ART

EVENTS

.

ΕλλάδαΕλλάδα

Περιφέρεια : Πελοποννήσου
Νομός : Μεσσηνίας

Νομός ΜεσσηνίαςΔήμος Πύλου

-- Δήμος Πύλου --

Η Καλλιθέα,[4] αναφερόμενη παλαιότερα και ως το Μεμερίζι, είναι οικισμός κοντά στην Πύλο και υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Πύλου - Νέστορος, του Νομού Μεσσηνίας.

Τοποθεσία

Η Καλλιθέα βρίσκεται περίπου 13,5 χιλιόμετρα προς τα νοτιοανατολικά της Πύλου, περίπου 14,5 χιλιόμετρα βορειοανατολικά από την Μεθώνη και περίπου 31,5 χιλιόμετρα βορειοδυτικά από την Κορώνη. Έχει υψόμετρο 207[1][5] μέτρα και απέχει 11 περίπου χιλιόμετρα από τις ακτές του Ιονίου Πελάγους και 17 περίπου χιλιόμετρα από τον Μεσσηνιακό κόλπο. Κοντά στην Καλλιθέα, προς τα βορειοανατολικά της, βρίσκονται οι Κάτω Αμπελόκηποι σε απόσταση 5,5 περίπου χιλιομέτρων, προς τα δυτικά της βρίσκεται η Χωματάδα σε απόσταση 3 περίπου χιλιομέτρων και προς τα βόρειά της βρίσκεται η Αραπόλακκα σε απόσταση 3,5 περίπου χιλιομέτρων αντίστοιχα.
Ιστορία

Το χωριό έχει μακρόχρονη ιστορία που ακολουθεί την ιστορία της Μεσσηνίας, της Μεθώνης και της ευρύτερης περιοχής της Πυλίας. Η περιοχή του οικισμού, κατά την αρχαιότητα, ήταν τμήμα του βασιλείου του Νέστορα, της αρχαίας Πύλου. Ο σημερινός οικισμός προήλθε από την συνένωση των οικισμών Μεμερίζι και Γάμος, αρχικά με την ονομασία Μεμερίζι και από το 1928 και μετά με την ονομασία Καλλιθέα. Ο αρχικός οικισμός του Μεμεριζίου αποτέλεσε ουσιαστικά την Κάτω Καλλιθέα, ενώ ο οικισμός του Γάμου μετεξελίχθηκε στην Άνω Καλλιθέα. Κάποιοι από τους κατοίκους του χωριού προέρχονται από Αρκάδες κτηνοτρόφους, γνωστούς και ως οι «ανεβοκατεβάτες», ονομασία που αποδόθηκε παλαιότερα στους βοσκούς αυτούς, καθώς την Άνοιξη ανέβαιναν με τα κοπάδια τους στην Αρκαδία, ενώ τον Χειμώνα κατέβαιναν στα χειμαδιά της Μεσσηνίας.[6]
Β΄ Ενετοκρατία

Κύριο λήμμα: Τερριτόριο Μεθώνης

Την εποχή της Β΄ Ενετοκρατίας αναφερόταν ως το Μεμερίζι ή Μεμί Ρεΐζι (Memiraisì[7] ή Memi Raisi[8]). Ο οικισμός αναφέρεται επίσης σε διάφορες απογραφές των Βενετών Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, οι οποίες έγιναν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο. Το χωριό Μεμερίζι (Memi Raisi), ανήκε, το 1689, στην επαρχία της Μεθώνης (Territorio di Modon), η οποία ήταν μια από τις 4 επαρχίες, στις οποίες χωριζόταν τότε το διαμέρισμα της Μεθώνης (επαρχία Φαναριού, επαρχία Αρκαδιάς, επαρχία Ναβαρίνου και επαρχία Μεθώνης). Με βάση την ενετική απογραφή Corner του 1689, το χωριό είχε 7 κατοίκους.[8] Κατά καιρούς το χωριό αναφέρεται σε διάφορες βιβλιογραφικές πηγές και ως το Μεμετ-ρεΐζη ή το Μεμερίζη.
Διοικητική ιστορία

