Καστρί Βασιλοπούλου Ιωαννίνων

.

Περιφέρεια : Ηπείρου
Νομός : Ιωαννίνων

- Δήμος Ευρυμενών --

Το Καστρί είναι ορεινό χωριό του Νομού Ιωαννίνων, υπαγόμενο στο τοπικό διαμέρισμα Βασιλοπούλου του Δήμου Ευρυμενών. Στην περιοχή χρησιμοποιούνται εξίσου συχνά τα παλαιά ονόματα «Σιούτιστα» για το χωριό και «σιουτιστινός» για τον κάτοικό του, αν και επισήμως καταργήθηκαν το 1950[1].

View Larger Map

Η ονομασία Καστρί αποτελεί σύνηθες τοπωνύμιο για ορεινές περιοχές του νομού. Υπάρχει άλλο ένα χωριό στο Δήμο Εγνατίας με το ίδιο όνομα, καθώς και αρκετά υψώματα.
Γεωγραφική θέση

Το Καστρί βρίσκεται βορειοδυτικά των Ιωαννίνων, από τα οποία απέχει οδικώς 43 χιλιόμετρα μέσω της εθνικής οδού Ιωαννίνων - Ηγουμενίτσας. Κτισμένο σε υψόμετρο 800 μέτρων[2], είναι το ψηλότερο από τα χωριά του όρους Κασιδιάρη. Αν και γεωγραφικά βρίσκεται εγγύτερα στους δήμους Άνω Καλαμά και Ζίτσας, επιλέχθηκε κατά την εφαρμογή του Σχεδίου Καποδίστριας η υπαγωγή του στις Ευρυμενές λόγω ευκολότερης οδικής πρόσβασης στην Κληματιά όπου εδρεύει ο δήμος.

Μοναδική οδός πρόσβασης στο Καστρί είναι ο ασφαλτοστρωμένος δρόμος 4,5 χμ. που το συνδέει με την επαρχιακή οδό Σουλόπουλου - Καλπακίου. Το χωριό εξυπηρετείται από διπλό δρομολόγιο του ΚΤΕΛ Ιωαννίνων κάθε Παρασκευή, ενώ τις υπόλοιπες ημέρες μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει ταξί, ή το ΚΤΕΛ έως τη διασταύρωση και από εκεί να κάνει ωτο-στοπ σε όποιο αυτοκίνητο ανεβαίνει τον Κασιδιάρη.

Δημογραφικά στοιχεία

Σύμφωνα με την απογραφή του 2001 το χωριό έχει μόνιμο πληθυσμό 63 ατόμων[3] κατανεμημένων σε είκοσι νοικοκυριά[4]. Οι άνδρες είναι 27, οι γυναίκες 36 και υπερτερούν οι μεγαλύτερες ηλικίες.[5]

Η αλήθεια όμως είναι διαφορετική από τις στατιστικές. Οι πραγματικοί μόνιμοι κάτοικοι δεν υπερβαίνουν τους είκοσι και πρόκειται κυρίως για γέροντες κτηνοτρόφους - χαρακτηριστικά το Καστρί είναι ένα από τα λίγα ελληνικά χωριά που δε διαθέτει καφενείο ή παντοπωλείο. Ο αριθμός αυτός αυξάνεται μετά το Πάσχα, όταν συνταξιούχοι σιουτιστινοί εγκαταλείπουν τις μόνιμες κατοικίες τους στην Αθήνα ή τα Ιωάννινα για να περάσουν το καλοκαίρι στο χωριό, και υπερβαίνει τους εκατό τον Αύγουστο.

Ιστορία

Το Καστρί ιδρύθηκε από σουλιώτες φυγάδες ως Σιούτιστα, από το σλαβικό όνομα του βουνού που παραπέμπει σε κατσίκα δίχως κέρατα (η ονομασία Κασιδιάρης υιοθετήθηκε αργότερα[6]). Η επιλογή της τοποθεσίας οφείλεται στην ανάγκη πλήρους απόκρυψης από τους τουρκαλβανούς, αφού περιβαλλόμενο κυκλικά από τρεις κορυφές του βουνού, το χωριό δεν ήταν ορατό από πουθενά εκτός από την είσοδό του! Το ακριβές έτος ίδρυσης είναι άγνωστο, αλλά τοποθετείται στα πρώτα χρόνια μετά την κατάλυση της Σουλιώτικης Συμπολιτείας από τον Αλή Πασά (1803). Ο άγγλος αξιωματικός Πυροβολικού Ουίλιαμ Μάρτιν Ληκ το αναφέρει ως «Shútista» σε περιηγητικό χρονικό που εκδόθηκε το 1835.[7]

Μνημείο της πρώτης περιόδου είναι η μονή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, η οποία βρίσκεται στο βόρειο άκρο του χωριού και σώζεται μονάχα το ταπεινό καθολικό της. Για κάποιο χρονικό διάστημα κατά το 19ο αι. το μοναστήρι λειτούργησε και ως θεραπευτήριο για ψυχικά ασθενείς.

