ART

 

.

Η Νήσος Τζάρβις (παλαιότερα γνωστή και ως Νήσος Μπάνκερ) είναι ένα ακατοίκητο κοραλλιογεννές νησί με έκταση 4,5 χμ2 και βρίσκεται στον νότιο Ειρηνικό Ωκεανό, περίπου στη μέση της απόστασης από την Χαβάη στα Νησιά Κουκ. Είναι ένα από τα Νησιά Γραμμής Ισημερινού, στο κεντρικό τμήμα της ομάδας. Είναι ένα μη ενσωματωμένο έδαφος των Ηνωμένων Πολιτειών, και διοικείται από την Ουάσινγκτον, Δ.Κ. από την Υπηρεσία Αλιείας και Άγριας Ζωής των Ηνωμένων Πολιτειών του Διαμερίσματος Εσωτερικού των Η.Π.Α. ως τμήμα του Εθνικού συστήματος καταφυγίων Άγριας Ζωής.

Δεν υπάρχουν λιμάνια ή αραξοβόλια, αλλά υπάρχουν σημεία αγκυροβόλησης σε απόσταση από τις ακτές. Υπάρχει ένα σημείο προσεδάφισης μικρών σκαφών στην μέση της δυτικής ακτής και ένα ακόμα στην νοτιοδυτική γωνιά του νησιού. Ένας ημερήσιος ραδιοφάρος βρίσκεται κοντά στο μέσο της δυτικής ακτής.

Το κλίμα είναι τροπικό, με ελάχιστη βροχόπτωση, συνεχείς ανέμους, και ισχυρή ηλιοφάνεια. Το έδαφος είναι αμμώδες, το υψόμετρο ποικίλλει από το επίπεδο θαλάσσης έως και τα 7 μέτρα, και το νησί πλαισιώνεται από έναν στενό περιβάλλοντα ύφαλο. Η αραιή χορτοβλάστηση, οι πεσμένες περικοκλάδες και οι χαμηλοί θάμνοι αποτελούν κατά κύριο λόγο τόπο για τις φωλιές, το μεγάλωμα και την τροφή για θαλασσοπούλια, ακτοπούλια και τη θαλάσσια άγρια ζωή.

Το νησί δεν έχει φυσικό φρέσκο νερό.

Για στατιστικούς λόγους, η Νήσος Τζάρβις ταξινομείται ως ένα από τα Μικρά Εξωτερικά Νησιά των Ηνωμένων Πολιτειών.

Ιστορία

Το νησί ανακαλύφθηκε στις 21 Αυγούστου 1821 από το Βρετανικό πλοίο Ελίζα Φράνσις, που ανήκε στους Έντουαρντ, Τόμας και Ουΐλλιαμ Τζάρβις και το ονόμασε ο διοικητής του, ο Καπετάνιος Μπράουν. Το ακατοίκητο νησί το διεκδίκησαν για τις Ηνωμένες πολιτείες υπό την Πράξη για τα Νησιά με Γκουανό τον Μάρτιο του 1857 και επίσημα προσαρτήστηκε από τις Η.Π.Α. στις 27 Φεβρουαρίου 1858. Το Γκουανό στελνόταν πίσω στις Ηνωμένες Πολιτείες για να χρησιμοποιηθεί ως λίπασμα. Για τα επόμενα 21 χρόνια στη Νήσος Τζάρβις εξορυσσόταν συνεχώς το γκουανό. Το Αμερικανικό επιχειρησιακό ενδιαφέρον για το νησί εγκαταλήφθηκε το 1879 αφού τόνοι γκουανό είχαν εξορυχθεί.

Το Ηνωμένο Βασίλειο προσάρτησε το νησί στις 3 Ιουνίου 1889, αλλά ποτέ δεν αξιοποίησε σχέδια για την περαιτέρω εκμετάλλευση του. Δεν είναι γνωστό εάν εξορύχθηκε γκουανό αυτή την περίοδο.

Ο πρόεδρος των Η.Π.Α. Φράνκλιν Ρούζβελτ έβαλε υπ' ευθύνη του Διαμερίσματος Εσωτερικού το νησί στις 13 Μαΐου 1936, μια κατάσταση που διήρκεσε μέχρι τις 27 Ιουνίου 1974.

