Γουλιέλμος Θ΄ της Ακουιτανίας

 

Ο Γουλιέλμος Θ΄ της Ακουιτανίας (Guillaume IX, 22 Οκτωβρίου 1071 – 11 Φεβρουαρίου 1127), ο αποκαλούμενος και Τροβαδούρος, ήταν δούκας της Ακουιτανίας και της Γασκώνης και κόμης του Πουατιέ, ως Γουλιέλμος Ζ΄ του Πουατιέ, από το 1086 έως το θάνατό του.

Βιογραφικά στοιχεία

Υπήρξε ένας από τους στρατιωτικούς αρχηγούς της Α΄ Σταυροφορίας και ένας από τους σημαντικότερους μεσαιωνικούς ποιητές. Ήταν γιος και διάδοχος του δούκα της Ακουιτανίας Γουλιέλμου Η΄ από την τρίτη σύζυγό του, Χίλντεγκαρντ της Βουργουνδίας. Η γέννησή του γιορτάστηκε με λαμπρή τελετή, αλλά σύντομα κατηγορήθηκε ως νόθος, λόγω των προηγούμενων γάμων του πατέρα του και την εξ' αίματος συγγένεια των γονέων του. Αναγκάστηκε έτσι να κάνει ταξίδι στην Ρώμη, προκειμένου ο πάπας να τον νομιμοποιήσει. Το 1086 σε ηλικία 15 ετών κληρονόμησε το δουκάτο από τον πατέρα του.
Οικογένεια

Το 1088 νυμφεύτηκε την πρώτη σύζυγό του, Ερμενγάρδη του Ανζού, κόρη του Φούλκωνος του Αντίθετου). Η πρώτη σύζυγός του ήταν γυναίκα όμορφη, βαθιά μορφωμένη, αλλά ταυτόχρονα πολύ ιδιόρρυθμη, καθώς εξαφανιζόταν για καιρό σε κάποιο μοναστήρι όταν οι σχέσεις με τον σύζυγό της ήταν άσχημες. Η συμπεριφορά της αυτή, καθώς και το γεγονός ότι δεν του έκανε κανένα παιδί, ανάγκασαν τον Γουλιέλμο να την στείλει πίσω στον πατέρα της το 1091. Έκανε δεύτερο γάμο το 1094 με την Φιλίππη της Τουλούζης, κόρη και διάδοχο του κόμητος Γουλιέλμου Δ΄ της Τουλούζης, με την οποία έκανε δύο γιους και πέντε κόρες, μεταξύ των οποίων ήταν:

Γουλιέλμος Ι΄ της Ακουιτανίας
Άννα της Ακουιτανίας
Ραϋμόνδος της Αντιόχειας

Προβλήματα με την εκκλησία και τους γάμους του

Αφορίστηκε δύο φορές, την πρώτη φορά το 1114 επειδή προσπάθησε να επέμβει στην εκκλησιαστική φορολογία. Το ανάθεμα τελικά αποσύρθηκε από τον επίσκοπο του Πουατού, αφού απείλησε να σκοτώσει τον επίσκοπο αν δεν άρει το ανάθεμα. Ο επίσκοπος είχε προκαλέσει προηγουμένως τον Γουλιέλμο να πραγματοποιήσει την απειλή του. Την δεύτερη φορά αφορίστηκε μετά την απαγωγή της Ντανζερόζας, σύζυγο του υποτελούς του, Έμερι Α΄ του Σατελλερώ, κλείνοντας την στο κάστρο του Πουατιέ. Η σύζυγός του επιστρέφοντας βρήκε τον σύζυγό της στο κάστρο με την ξένη γυναίκα, διαμαρτυρήθηκε στους ευγενείς και την εκκλησία ζητώντας βοήθεια, αλλά χωρίς να εξασφαλίσει καμιά υποστήριξη, εκτός από τον παπικό απεσταλμένο Ζιρώ που διαμαρτυρήθηκε στον Γουλιέλμο ζητώντας του να επιστρέψει την Ντανζερόζα στον σύζυγό της.

Η δούκισσα Φιλίππη επέστρεψε το 1116 στο αββαείο του Φοντεβρώ, όπου και προσέγγισε εικονικά με φιλία την πρώτη σύζυγο του Γουλιέλμου, Ερμενγάρδη του Ανζού. Δεν έμεινε για πολύ εκεί, αφού οι μοναχοί καταγράφουν τον θάνατό της στις 28 Νοεμβρίου του 1118.

