.
Στα οικονομικά, ένα δημόσιο αγαθό (αναφέρεται επίσης ως κοινωνικό αγαθό ή συλλογικό αγαθό)[1] είναι ένα αγαθό που είναι τόσο μη αποκλεισμό όσο και μη ανταγωνιστικό. Για τέτοια αγαθά, οι χρήστες δεν μπορούν να αποκλείονται από την πρόσβαση ή τη χρήση τους επειδή δεν πληρώνουν για αυτά. Επίσης, η χρήση από ένα άτομο δεν εμποδίζει την πρόσβαση άλλων ατόμων ούτε μειώνει τη διαθεσιμότητα σε άλλους.[1] Επομένως, το αγαθό μπορεί να χρησιμοποιηθεί ταυτόχρονα από περισσότερα από ένα άτομα.[2] Αυτό έρχεται σε αντίθεση με ένα κοινό αγαθό, όπως τα αποθέματα άγριων ψαριών στον ωκεανό, που είναι μη αποκλεισμό, αλλά ως ένα βαθμό ανταγωνιστικό. Εάν συγκομίζονταν πάρα πολλά ψάρια, τα αποθέματα θα εξαντλούνταν, περιορίζοντας την πρόσβαση των ψαριών σε άλλα. Ένα δημόσιο αγαθό πρέπει να είναι πολύτιμο για περισσότερους από έναν χρήστες, διαφορετικά το γεγονός ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί ταυτόχρονα από περισσότερα από ένα άτομα θα ήταν οικονομικά άσχετο.
Τα κεφαλαιουχικά αγαθά μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή δημόσιων αγαθών ή υπηρεσιών που "...συνήθως παρέχονται σε μεγάλη κλίμακα σε πολλούς καταναλωτές."[3] Σε αντίθεση με άλλους τύπους οικονομικών αγαθών, τα δημόσια αγαθά περιγράφονται ως "μη ανταγωνιστικά" ή " μη αποκλειστική» και η χρήση από ένα άτομο δεν εμποδίζει την πρόσβαση άλλων ατόμων ούτε μειώνει τη διαθεσιμότητα σε άλλους.[1] Ομοίως, η χρήση κεφαλαιουχικών αγαθών για την παραγωγή δημόσιων αγαθών μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία νέων κεφαλαιουχικών αγαθών. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα δημόσια αγαθά ή υπηρεσίες θεωρούνται «... ανεπαρκώς κερδοφόρα για να παρέχονται από τον ιδιωτικό τομέα... (και), ελλείψει κρατικής παροχής, αυτά τα αγαθά ή οι υπηρεσίες θα παράγονται σε σχετικά μικρές ποσότητες ή , ίσως, καθόλου».[3]
Τα δημόσια αγαθά περιλαμβάνουν γνώση,[4] επίσημες στατιστικές, εθνική ασφάλεια, κοινές γλώσσες,[5] επιβολή του νόμου, δημόσια πάρκα, δωρεάν δρόμους, τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές.[6] Επιπλέον, τα συστήματα αντιπλημμυρικού ελέγχου, οι φάροι και ο φωτισμός των δρόμων είναι επίσης κοινά κοινωνικά αγαθά. Τα συλλογικά αγαθά που είναι διασκορπισμένα σε όλο το πρόσωπο της γης μπορεί να αναφέρονται ως παγκόσμια δημόσια αγαθά. Αυτό δεν περιορίζεται στη φυσική βιβλιογραφία, αλλά και σε μέσα, εικόνες και βίντεο.[7] Για παράδειγμα, η γνώση μοιράζεται καλά παγκοσμίως. Οι πληροφορίες σχετικά με την ευαισθητοποίηση για την υγεία των ανδρών, των γυναικών και των νέων, τα περιβαλλοντικά ζητήματα και τη διατήρηση της βιοποικιλότητας είναι κοινή γνώση που μπορεί να λάβει κάθε άτομο στην κοινωνία χωρίς απαραίτητα να εμποδίζει την πρόσβαση άλλων. Επίσης, το μοίρασμα και η ερμηνεία της σύγχρονης ιστορίας με ένα πολιτιστικό λεξικό, ιδιαίτερα για προστατευόμενους χώρους και μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς είναι άλλες πηγές γνώσης στις οποίες οι άνθρωποι μπορούν ελεύθερα να έχουν πρόσβαση.
Τα προβλήματα δημόσιων αγαθών συχνά συνδέονται στενά με το πρόβλημα του «ελεύθερου αναβάτη», στο οποίο οι άνθρωποι που δεν πληρώνουν για το αγαθό μπορεί να συνεχίσουν να έχουν πρόσβαση σε αυτό. Έτσι, το αγαθό μπορεί να υποπαράγεται, να υπερχρησιμοποιηθεί ή να υποβαθμιστεί.[8] Τα δημόσια αγαθά ενδέχεται επίσης να υπόκεινται σε περιορισμούς πρόσβασης και στη συνέχεια να θεωρηθούν ως αγαθά συλλόγου. Οι μηχανισμοί αποκλεισμού περιλαμβάνουν δρόμους με διόδια, τιμολόγηση συμφόρησης και συνδρομητική τηλεόραση με κωδικοποιημένο σήμα που μπορεί να αποκρυπτογραφηθεί μόνο από συνδρομητές επί πληρωμή.
Υπάρχει αρκετή συζήτηση και βιβλιογραφία σχετικά με το πώς να μετρηθεί η σημασία των προβλημάτων των δημόσιων αγαθών σε μια οικονομία και να εντοπιστούν οι καλύτερες λύσεις.
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