Αποικήθηκε από τις Η.Π.Α. από τις 26 Μαρτίου 1935 έως τις 7 Φεβρουαρίου 1942 υπό την αρχή των δύο συνεχόμενων Πλάνων Αποίκησης των Νήσων Μπαίηκερ, Χάουλαντ και Τζάρβις. Ένα Ιαπωνικό υποβρύχιο αναδύθηκε μπροστά από την δυτική ακτή του νησιού στην αρχή του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου. Θεωρόντας ότι ήταν υποβρύχιο του Πολεμικού Ναυτικού των Η.Π.Α. που είχε έρθει να τους παραλάβει, οι παραμένοντες άποικοι έτρεξαν προς την ακτή. Το υποβρύχιο έριξε τορπίλες προς τους αποίκους, αλλά δεν τραυματίστηκε κανείς. Οι άποικοι εκκένωσαν το νησί τον Φεβρουάριο του 1942.

Ο οικισμός Μίλλερβιλλ στην δυτική πλευρά του νησιού ήταν ο τόπος αρκετών κατοικιών και ενός μετεωρολογικού σταθμού από το 1935, την χρονιά αποίκησης του, μέχρι τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν και εγκαταλείφθηκε, ξανακατοικήθηκε το 1957 κατά το Διεθνές Γεωφυσικό Έτος από επιστήμονες, και για λίγο καιρό είχε την μοναδική του τοπική διοίκηση, αλλά ξαναεκκενώθηκε το 1958.

Η Χάουλαντ Νήσος είναι ένα ακατοίκητο κοραλλιογενές νησί που βρίσκεται μόλις βόρεια του ισημερινού στον κεντρικό Ειρηνικό Ωκεανό, περίπου 3.100 χμ νοτιοδυτικά της Χονολουλού. Το νησί βρίσκεται περίπου στο μισό της απόστασης Χαβάη - Αυστραλία και είναι ένα μη ενσωματωμένο, ανοργάνωτο έδαφος των Ηνωμένων Πολιτειών, και συχνά περιλαμβάνεται ως ένα από τα Νησιά Φοίνικα. Για στατιστικούς λόγους, το Χάουλαντ ομαδοποιείται ως ένα από τα Μικρά Εξωτερικά Νησιά των Ηνωμένων Πολιτειών. Το νησί ονομάστηκε από το όνομα κάποιου που το είδε πάνω από το φαλαινοθηρικό πλοίο Ιζαμπέλλα στις 9 Σεπτεμβρίου 1842. Όμως, η πρώτη καταγεγραμμένη θέαση του από Ευρωπαίους είχε ήδη γίνει 20 χρόνια πρωτύτερα από το φαλαινοθηρικό Οένο την 1η Δεκεμβρίου 1828 και για λίγο ονομαζόταν Ουόρθ Νήσος από το όνομα του καπετάνιου αυτού του πλοίου.

Το Εθνικό Καταφύγιο Άγριας Ζωής Νήσου Χάουλαντ αποτελείται από τα 1,84 χμ² της έκτασης του νησιού και τα περιβάλλοντα 130 χμ² βυθισμένης γης. Το νησί είναι τώρα ένα Εθνικό Καταφύγιο Άγριας Ζωής και το διαχειρίζεται η Αμερικανική Υπηρεσία Αλιευμάτων και Άγριας Ζωής ως μια νησιωτική περιοχή υπό το Αμερικανικό Υπουργείο Εσωτερικών.

Η ατόλλη δεν έχει καμία οικονομική δραστηριότητα και ίσως είναι περισσότερο γνωστή ως το νησί που δεν έφτασε ποτέ η Αμέλια Ήαρχαρτ. Οι αεροδιάδρομοι που κατασκευάστηκαν, στα τέλη της δεκαετίας του 1930, για να γίνει το νησί ενδιάμεσος σταθμός πτήσεων δεν χρησιμοποιήθηκαν ποτέ, στη συνέχεια καταστράφηκαν, δεν συντηρήθηκαν και σταδιακά εξαφανίστηκαν. Δεν υπάρχουν λιμάνια ούτε αποβάθρες, και ο ύφαλος μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνος. Υπάρχει μια περιοχή αποβίβασης μικρών σκαφών στο μέσο της αμμώδους παραλίας στην δυτική ακτή, όπου υπάρχει ένας ερειπωμένος ημερήσιος ραδιοφάρος. Η άμυνα είναι αρμοδιότητα των Ηνωμένων Πολιτειών και το νησί το επισκέπτεται κάθε δύο χρόνια η Αμερικανική Υπηρεσία Αλιευμάτων και Άγριας Ζωής.