Κύριες ασχολίες των κατοίκων ήταν η κτηνοτροφία και η καλλιέργεια καλαμποκιού και κρεμμυδιού. Μετά την απελευθέρωση των Ιωαννίνων (1913) παραχωρήθηκαν στις οικογένειες μικρά χωράφια στην κοιλάδα του Άνω Καλαμά έξω από το χωριό Μαζαράκι, με αναδασμό τουρκικών τσιφλικιών. Η περιοχή αυτή έως σήμερα αποκαλείται «Καλύβια Σιουτιστινά» από τα πρόχειρα παραπήγματα όπου διέμεναν οι χωριανοί, όταν κατέβαιναν στον κάμπο για τις αγροτικές εργασίες.

Μετά τον Εμφύλιο Πόλεμο ξεκίνησε η περίοδος της μαζικής μετανάστευσης. Η αρχή έγινε από μέλη του Δημοκρατικού Στρατού που διέφυγαν σε χώρες του ανατολικού μπλοκ. Ακολούθησε στα επόμενα χρόνια η πλειοψηφία του χωριού σε αναζήτηση καλύτερης τύχης, με προορισμό κυρίως την Αθήνα ή τη Δυτική Γερμανία και λιγότερο προς την Αυστραλία. Το Δημοτικό Σχολείο έκλεισε το καλοκαίρι του 1955. Η εσωτερική μετανάστευση συνεχίσθηκε έως και τη δεκαετία του '80 με δύο μορφές - είτε ως πλήρης μετοίκηση των οικογενειών, είτε ως μετανάστευση των ανδρών της οικογένειας.

Οι πρώτες EOKικές επιδοτήσεις προς τους λίγους εναπομείναντες κτηνοτρόφους ανέστρεψαν προσωρινά την τάση πλήρους ερήμωσης. Η σύνδεση με το δίκτυο της ΔΕΗ και η διάνοιξη αμαξιτής οδού (μέσα δεκαετίας '80), καθώς και η δημιουργία δικτύου ύδρευσης (1993), ώθησαν πολλούς ξενιτεμένους να κτίσουν σπίτια στο Καστρί για τους θερινούς μήνες.

Η είσοδος του Καστρίου Ευρυμενών (Ζίτσας μετά τον Καλλικράτη). Πίσω από τα σπίτια διακρίνεται η κορυφή του όρους Κασιδιάρη.

Αξιοθέατα - Εκδηλώσεις

Ο δρόμος που οδηγεί στο χωριό προσφέρει μοναδική θέα της περιοχής Άνω Καλαμά. Μάλιστα το σημείο εισόδου στο Καστρί ονομάζεται «Καραβάκια», διότι όταν σκοτεινιάζει τα χωριά της κοιλάδας φαίνονται σαν φωτισμένα πλοία. Ο ταξιδιωτικός συγγραφέας Στ. Ψημένος περιγράφει ότι στην ανάβαση θα απολαύσετε εκπληκτική θέα προς την κοιλάδα του Καλαμά (...) και πέρα ως τις κορυφές της Τύμφης. Εάν μάλιστα τύχει να περάσετε από εδώ φθινόπωρο ή άνοιξη μετά από βροχή ή βοριαδάκι και η ατμόσφαιρα έχει καθαρίσει, ελάτε οπωδήποτε στο Καστρί γιατί τέτοια θέα μόνο οι ορειβάτες απολαμβάνουν. [8]. Επίσης από το χωριό ξεκινά ήπιο ορειβατικό μονοπάτι (χωρίς σήμανση) που οδηγεί στην κορυφή του Κασιδιάρη (1329).

Σημείο αναφοράς του Καστρίου και μοναδικό τεχνητό αξιοθέατό του είναι το καθολικό της κατεστραμμένης μονής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, του οποίου οι τοιχογραφίες έχουν μερικώς αποκατασταθεί. Στον περίβολο του ναού γίνεται κάθε χρόνο τριήμερο πανηγύρι από τις 14 έως τις 16 Αυγούστου. Την ευθύνη της εκδήλωσης έχει η αδελφότητα «Άγιος Γεώργιος», η οποία εδρεύει στην Αθήνα και έχει μέλη όσους έχουν γεννηθεί ή κατάγονται από το χωριό. Με πόρους από συνδρομές και δωρεές, η αδελφότητα υπήρξε επίσης ο βασικός χρηματοδότης των έργων συντήρησης και ανάδειξης του μοναστηριού. Άλλη τοπική εορτή είναι του Αγίου Γεωργίου, πολιούχου του χωριού.

Παραπομπές

1. ↑ Μετονομασίες των οικισμών Ηπείρου και Θεσσαλίας, από την ιστοσελίδα του Δημήτρη Λιθοξόου.
2. ↑ Ελλάς - οδικοί και τουριστικοί χάρτες, σελίδα 232. Εκδόσεις Σ. Καπρανίδης & Ν. Φώτης, 1996.
3. ↑ Μόνιμος πληθυσμός - Απογραφή 2001, από την ιστοσελίδα της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας.
4. ↑ Νοικοκυριά και Πυρηνικές Οικογένειες - ό.π.
5. ↑ Μόνιμος πληθυσμός κατά φύλο και ομάδες ηλικιών - ό.π.
6. ↑ Γνωριμία με τον τόπο μου, Γυμνάσιο Παρακαλάμου, 2003-4.
7. ↑ Travels in Northern Greece, volume iv, σελίδα 94. William Martin Leake, εκδόσεις J. Rodwell, London, 1835
8. ↑ Ανεξερεύνητη Ήπειρος, σελίδα 580. Στέφανος Ψημένος, εκδόσεις Road, 2007, ISBN 978-960-8189-430.

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License