Το Μεμετ-ρεΐζη ή Μεμερίζι[9] προσαρτήθηκε αρχικά στον παλαιό Δήμο Πηδάσσου[10] το 1835.[11] Μόλις 5 χρόνια αργότερα, το 1840,[12] το Μεμερίζι αποσπάται από τον Δήμο Πηδάσσου, ο οποίος καταργήθηκε τότε και προσαρτάται στον παλαιό Δήμο Μεθώνης,[13] όπου και παρέμεινε ως το 1912 που ο δήμος καταργήθηκε, ενώ 10 χρόνια αργότερα, το 1845,[14] προσαρτάται και ο οικισμός Γάμος[15] στον παλαιό Δήμο Μεθώνης, όπου και παρέμεινε και αυτός ως το 1912, που ο δήμος καταργήθηκε. Οι δυο αυτοί οικισμοί έχουν παράλληλη ιστορική πορεία, από το 1845 ως το 1940, που συνενώθηκαν, με την ταυτόχρονη κατάργηση του οικισμού του Γάμου. Οι οικισμοί αναφέρονται επίσης, το 1853, στον β΄ τόμο των «Ελληνικών» του Ιάκωβου Ρίζου Ραγκαβή, ως οικισμοί του Δήμου Μεθώνης της Επαρχίας Πυλίας με βάση την απογραφή του 1851.[16] Ο πρώτος οικισμός, το Μεμερίτσι, έχει πληθυσμό 266 κατοίκων, ενώ ο δεύτερος οικισμός, ο Γάμος, βρίσκεται ανάμεσα στον κατάλογο με τις θέσεις Σούμπαλι, Καινούργιον Χωριόν και Πέρα Μηλίτσα, οι οποίες χαρακτηρίζονται ως «Θέσεις αγροτικαί, ολίγον κατοικούμεναι». Έδρα του Δήμου Μεθώνης τότε, βάση της ίδιας πηγής, ήταν η κωμόπολη Μεθώνη.[16] Από το 1879 ως το 1889 ο πρώτος οικισμός ονομαζόταν επίσημα ως Μεμερίζη και από το 1889 ως το 1896 ως Μεμερίζιον, ενώ από το 1896 ως το 1928, που έγινε η μετονομασία του, ονομαζόταν επίσημα ως Μεμερίζι. Ο δεύτερος οικισμός από το 1845 που αναγνωρίσθηκε ως το 1940 που καταργήθηκε αναφερόταν διαρκώς και επίσημα ως ο Γάμος. Το 1912 το Μεμερίζι και ο Γάμος προσαρτώνται στην Κοινότητα Μεμεριζίου,[17][18] με έδρα το Μεμερίζι. Στην Κοινότητα Μεμεριζίου προσαρτήθηκαν επίσης οι οικισμοί Αραπόλακκα, Νταούτι (καταργήθηκε το 1930) και Χωματάδα.Το 1927[19] οι Χωματάδες αποσπώνται από την Κοινότητα Μεμεριζίου και ορίζονται ως έδρα της Κοινότητας Χωματάδων.[20] Ένα χρόνο μετά, το 1928[21] η Κοινότητα Μεμεριζίου και το χωριό Μεμερίζι μετονομάσθηκαν σε Κοινότητα Καλλιθέας και Καλλιθέα αντίστοιχα, ενώ το 1940[22] ο οικισμός Γάμος καταργείται και ο πληθυσμός του ενσωματώνεται κυρίως στην Καλλιθέα και δευτερευόντως στον οικισμό Αραπόλακκα, ο οποίος λίγο αργότερα, το 1948,[23] αποσπάται από την Κοινότητα Καλλιθέας και προσαρτάται στην Κοινότητα Κυνηγού. Η Καλλιθέα παρέμεινε ως οικισμός και έδρα της ομώνυμης κοινότητας (με την αλλαγή της ονομασίας), από το 1912 ως το 1997, όταν τότε, στα πλαίσια των αλλαγών που επήλθαν στη τοπική αυτοδιοίκηση, μέσω του σχεδίου «Καποδίστριας», υπήχθη στον κατηργημένο Δήμο Πύλου,[24] [25] ως το 2010. Από το 2011, μετά τις νέες αλλαγές του σχεδίου «Καλλικράτης» η Καλλιθέα ανήκει πλέον στον νέο Δήμο Πύλου - Νέστορος.[26][27] Ο δήμος αυτός, συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης με την συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Κορώνης, Μεθώνης, Παπαφλέσσα, Πύλου, Νέστορος και Χιλιοχωρίων. Η Καλλιθέα σήμερα είναι η έδρα της Τοπικής Κοινότητας της Καλλιθέας του Δήμου Πύλου-Νέστορος,[4] στην οποία υπάγεται επίσης η Αραπόλακκα.
Κάτοικοι