Γεωγραφία

Το νησί βρίσκεται στον βόρειο Ειρηνικό Ωκεανό, είναι μικρό με έκταση μόλις 1,84 χμ² και ακτογραμμή 6,4 χμ. Το νησί είναι επίμηκες στον άξονα βορράς - νότος. Το κλίμα είναι ισημερινό, με μικρή βροχόπτωση και έναν καυτό ήλιο. Η θερμοκρασία μετριάζεται κάπως από επίμονους ανέμους από τα ανατολικά. Το έδαφος είναι χαμηλό και αμμώδες: ένα κοραλλιογενές νησί που περιτριγυρίζεται από έναν στενό περιβάλλοντα ύφαλο με μια ελαφρά ανυψωμένη κεντρική περιοχή. Το ψηλότερο σημείο είναι περίπου 6 μέτρα πάνω από το επίπεδο της θάλασσας.

Δεν υπάρχουν φυσικές πηγές φρέσκου νερού. Το τοπίο χαρακτηρίζεται από διάσπαρτα χορτάρια με περικοκλάδες στο έδαφος και χαμηλούς θάμνους. Μια μαρτυρία από το 1942 αναφέρει την βλάστηση ως "ένα χαμηλό άλσος από νεκρά και αποσυντιθεμένα δέντρα κου" σε έναν πο΄λυ χαμηλό λόφο στο κέντρο του νησιού, αλλά 58 χρόνια αργότερα (2000) ένας επισκέπτης που συνόδευε μια επιστημονική αποστολή ανάφερε ότι είδε "μια επίπεδη πεδιάδα από κοραλλιογενή άμμο, δίχως ένα δέντρο" και κάποια ίχνη από ερείπια κτισμάτων. Το Χάουλαντ είναι κυρίως ένας τόπος φωλιάσματος και συλλογής τροφής για θαλασσοπούλια, ακτοπούλια και την θαλάσσια άγρια ζωή. Οι Ηνωμένες Πολιτείες διεκδικούν μια αποκλειστική οικονομική ζώνη 370 χμ (200 ναυτικά μίλια) και χωρικά ύδατα 22 χμ (12 ναυτικά μίλια).

Επειδή το νησί είναι ακατοίκητο δεν προσδιορίζεται η ζώνη ώρας του αλλά βρίσκεται εντός της ναυτικής ωριαίας ζώνης των 12 ωρών πίσω από την UTC.

Ιστορία

Η ανακάλυψη της Νήσου Χάουλαντ κάποιες φορές αποδίδεται στον Καπετάνιο Τζωρτζ Ουόρθ με το φαλαινοθηρικό πλοίο Οένο από το Ναντάκετ, γύρω στο 1822, που το ονόμασε "Ουόρθ Νήσος". Ο Ντάνιελ ΜακΚένζι του Αμερικανικού φαλαινοθηρικού Μινέρβα Σμιθ, χαρτογράφησε το νησί το 1828, και, θεωρώντας ότι πρόκειται για νέα ανακάλυψη, το ονόμασε από το όνομα των ιδιοκτητών του πλοίου του.

Αραιά απομεινάρια μονοπατιών και κάποιων χειροποίητων κατασκευών υποδεικνύουν την σποραδική πρώιμη Πολυνησιακή παρουσία, αλλά το νησί ήταν ακατοίκητο όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες πήραν την ιδιοκτησία του, το 1857, μέσω της διεκδίκησης του υπό την Πράξη Νήσων με Γκουανό του 1856. Το νησί ήταν γνωστό ως ένας ναυσιπλοϊκός κίνδυνος για πολλές δεκαετίες και αρκετά πλοία ναυάγησαν εκεί. Τα αποθέματα γκουανό εξορύχθηκαν μέχρι την εξάντληση τους από Αμερικανικές και Βρετανικές εταιρείες κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα.

