Πρασιῶν, ὕστερον δὲ ἀφικνοῦνται ἐς Ὠρωπόν". [...]
"Άγαλμα στο νησί του Ράφτη Αρχειοθετήθηκε 2016-04-12 στο Wayback Machine.", από την ιστοσελίδα: www.markopoulo.gr του Δήμου Μαρκόπουλου Μεσογαίας.
Ιάκωβος Ρίζος Ραγκαβής, "Τα Ελληνικά, ήτοι περιγραφή γεωγραφική, ιστορική, αρχαιολογική και στατιστική της αρχαίας και νέας Ελλάδος. Συνταχθείσα υπό Ιακώβου Ρ. Ραγκαβή, εις τρεις τόμους. Ων ο Α' διαλαμβάνει την Στερεάν, Ανατολικήν και Δυτικήν Ελλάδα, ο Β' την Πελοπόννησον και ο Γ' τας νήσους τας τε ελευθέρας και μη, και τον πίνακα, και εκδοθείσα υπό Κωνσταντίνου Αντωνιάδου."... τόμοι 1-3, Εκ του τυπογραφείου Κ. Αντωνιάδου. Εν Αθήναις 1853-1854, Ta Hellenkika: etoi perigraphe, geographike, historike, archaiologike, kai statistike tes archaias kai neas Hellados, Iakobos R. Rankabes, Ek tou typ. K. Antoniadou, 1853, Τόμος 1, σελ. 262-263: [...] "Του ναού του Απόλλωνος, ος εκείτο πιθανώς επί του βορείου μέρους του περικλείοντος τον λιμένα ακρωτηρίου, ουδέ ίχνος φαίνεται ενταύθα, επί δε μικράς, οξυτενούς και πετρώδους νήσου απεχούσης περίπου μίαν ώραν δια θαλάσσης από του Πραστού κείται επί υψηλής θέσεως ανδριάς κολοσσαίος εκ λίθου Πεντελησίου λίαν διεφθαρμένος υπό του χρόνου και παριστών άνθρωπον καθήμενον και εικονίζοντας ίσως, κατά τον Γκελλ τινά των Ρωμαίων αύτοκρατόρων (1 = Γκελλ. Οδολογ. Ελλ. σ. 77.)• ονομάζεται δε υπό των κατοίκων Ραφτοπούλα• ταύτην την παρά την είσοδον του λιμένος εικόνα ής λείπει κατά δυστυχίαν η κεφαλή θεωρεί ο Κρούσιος ούχί ώς ανδριάντα αυτοκράτορος, ουδέ ως εικονίζουσαν ράπτην τινά ή την θυγατέρα αυτού, αλλ' ως άγαλμα του Απόλλωνος (2 = Κρουσ. Τ. 2. κ. 6. σ. 255). Ο δε Λ. Ρος ος τω 1841 είδεν εκ του σύνεγγυς τον ανδριάντα τούτον και παρετήρησε μετά προσοχής και κατεμέτρησε και εξηκρίβωσε και περιέγραψε λεπτομερώς πάντα τά καθέκαστα, αποφαίνεται ότι ο ανδριάς είναι γυναικείος ιδρυθείς, ως εικάζει, ή υπό του αυτοκράτορος Αδριανού ή υπό Ηρώδου του Αττικού οι αμφότεροι εφιλοτιμούντο να απαθανατίσωσιν εαυτούς δια τοιούτων μνημείων και μάλιστα ο Ηρώδης ανήγειρε πολλά τοιαύτα κατά τούτο της Αττικής, ως εις Μυρρινούντα ου πόρρω του Μαρκοπούλου κτλ. Αμφιβάλλει ο Ρος αν ο ανδριάς εικονίζη αυτοκράτορα τινά ή την γυναίκα του Ηρώδου ή τινά των θεαινών, ως την Ήραν, την Δήμητραν ή την Αθηνάν, ίσως δε και προσωποπεποιημένην την υπό των Αθηναίων εντεύθεν εις Δήλον στελλομένην ιεράν θεωρίαν (3 = Λ. Ρος Περιηγησ. Μερ. 2. β. 15. σ. 11.). Εις Πόρτο-Ράφτι υπάρχει φυλακείον υγειονομικόν". [...]
(DE) Ross, "Reisen auf den Griech Inseln", II, p. 9.
(EN) Christopher Wordsworth, "Athens and Attica", John Murrary, 1837, p. 217.
(EN) William Martin Leake, "The topography of Athens and the Demi", J. Rodwell, 1841, p. 72.

