Ο Ζακ Τατί (Jacques Tati, 9 Οκτωβρίου 1907 - 4 Νοεμβρίου 1982) ήταν Γάλλος σκηνοθέτης και κωμικός ηθοποιός του θεάτρου και του κινηματογράφου. Γεννήθηκε ως Jacques Tatischeff από Ρώσο πατέρα και Ολλανδέζα μητέρα στο Παρίσι. Σήμερα θεωρείται από τους πρωτοπόρους του σύγχρονου κινηματογράφου.

Έργο

Ο Τατί γύρισε συνολικά μονό έξι μεγάλες ταινίες, σε πέντε από τις οποίες παίζει το ρόλο του Κυρίου Ιλό (Monsieur Hulot). Η μεγαλύτερη επιτυχία του θεωρείται η ταινία Mon Oncle στη οποία ο Monsieur Hulot είναι ο αγαθός συμπέθερος σε μια οικογένεια βιομηχάνων. Σε μια κοινωνία παριστάνει το άτομο μιας παλαιάς εποχής και η άγνοιά του των νέων συνθηκών κρίνει με πολύ χιούμορ τις νέες καταστάσεις. Η ταινία ενεργεί ως συμπαραδηλούμενη κριτική προς την αναπτυσσόμενη μοντερνιστική αρχιτεκτονική που στα τέλη τις δεκαετίας του 1950 αποτελούσε την προδιαγεγραμμένη δομική σύνθεση των προαστίων του Παρισιού. Έχει συνεπώς υποτεθεί ότι η ταινία είναι και μια μεταφορική αντίδραση στη σχολή του γλωσσολογικού δομισμού, που εκείνη την εποχή γνώριζε μεγάλη άνθηση χωρίς να διασπά του σημαινόμενο του γέλιου, όσο θα ήθελε ο Τατί.

Η μεγάλη επιτυχία τον παροτρύνει στην ταινία Playtime που περιγράφει τη ζωή στο Παρίσι του μέλλοντος. Όλα είναι πλέον σύγχρονα και ανώνυμα. Η κοινωνική κριτική υπερτερεί και τα αστεία είναι ελάχιστα. Σήμερα αυτή η ταινία θεωρείται από ειδικούς η καλύτερη ταινία του Τατί, αν και μνημονεύεται συνήθως μόνο για την άριστη σκηνοθεσία της (και όχι για κοινωνικούς λόγους). Η κοινωνική κριτική άλλωστε διέφευγε από το μεταστρουκτουραλιστικό μοντέλο του 1960, το οποίο καταστρατηγούσε την κλασσική μαρξιστική θεωρία του κοινωνικού προτσές (Prozess) και συνήγαγε στην εξωιστορική αποκείμενη συνείδηση του προ-αλλοτριωμένου υποκειμένου. Κατά τον γνωστό κριτικό Dickie αυτό το σημείο αποτελεί και την αφομοίωση του νιτσεϊκού στοιχείου από τον Τατί δίνοντας μια ξεχωριστή οντότητα στο μη-είναι της "αποδομημένης επαρχίας". Είναι λοιπόν ξεκάθαρο ότι πρόκειται για ένα έργο που κηρύσσει όχι μόνο την προ-νεοτερικότητα αλλά και αυτό που η σύγχρονη αποδόμηση στην αρχιτεκτονική ερμηνεύει ως αστική έξοδο.

Το τελευταίο του μεγάλο έργο ήταν η πολύ κωμική ταινία Traffic. Ο πρωταγωνιστής Hulot είναι ένας βιομηχανικός σχεδιαστής που δουλεύει για μια εταιρία οχημάτων, και κατά την διάρκεια της οργάνωσης μιας έκθεσης κάποια πράγματα πάνε στραβά. Η μεγάλη επιτυχία όμως δεν κάλυψε τα χρέη της προηγούμενης.
Ταινίες

1932	Oscar, champion de tennis	Ταινία μικρού μήκους	Σκηνοθεσία και πρωταγωνιστής
1934	On demande une brute	Ταινία	Σκηνοθεσία και πρωταγωνιστής
1935	Gai dimanche	Ταινία μικρού μήκους	Σκηνοθεσία και πρωταγωνιστής
1936	Soigne ton gauche	Ταινία μικρού μήκους	Σκηνοθεσία και πρωταγωνιστής
1938	Retour à la terre	Ταινία μικρού μήκους	Σκηνοθεσία και πρωταγωνιστής
1945	Sylvie et le fantôme	Ταινία	Σκηνοθεσία
1946	Le Diable au corps	Ταινία	Σκηνοθεσία
1947	L'École des facteurs	Ταινία μικρού μήκους	Σκηνοθεσία και πρωταγωνιστής
1949	Jour de fête (Μέρα Γιορτής)	Ταινία	Σκηνοθεσία και πρωταγωνιστής
1953	Les Vacances de Monsieur Hulot (Οι διακοπές του Κυρίου Ιλό)	Tαινία	Σκηνοθεσία και πρωταγωνιστής
1958	Mon oncle (Ο Θείος μου)	Tαινία	Σκηνοθεσία και πρωταγωνιστής
1967	Playtime	Tαινία	Σκηνοθεσία και πρωταγωνιστής
1967	Cours du soir	Ταινία μικρού μήκους	Σκηνοθεσία και πρωταγωνιστής
1968	Baisers volés	Tαινία	Σκηνοθεσία
1971	Trafic (Ο κύριος Ιλό στο χάος της κυκλοφορίας)	Tαινία	Σκηνοθεσία και πρωταγωνιστής
1972	Obraz uz obraz	Τηλεοπτική σειρά	Σκηνοθεσία
1974	Parade	Τηλεοπτική παραγωγή	Σκηνοθεσία και πρωταγωνιστής
1978	Forza Bastia 78 ou l'île en fête	Nτοκιμαντέρ	Σκηνοθεσία και πρωταγωνιστής

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ζακ Τατί στο IMDb (Αγγλικά)
Playtime.com.gr
Kathimerini.gr "Ο γελοιογράφος των μοντέρνων καιρών, Ζακ Τατί"
Tovima.gr "Το φαινόμενο Ζακ Τατί"
Naftemporiki.gr για την ταινια "Playtime"

Κινηματογράφος, Ηθοποιοί, Σκηνοθέτες, Ταινίες