Σχέδιο αποίκησης 1935 - 1942

Το 1935 επιχειρήθηκε μια σύντομη προσπάθεια αποίκησης, που ήταν τμήμα ενός μεγαλύτερου εγχειρήματος του Υπουργείου Εμπορίου για την καθιέρωση μόνιμης παρουσίας των Η.Π.Α. στα Νησιά Γραμμής Ισημερινού. Άρχισε με έναν εναλασσόμμενο πληθυσμό 4 αποφοίτων και σπουδαστών από το Σχολείο Αρρένων Καμεχαμέντα, μιας στρατιωτικής σχολής στην Χονολουλού της Χαβάης. Αν και οι κληρωτοί είχαν υπογράψει ως μέλη μιας επιστημονικής αποστολής και περίμεναν να περάσουν 3 μήνες εκεί συλλέγοντας δείγματα βοτάνων και έμβιων οργανισμών, όταν βρέθηκαν στην θάλασσα τους είπαν, "τα ονόματα σας θα περάσουν στην ιστορία" και ότι τα νησιά θα αναπτυχθούν σε "διάσημες αεροπορικές βάσεις στην πορεία που θα ενώνει την Αυστραλία με την Καλιφόρνια". Ο Οικισμός Ιτασκατάουν, κοντά στην παραλία της δυτικής ακτής του νησιού Χάουλαντ, ήταν μια σειρά από 6 μικρές ξύλινες δομές και υπόστεγα, και πήρε το όνομα του από το πλοίο της Αμερικανικής Ακτοφυλακής που τους μετέφερε εκεί και έκανε τακτικές διαδρομές ανάμεσα στα νησιά εκείνη την περίοδο. Στους νέους άποικους δόθηκαν μεγάλες ποσότητες κονσερβοποιημένου φαγητού, νερό, και άλλα εφόδια συμπεριλαμβανομένων ενός ψυγείου που λειτουργούσε με βενζινοκινητήρα, ραδιοφωνικό εξοπλισμό, πλήρη φαρμακείο και (χαρακτηριστικό εκείνης της περιόδου) τεράστιες ποσότητες τσιγάρων. Πλούτιζαν την διατροφή τους ψαρεύοντας. Το μεγαλύτερο μέρος της δουλειάς τους περιλάμβανε μετεωρολογικές παρατηρήσεις και σταδιακή ανάπτυξη των στοιχειωδών υποδομών στο νησί, όπως ο καθαρισμός μιας περιοχής για την προσγείωση αεροπλάνων. Εκείνη την περίοδο το νησί βρισκόταν στην ζώνη ώρας της Χαβάης που τότε ήταν 10,5 ώρες πίσω από την UTC. Παρόμοια σχέδια αποίκησης είχαν ξεκινήσει στην κοντινή Μπαίηκερ Νήσο, την Τζάρβις Νήσο, και σε δύο άλλα νησιά.

Αεροδρόμιο Καμακαΐβι

Το έδαφος μιας στοιχειώδους περιοχής για την προσγείωση αεροπλάνων είχε καθαριστεί κατά τα μέσα της δεκαετίας του 1930, προσμένοντας ότι το νησί στο μέλλον θα χρησιμοποιηθεί ως ενδιάμεσος σταθμός για εμπορικές πτήσεις πάνω από τον Ειρηνικό και θα προάγει τις Αμερικανικές εδαφικές διεκδικήσεις στην περιοχή.