Ο οικισμός, με βάση την απογραφή του 2011, έχει 629 μόνιμους κατοίκους, οι οποίοι απασχολούνται κυρίως σε διάφορες αγροτικές εργασίες. Τα κυριότερα παραγόμενα αγροτικά προϊόντα της περιοχής του χωριού είναι το ελαιόλαδο και η σταφίδα.[28]
Εξέλιξη Πληθυσμού της Καλλιθέας Πύλου Μεσσηνίας Απογραφή Πληθυσμός Διάγραμμα εξέλιξης Πληθυσμού
1689 7[8]
1844 163[29]
1851 266[16]
1879 407[30]
1889 532[31]
1896 653[32]
1907 694[33]
1920 790[34]
1928 836[35]
1940 991[36]
1951 972[37]
1961 884[38]
1971 726[39]
1981 621[40]
1991 556[41]
2001 600[42]
2011 629[43]

Επισήμανση: Ο πληθυσμός όπως αναφέρεται στο παραπάνω διάγραμμα για το χωριό της Καλλιθέας, περιλαμβάνει το συνολικό άθροισμα των κατοίκων του χωριού κατά την περίοδο από το 1845 ως το 1940, δηλαδή το χρονικό διάστημα κατά το οποίο αναφερόταν ως δυο ξεχωριστοί οικισμοί (Μεμερίζι και Γάμος). Στις σχετικές απογραφές η πιο αναλυτική καταγραφή του πληθυσμού του χωριού είχε ως εξής:

1851: Μεμερίτσι 266 κάτοικοι, Γάμος (θέση ολιγοκατοικημένη).
1879: Μεμερίζη 257[8] κάτοικοι, Γάμος 150 κάτοικοι. Σύνολο: 407 κάτοικοι.
1889: Μεμερίζιον 343 κάτοικοι, Γάμος 189 κάτοικοι. Σύνολο: 532 κάτοικοι.
1896: Μεμερίζι 401 κάτοικοι, Γάμος 252 κάτοικοι. Σύνολο: 653 κάτοικοι.
1907: Μεμερίζι 470 κάτοικοι, Γάμος 224 κάτοικοι. Σύνολο: 694 κάτοικοι.
1920: Μεμερίζι 548 κάτοικοι, Γάμος 242 κάτοικοι. Σύνολο: 790 κάτοικοι.
1928: Καλλιθέα (Μεμερίζι) 573 κάτοικοι, Γάμος 263 κάτοικοι. Σύνολο: 836 κάτοικοι.
1940: Καλλιθέα 991 κάτοικοι, Γάμος - κάτοικοι. Σύνολο: 991 κάτοικοι.

Κτίρια
To τριώροφο καμπαναριό με την κεραμοσκεπή και το ρολόι του Ιερού Ναού του Αγίου Νικολάου της Καλλιθέας.

Εκτός από τα παραδοσιακά σπίτια υπάρχει το παλαιό Δημοτικό Σχολείο, το οποίο ξεκίνησε να λειτουργεί το 1936,[44] το αγροτικό ιατρείο και οι εκκλησίες του χωριού, ο Ιερός Ναός του Αγίου Νικολάου, με το τριώροφο καμπαναριό την κεραμοσκεπή και το ρολόι,[28] ο Ιερός Ναός του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου, οι οποίοι υπάγονται στην Ιερά Μητρόπολη Μεσσηνίας.
Δείτε επίσης