Δημότες των Πρασιών Αρχειοθετήθηκε 2019-04-04 στο Wayback Machine.. Αναζήτηση με τη λέξη-κλειδί στον τόπο (Place): PRASIEUS (στα κεφαλαία αγγλικά), στις ιστοσελίδες: empressattica.com και atheniansproject.com του Προγράμματος «Αθηναίοι» = Athenians Project

Πηγές – βιβλιογραφία

Πρωτογενείς πηγές

Θουκυδίδης, «Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου», Βιβλίο Η΄ 95.
Τίτος Λίβιος - Tito Livio, "Ab urbe condita libri", XXXI, 45.
Παυσανίας, «Ελλάδος περιήγησις», Αττικά 31,2.
Στράβων, «Γεωγραφικά», Θ', 1.22.
Ελληνικές επιγραφές - IG Πρασ Attica (IG I-III).

Δευτερογενείς πηγές

Prasia, Prasiae, στην ιστοσελίδα: referenceworks.brillonline.com,
Ουίλλιαμ Σμιθ, Το συγκεκριμένο λήμμα περιλαμβάνει περιεχόμενο από πηγή, η οποία αποτελεί, πλέον, κοινό κτήμα:
(Αγγλικά) Smith, William, επιμ. (1854–1857). «Attica – 89 (Prasiae)». Dictionary of Greek and Roman Geography. Λονδίνο: John Murray. Attica – 89 (Prasiae)
John S. Traill: The political organization of Attica: a study of the demes, trittyes, and phylai, and their representation in the Athenian Council,“Attica”. Princeton: American School of Classical Studies at Athens (ASCSA), 1975, ISBN 978-0-87661-514-0
John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 129.
Peter Siewert, "Die Trittyen Attikas und die Heeresreform des Kleisthenes", C.H. Beck, München 1982, ISBN 3406080634, ISBN 9783406080630
Ross, "Reisen auf den Griech Inseln", II, p. 9.
Christopher Wordsworth, "Athens and Attica", John Murrary, 1837, p. 217.
William Martin Leake, "The topography of Athens and the Demi", J. Rodwell, 1841, p. 72.
Ιστορία του Δήμου Μαρκόπουλου Μεσογαίας Αττικής, από την ιστοσελίδα: www.markopoulo.gr του Δήμου Μαρκόπουλου Μεσογαίας.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

«Prasiai». www.ancientworlds.net (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 1 Αυγούστου 2014.[νεκρός σύνδεσμος]
Δήμος Μαρκόπουλου Μεσογαίας Αττικής, από την ιστοσελίδα: www.markopoulo.gr του Δήμου Μαρκόπουλου Μεσογαίας.
Traill, J. «Places: 580090 (Prasia)». Pleiades. Ανακτήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου 2017.
Prasia, S Prasas, W Avlaki, στις ιστοσελίδες: http://imperium.ahlfeldt.se & https://web.archive.org/web/20170808012018/http://dare.ht.lu.se/, Ψηφιακός Άτλας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ("Digital Atlas of the Roman Empire", Johan Ahlfeldt, Department of Archaeology and Ancient History, Lund University, Sweden), Πανεπιστήμιο Λουντ, Λουντ, Σουηδία, πρόγραμμα: Pelagios.
Attika Prasiai και Attica - Prasiai, στις ιστοσελίδες: http://www.pausanias-footsteps.nl/ (ολλανδικά) και https://web.archive.org/web/20180309082357/http://pausanias-footsteps.nl/english/start-eng.html (αγγλικά) αντίστοιχα, του Προγράμματος "Παυσανίας" - Pausanias Project.

Δήμοι της Πανδιονίδας φυλής
Τριττύς των Μεσογείων

Κονθύλη Κύθηρος Όα Καθύπερθεν Παιανία Υπένερθεν Παιανία

Τριττύς της Παραλίας
Αγγελή Μυρρινούς Πρασίαι Προβάλινθος Στειρία
Τριττύς του Άστεως
Κυδαθήναιον

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης

Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία

Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License