Για την διατήρηση του πιθανού ρόλου του στην αεροπλοΐα η Νήσος Χάουλαντ προγραμματίστηκε ως σταθμός ανεφοδιασμού για την Αμερικανίδα πιλότο Αμέλια Ήαρχαρτ και τον πλοηγό Φρεντ Νόοναν στην πτήση τους γύρω από τον κόσμο το 1937. Τα κονδύλια της WPA (Διοίκηση Προόδου Εργασιών) χρησιμοποιήθηκαν από το Γραφείο Αεροπορικού Εμπορίου για την κατασκευή 3 επικλινών, άστρωτων αεροδιαδρόμων με σκοπό την χρησιμοποίηση τους από το σύγχρονο δικινητήριο Λόκχηντ L-10E Ελέκτρα αεροπλάνο της Ήαρχαρτ. Οι εγκαταστάσεις ονομάστηκαν Αεροδρόμιο Καμακαΐβι από το όνομα του Τζέημς Καμακαΐβι, ενός νεαρού Χαβανέζου που έφτασε με την πρώτη ομάδα των 4 αποίκων, στη συνέχεια εκλέχτηκε αρχηγός και πέρασε συνολικά πάνω από 3 χρόνια στο Χάουλαντ, κατά πολύ περισσότερο από τον μέσο χρόνο διαμονής των κληρωτών. Επίσης αναφερόταν και ως WPA Χάουλαντ Αεροδρόμιο (η WPA συνεισέφερε περίπου το 20% του κόστους των 12.000$. Η Ήαρχαρτ και ο Νόοναν ξεκίνησαν από το Λάε της Νέας Γουϊνέας και ενώ ήταν κοντά στην γύρω περιοχή του Χάουλαντ, λήφθησαν ραδιοφωνικές εκπομπές από τον ασύρματο της Ήαρχαρτ αλλά το αεροπλάνο δεν το είδαν ποτέ.

Ιαπωνικές επιθέσεις

Σε μια Ιαπωνέζικη επίθεση από αέρος στις 8 Δεκεμβρίου 1941 με 14 δικινητήρια βομβαρδιστικά σκοτώθηκαν δύο από τους αποίκους της Σχολής Καμεχαμέχα (ο Ρίτσαρντ "Ντίκυ" Κανάνι Ουαλέυ και ο Τζόσεφ Κεαλόχα Κελι'χανανούι) στην αρχή της Αμερικανικής συμμετοχής στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι 3 αεροδιάδρομοι του Αεροδρομίου Καμακαΐβι σημαδεύτηκαν και καταστράφηκαν στην επιδρομή. Δύο μέρες αργότερα, ένα Ιαπωνικό υποβρύχιο τορπίλησε ότι απέμεινε από τα λιγοστά κτήρια της αποικίας. Οι 2 επιζώντες εκκένωσαν το νησί με ένα αντιτορπιλικό του Αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού στις 31 Ιανουαρίου 1942. Το νησί καταλήφθηκε από ένα τάγμα Πεζοναυτών των Ηνωμένων Πολιτειών στα τέλη του 1943, και ήταν γνωστό ως Σταθμός Αεροπορίας Πολεμικού Ναυτικού Χάουλαντ κατά την σύντομη αυτή περίοδο, αλλά εγκαταλείφθηκε μετά τον πόλεμο (τα σχέδια αποίκησης στα 4 άλλα νησιά διαλύθηκαν επίσης από τον πόλεμο και τερματίστηκαν την ίδια περίοδο).

Το Αεροδρόμιο Καμακαΐβι υπέστη μεγάλες ζημιές στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και αργότερα σχεδόν εξαφανίστηκε. Η ειρωνία είναι ότι, ενώ η ατόλλη αποικίστηκε το 1935 ως μελλοντική εγκατάσταση αεροπλοΐας και αναφέρεται από τον κόσμο σχεδόν αποκλειστικά λόγω της σχέσης της με την τελευταία πτήση της Ήαρχαρτ και του Νόοναν, κανένα αεροπλάνο δεν είναι γνωστό ότι προσγειώθηκε ποτέ στην Νήσο Χάουλαντ.

Καταφύγιο Άγριας Ζωής

Την δεκαετία του 1970 η Νήσος Χάουλαντ ήταν γεμάτη με έναν πληθυσμό από άγριες γάτες, που ήταν απόγονοι των αρχικών οικόσιτων γατιών που έφεραν οι πρώτοι άποικοι. Οι γάτες σταδιακά απομακρύνθηκαν κατά την δεκαετία του 1980 και η περιοχή χαρακτηρίστηκε ως καταφύγιο πτηνών και άγριας ζωής. Όμως, τα εγκαταλελειμμένα στρατιωτικά θραύσματα από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο συνέχιζαν να αποτελούν ένα μέλημα. Κάποιοι ερασιτέχνες του ραδιοφώνου έκαναν μερικές εξουσιοδοτημένες επισκέψεις στο νησί κατά της δεκαετίας του 1900 και στις αρχές της δεκαετίας του 2000. Το 2006, η καταπάτηση από εμπορικά αλιευτικά σκάφη και τα ελικόπτερα τους αναφέρθηκε ως σοβαρό πρόβλημα.