Πύλος
Δήμος Πύλου - Νέστορος
Διοικητική διαίρεση Περιφερειακής Ενότητας Μεσσηνίας
Διοικητική διαίρεση νομού Μεσσηνίας
πρώην Δήμος Πύλου

Παραπομπές

Καλλιθέα, από την ιστοσελίδα: buk.gr
Ταχυδρομικός Κώδικας Καλλιθέα Μεσσηνίας.
Τηλεφωνικοί κωδικοί της Ελλάδας, Ζώνη 27: Πύλος: 27230
Δημοτική Ενότητα Πύλου Αρχειοθετήθηκε 2017-11-23 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα: www.pylos-nestor.gr του Δήμου Πύλου - Νέστορος.
Καλλιθέα, από την ιστοσελίδα: moriasnow.gr.
«Τσοπάνηδες της Αρκαδίας στα χειμαδιά της Μεσσηνίας», 01/12/2016, Αναδημοσίευση του άρθρου «Βλάχοι και Αρβανίτες στο Μοριά», από την εφημερίδα "Αρκαδικοί Ορίζοντες", με πηγή το βιβλίο του Νίκου Πασαγιώτη «Ανεβοκατεβάτες: Οι παραχειμάζοντες βοσκοί της Αρκαδίας στη Μεσσηνία», εκδόσεις Β. Γιαννίκος - Β. Καλδής, Αθήνα 2001, ISBN 960-7296-63-Χ, ISBN 978-960-7296-63-4, από την ιστοσελίδα του τοπικού ΜΜΕ www.arkadiapress.gr
Κωνσταντίνος Ντόκος, "BREVE DESCRITTONE DEL REGNO DI MOREA. Αφηγηματική ιστορική πηγή ή επίσημο βενετικό έγγραφο της Β' Βενετοκρατίας στην Πελοπόννησο;", "ΕΩΑ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΑ", Vol 1, DOI: http://dx.doi.org/10.12681/eoaesperia.24 Αθήνα 1993, σελ. 110 (Secondo Territorio di Modon - Memiraisì), p. 125 (Messenia - Modon).
Σπυρίδων Λάμπρος, «Απογραφή Νομού Μεθώνης επί Βενετών Αρχειοθετήθηκε 2015-12-09 στο Wayback Machine.», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τόμος 2ος Αρχειοθετήθηκε 2017-11-06 στο Wayback Machine., Εκ του Τυπογραφείου Αδελφών Περρή, Εν Αθήναις 1883, σελ. 686-710. Από την Ψηφιακή Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Απογραφή 1689, Νο 34 Memi Raisi - Απογραφή 1879, Νο 34 Μεμερίζη, σελ. 700-701.
Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Μεμερίζι (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Δ. Πηδάσσου (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
21-04-1835.
ΦΕΚ 22Α - 18/12/1840.
Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Δ. Μεθώνης (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
ΦΕΚ 32Α - 08/12/1845.
Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Γάμος (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
Ιακώβου Ρ. Ραγκαβή, Τα Ελληνικά, Εν Αθήναις, 1853, τόμος δεύτερος, σελ. 575.
ΦΕΚ 262Α - 31/08/1912.
Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών Κ. Μεμεριζίου (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
ΦΕΚ 186Α - 06/09/1927.
Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών Κ. Μεμεριζίου (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
ΦΕΚ 193Α - 20/09/1928.
16/10/1940.
ΦΕΚ 228Α - 13/09/1948.
Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Δ. Πύλου (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997.
ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010.
Διοικητικές μεταβολές οικισμών > Δ. Πύλου-Νέστορος (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
"Messinia: Olive Culture in the land of Messinia" - "Μεσσηνία. Ο Πολιτισμός της Ελιάς στη Μεσσηνιακή Γη", Biotourism Guide - Βιοτουριστικός Οδηγός, από την ιστοσελίδα: biopolitics.gr, Biotourism – Olive Culture in the land of Messinia, έκδοση: "Biopolitics International Organisation" - "Διεθνής Οργάνωση Βιοπολιτικής", Αθήνα 2015, ISBN 978-960-7508-55-3, Ενότητα: "Πύλα και η πανοραμική θέα στον όρμο του Ναυαρίνου", σελ. 276.
Σταματάκης, Ι. Δ., "Πίναξ χωρογραφικός της Ελλάδος, Περιέχων τα Ονόματα, τας Αποστάσεις και τον Πληθυσμόν των Δήμων, Πόλεων Κωμοπόλεων και Χωρίων. / Ερανισθείς εκ διαφόρων επισήμων εγγράφων της Β. Κυβερνήσεως, και εκδοθείς υπό Ι. Δ. Σταματάκη". Εκ του Τυπογραφείου Γ. Βλασσαρίδου. Εν Αθήναις 1846, σελ. 46.