Οι σχέσεις με τον μεγαλύτερο γιο του, Γουλιέλμο, ήταν τεταμένες, αφού ο νεαρός Γουλιέλμος έκανε επταετή επανάσταση μετά από προτροπή της μητέρας του, λόγω της κακομεταχείρισής της. Έληξε μόνο μετά την αιχμαλωσία του από τον πατέρα του. Πατέρας και γιος συμφιλιώθηκαν το 1121 μετά τον γάμο του νεαρού Γουλιέλμου με την Άενορ του Σατελλερώ, κόρη της Ντανζερόζας. Μετά το 1118 ο Γουλιέλμος βρέθηκε αντιμέτωπος με την επιστροφή της πρώτης συζύγου του, Ερμενγάρδης, μετά τον θάνατο της δεύτερης συζύγου του, Φιλίππης, στο αβαείο που έμεναν. Τον Οκτώβριο του 1119, εμφανίστηκε ξαφνικά στο συμβούλιο, ζητώντας τα δικαιώματά της στην Ακουιτανία. Συγκεκριμένα ζήτησε από τον πάπα Κάλλιστο Β΄ να αφορίσει τον Γουλιέλμο, απαίτησε να διώξει την Ντανζερόζα από τα ανάκτορα του και να της επαναφέρει τα δικαιώματά της. Ο πάπας δεν συμμερίστηκε τα αιτήματά της, αλλά εξακολουθούσε να ενοχλεί τον Γουλιέλμο για πολλά χρόνια. Το 1122 έχασε οριστικά την Τουλούζη, την προίκα της Φιλίππης που περιήλθε σε σφετεριστές του, χωρίς να απαιτήσει ξανά να του δοθεί πίσω.
Αποτυχημένη συμμετοχή του σε Σταυροφορία

Ο Γουλιέλμος προσκάλεσε στην αυλή του τον πάπα Ουρβανό Β΄ τα Χριστούγεννα του 1095, ζητώντας του να αναλάβει την πρωτοβουλία για Σταυροφορία στους Αγίους Τόπους. Αυτός παρά την θέληση του πάπα προτίμησε να εκμεταλλευθεί την απουσία του θείου της συζύγου του, Ραϊμόνδου Δ΄ της Τουλούζης, για να διεκδικήσει την πόλη, που την κυρίευσε μαζί με την Φιλίππη το 1098 απειλούμενος με αφορισμό. Για να κατευνάσει την οργή του πάπα, δήλωσε συμμετοχή σε Σταυροφορία στους Αγίους Τόπους το 1101. Αν και πολέμησε μαχητικά με μεγάλη επιδεξιότητα, η επιπολαιότητα του ίδιου και του στρατού του τον οδήγησαν τον Σεπτέμβριο του 1101 σε συντριβή από τους Τούρκους στην Ηράκλεια. Ο ίδιος κατάφερε να δραπετεύσει στην Αντιόχεια με μονάχα έξι από τους συντρόφους του που κατάφεραν να επιζήσουν. Αργότερα ενώθηκε με τα βασίλεια της Καστίλλης και της Λεόν σε νέες Σταυροφορίες από το 1120 έως το 1123. Πολέμησε στο πλευρό της βασίλισσας Ουρράκα κατά των μουσουλμάνων της Κόρδοβα. Κατά την διάρκεια της παραμονής του στην Ισπανία απέκτησε ένα πανάκριβο μουσουλμανικό βάζο της εποχής των Σασσανιδών της Περσίας και το παραχώρησε στην εγγονή του, Ελεονώρα.
Διάσημος τροβαδούρος

Ήταν προστάτης των γραμμάτων, των τεχνών και της μουσικής. Ο Γουλιέλμος Θ΄ ήταν πολύ περισσότερο διάσημος για τις ποιητικές του ικανότητες παρά για τις στρατιωτικές, καθώς ήταν ένας από τους μεγαλύτερους τροβαδούρους της εποχής του. Επέζησαν 11 από τα ποιήματα του, τα οποία έγραψε με τον τίτλο του κόμητος του Πουατού, αναφερόμενα σε σεξ, γυναίκες και αγάπη. Οι ποιητικές του ικανότητες ενέπνευσαν αργότερα και μεγάλους ποιητές, όπως τους Πετράρχη, Δάντη και Βοκκάκιο. Πέθανε το 1127 σε ηλικία 56 ετών μετά από σύντομη ασθένεια. Έγινε διάσημος για τα σκάνδαλα γυναικών στην αυλή του καθώς και για την σκανδαλιστική προκλητικότητα στα ποιήματα του, ιδιαίτερα αναφερόμενα σε μοναχές.
Παραπομπές

Πηγές
Commons logo
Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα
Γουλιέλμος Θ΄ της Ακουιτανίας

Biographies des troubadours ed. J. Boutiere, A.-H. Schutz (Paris: Nizet, 1964) pp. 7–8, 585-587.
Bond, Gerald A., ed., transl. intro. The Poetry of William VII, Count of Poitier, IX Duke of Aquitaine, (Garland Publishing Co.:New York) 1982
Duisit, Brice. Las Cansos del Coms de Peitieus (CD), Alpha 505, 2003
Harvey, Ruth E. The wives of the 'first troubadour', Duke William IX of Aquitaine (Journal of Medieval History), 1993
Meade, Marion. Eleanor of Aquitaine, 1991
Merwin, W.S. Sir Gawain and the Green Knight, 2002. pp xv-xvi. New York: Alfred A. Knopf. ISBN 0-375-41476-2.
Owen, D.D.R. Eleanor of Aquitaine: Queen and Legend
Parsons, John Carmi. Eleanor of Aquitaine: Lord and Lady, 2002
Verdon, J. La chronique de Saint Maixent, 1979.
Waddell, Helen. The Wandering Scholars: the Life and Art of the Lyric Poets of the Latin Middle Ages, 1955