Η δημόσια είσοδος στο νησί γίνεται με ειδική άδεια από την Αμερικανική Υπηρεσία Αλιευμάτων και Άγριας Ζωής και γενικά περιορίζεται σε επιστήμονες και εκπαιδευτικούς. Αντιπρόσωποι της υπηρεσίας επισκέπτονται το νησί κατά μέσο όρο μια φορά κάθε δύο χρόνια, συχνά συντονίζοντας την μεταφορά τους με ερασιτέχνες ραδιοχειριστές ή την Αμερικανική Ακτοφυλακή για να καλύψουν το υψηλό κόστος διοικητικής μέριμνας που απαιτείται για να επισκεφτείς αυτήν την απομακρυσμένη ατόλλη.

Ο φάρος Ήαρχαρτ

Ο Φάρος Ήαρχαρτ είναι ένας ημερήσιος ραδιοφάρος ή ναυτιλιακό σημάδι κατά κάποιον τρόπο σαν ένας κοντός φάρος (χωρίς φωτισμό), βαμμένος με φαρδιές λωρίδες και προορισμένος να φαίνεται από αρκετά χιλιόμετρα μεσοπέλαγα κατά την διάρκεια της ημέρας. Βρίσκεται κοντά στο σημείο αποβίβασης μικρών σκαφών στο μέσο της δυτικής ακτής, κοντά στην τοποθεσία που βρισκόταν η Ιτασκατάουν. Καταστράφηκε εν μέρει κατά τις αρχές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου από τις Ιαπωνικές επιθέσεις, αλλά ξανακτίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1960 από την Αμερικανική Ακτοφυλακή. Το 2000, ο φάρος Ήαρχαρτ αναφέρθηκε ότι ήταν ερειπωμένος και παρέμενε άβαφτος για δεκαετίες.

Πολιτική διαίρεση των Ηνωμένων Πολιτειών

Πολιτείες

Αϊντάχο | Αϊόβα | Αλαμπάμα | Αλάσκα | Αριζόνα | Αρκάνσας | Βερμόντ | Βιρτζίνια | Βόρεια Ντακότα | Γεωργία | Γιούτα | Δυτική Βιρτζίνια | Ιλλινόις | Ιντιάνα | Καλιφόρνια | Κάνσας | Κεντάκυ | Κολοράντο | Κοννέκτικατ | Λουιζιάνα | Μαίην | Μαίρυλαντ | Μασσαχουσέτη | Μισσούρι | Μιννεσότα | Μίσιγκαν | Μισισίπι | Μοντάνα | Βόρεια Καρολίνα | Νέα Υόρκη | Νεβάδα | Νεμπράσκα | Νέο Μεξικό | Νιού Τζέρσεϊ | Νιού Χάμσαϊρ | Νότια Καρολίνα | Νότια Ντακότα | Ντελαγουέρ | Οκλαχόμα | Όρεγκον | Ουαϊόμινγκ | Ουάσινγκτων | Ουισκόνσιν | Οχάιο | Πεννσυλβάνια | Ρόουντ Άιλαντ | Τενεσί | Τέξας | Φλόριντα | Χαβάη

Ομοσπονδιακή περιοχή

Περιφέρεια της Κολούμπια

Νησιωτικές περιοχές

Αμερικανικές Παρθένοι Νήσοι | Αμερικανική Σαμόα | Βόρειες Μαριάνες Νήσοι | Γκουάμ | Πουέρτο Ρίκο

Εξωτερικά Νησιά

Ατόλλη Μίντγουαιη | Ατόλλη Παλμύρα | Ατόλλη Τζόνστον | Μπαίηκερ Νήσος | Νήσος Ναβάσσα | Νήσος Ουέηκ | Νήσος Τζάρβις | Χάουλαντ Νήσος | Ύφαλος Κίνγκμαν

Εγκυκλοπαίδεια Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License