Υπουργείο Εσωτερικών, "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός 1879, εκ του Τυπογραφείου Σ. Κ. Βλαστού, Εν Αθήναις 1881. Επίσης: "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός 1879", σελ. 122, 123.
Υπουργείο Εσωτερικών, Τμήμα Δημόσιας Οικονομίας και Στατιστικής, "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός - Απογραφή της 15-16 Απριλίου 1889", Μέρος Δεύτερον - Πίνακες Α', εκ του Εθνικού Τυπογραφείου και Λιθογραφείου, Εν Αθήναις 1890, σελ. 89.
Υπουργείο Εσωτερικών, Τμήμα Δημόσιας Οικονομίας και Στατιστικής, "Στατιστικά Αποτελέσματα της Απογραφής του Πληθυσμού, κατά την 5-6 Οκτωβρίου 1896", Μέρος Δεύτερον - Πίνακες - Α' Πληθυσμός κατά Νομούς, Επαρχίας, Δήμους, εκ του Εθνικού Τυπογραφείου και Λιθογραφείου, Εν Αθήναις 1897, σελ. 104, 105.
Υπουργείο των Εσωτερικών, Υπηρεσία Απογραφής, Στατιστικά Αποτελέσματα της Γενικής Απογραφής του Πληθυσμού, κατά την 27 Οκτωβρίου 1907", Επιμέλεια: Γεωργίου Χωματιανού, τόμος δεύτερος, εκ του Τυπογραφείου Μιχαήλ Νικολαΐδου, Εν Αθήναις 1909, σελ. 394.
Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Διεύθυνσις Στατιστικής, "Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920", εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1921. Επίσης: "Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920", σελ. 236.
Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928". (Πραγματικός πληθυσμός κυρωθείς δια του από 23 Νοεμβρίου 1928 διατάγματος), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1935. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928", σελ. 274.
Υπουργείον Εθνικής Οικονομίας, Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις και χωρία), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1950. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940", σελ. 305.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις και χωρία), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1955. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951 Αρχειοθετήθηκε 2013-05-14 στο Wayback Machine.", σελ. 147.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας και οικισμούς. Κυρωθείς δια της υπ' αριθ. 46929/6877/1961 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Συντονισμού και Εσωτερικών), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1962. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961", σελ. 143.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους , κοινότητας και οικισμούς. Κυρωθείς δια της υπ' αριθ, 3893/Ε637/1972 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Βοηθού Πρωθυπουργού και Εσωτερικών), Αθήναι 1972. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971", σελ. 138.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 5 Απριλίου 1981". (Κυρώθηκε με την 7908/Δ'554/12-4-1982 κοινή απόφαση των Υπουργών Συντονισμού και Εσωτερικών), Αθήναι 1982. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 5 Απριλίου 1981", σελ. 149.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991". (Κυρώθηκε με την 24197/Γ' 3812/24-11-1993 κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Εσωτερικών), Αθήνα 1994. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991", σελ. 181.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001". (Κυρώθηκε με την 6821/Γ5-908/4-6-2002 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης), Αθήνα 2003. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001", σελ. 185.
"Απογραφή Πληθυσμού - Κατοικιών 2011. Μόνιμος Πληθυσμός", Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ).

Καλλιθέα Μεσσηνίας, Αρχειακό και οπτικο-ακουστικό υλικό ερευνών, από την ιστοσελίδα: repository.academyofathens.gr του «Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Κοινωνίας» (ΚΕΕΚ) της Ακαδημίας Αθηνών.

Πηγές

Οι απογραφές των Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, Corner (1689), Grimani (1700) Angelo Emo (ίσως το 1708), η αχρονολόγητη απογραφή που αναφέρεται στο χειρόγραφο Querini-Stampalia (ίσως το 1711), είναι τέσσερις από τις διάφορες βενετσιάνικες απογραφές, οι οποίες επιχειρήθηκαν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο. Μέχρι σήμερα πλήρως έχει δημοσιευθεί μόνο η απογραφή Grimani, από τον ιστορικό και ομότιμο διευθυντή ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (ΕΙΕ) Βασίλη Παναγιωτόπουλο, στο έργο του "Πληθυσμός και οικισμοί της Πελοποννήσου. 13ος - 18ος αιώνας", (1985).
Βασίλης Παναγιωτόπουλος, "Πληθυσμός και οικισμοί της Πελοποννήσου. 13ος - 18ος αιώνας", Σειρά: Μελέτες Νεοελληνικής Ιστορίας, μετάφραση: Χριστίνα Αγριαντώνη, επιμέλεια: Αγγελική Κόκκου, έκδοση: Εμπορική Τράπεζα Ελλάδος - Ιστορικό Αρχείο, Αθήνα 1985, 2η έκδοση: 1987.
Κωνσταντίνος Ντόκος, "BREVE DESCRITTONE DEL REGNO DI MOREA. Αφηγηματική ιστορική πηγή ή επίσημο βενετικό έγγραφο της Β' Βενετοκρατίας στην Πελοπόννησο;", "ΕΩΑ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΑ", Vol 1, DOI: http://dx.doi.org/10.12681/eoaesperia.24 Αθήνα 1993.
Σπυρίδων Λάμπρος, «Απογραφή Νομού Μεθώνης επί Βενετών», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τόμος 2ος, Εκ του Τυπογραφείου Αδελφών Περρή, Εν Αθήναις 1883, σελ. 686-710. Από την Ψηφιακή Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Δήμος Πύλου - Νέστορος, από την ιστοσελίδα: www.pylos-nestor.gr του Δήμου Πύλου - Νέστορος.
Εκλογικός Κατάλογος Μεμεριζίου και Γάμου, 1867.

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΥΛΟΥ
Δημοτική Κοινότητα Πύλου
Γιάλοβα, η
Ελαιόφυτον, το
Παλαιόνερον, το
Πύλος, η
Σφακτηρία, η (νησίς)
Σχινόλακκα, η
Τοπική Κοινότητα Αμπελοκήπων
Αμπελόκηποι, οι
Κάτω Αμπελόκηποι, οι
Τοπική Κοινότητα Γλυφάδας
Γλυφάδα, η
Τοπική Κοινότητα Ικλαίνης
Ίκλαινα, η
Τοπική Κοινότητα Καλλιθέας
Αραπόλακκα, η
Καλλιθέα, η
Τοπική Κοινότητα Κυνηγού
Βοζικέικα, τα
Κυνηγός, ο
Τοπική Κοινότητα Μεσοχωρίου
Μεσοχώρι, το
Τοπική Κοινότητα Παππουλίων
Παππούλια, τα
Πλάτανος, ο
Τοπική Κοινότητα Πηδάσου
Πήδασος, η
Τοπική Κοινότητα Πύλας
Μπαλοδημαίικα, τα
Πύλα, η
Τοπική Κοινότητα Χωματάδας
Περιβολάκια, τα
Χωματάδα, η

Νομός Μεσσηνίας : Δήμος, Κοινότητα

Καλαμάτας | Αβίας | Αετού | Αιπείας | Ανδανίας | Ανδρούσας | Άριος | Αριστομένους | Αρφαρών | Αυλώνα | Βουφράδων | Γαργαλιάνων | Δωρίου | Είρας | Θουρίας | Ιθώμης | Κορώνης | Κυπαρισσίας | Λεύκτρου | Μεθώνης | Μελιγαλά | Μεσσήνης | Νέστορος | Οιχαλίας Μεσσηνίας | Παπαφλέσσα | Πεταλιδίου | Πύλου | Φιλιατρών | Χιλιοχωρίων |

Τρικόρφου | Τριπύλας

Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Μεσσηνίας.

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης

Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία

Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License