ART

 

.

Βιοαστρονομία, Αστροβιολογία ή Εξωβιολογία είναι ο διεπιστημονικός κλάδος που εξετάζει το ζήτημα της υπάρξεως ζωής πέρα από τη Γη, δηλαδή εξωγήινης ζωής, και ασχολείται με την αναζήτησή της. Η βιοαστρονομία σχετίζεται άμεσα τόσο με την βιολογία όσο και με την γεωλογία και με την πλανητολογία, κλάδο της αστρονομίας.

Η επιστήμη της Αστροβιολογίας δημιουργήθηκε στο τέλος της δεκαετίας του '50 (1957-1959) μετά από λεπτομερείς παρατηρήσεις διαπρεπών τότε αστρονόμων που έκαναν στον πλανήτη Άρη εκ των οποίων υπήρξαν υποθέσεις για την ύπαρξη κάποιας μορφής ζωής. Η Διεθνής Αστρονομική Ένωση (IAU) περιλαμβάνει από το 1982 την επιστημονική «Επιτροπή 51» με τίτλο «Βιοαστρονομία» και σημερινή πρόεδρο τη Δρα. Karen Meech, πράγμα που «νομιμοποιεί» τη Βιοαστρονομία και ως κλάδο της Αστρονομίας. Ως τέτοιος κλάδος, ο όρος Βιοαστρονομία πρέπει να προτιμάται από τους συνώνυμους όρους Αστροβιολογία και Εξωβιολογία. Δύο όμως από τα μεγαλύτερα περιοδικά του κλάδου όνομάζονται International Journal of Astrobiology και Astrobiology.

Η πρόοδος της επιστήμης στη κατάκτηση του διαστήματος καθιστά τον κλάδο αυτό συνεχώς ανερχόμενο του θεωρητικού ενδιαφέροντος. Οι δε αστροβιολόγοι ασχολούνται εντατικά προς συναγωγή συμπερασμάτων δυνατότητας ύπαρξης μορφών ζωής σε άλλους πλανήτες ή μεγάλους δορυφόρους, με διάφορες μεθόδους. Κυρίως εξετάζονται ο δυνατότητες ανάπτυξης της ζωής με βάση όχι το νερό ή το οξυγόνο, όπως στην περίπτωση της Γης, αλλά άλλες χημικές ουσίες και ενώσεις, όπως η αμμωνία ή το υπεροξείδιο του υδρογόνου.

Παράλληλα κάποιες από τις διαστημικές αποστολές σε άλλους πλανήτες περιλάμβαναν διάφορα βιολογικά πειράματα. Το πιο γνωστό πείραμα έφεραν οι αμερικανικές διαστημοσυσκευές Viking, που προσεδαφίστηκαν στον Άρη το 1975. Χρησιμοποιήθηκε ένα τριπλό πείραμα, που χρησιμοποίησε συνδυασμούς γήινου και αρειανού εδάφους και αέρα μαζί με θρεπτικά συστατικά. Τα αποτελέσματα κατά πάσα πιθανότητα αποκλείουν την ύπαρξη μικροβιακής ζωής στον Άρη, ωστόσο έχουν αμφισβητηθεί κατά καιρούς. Παρόμοιο πείραμα θα έκανε και η ευρωπαϊκή διαστημοσυσκευή Beagle 2, που όμως χάθηκε κατά την είσοδό της στην Αρειανή ατμόσφαιρα.

Άλλα πειραματικά ευρήματα που αφορούν την πιθανότητα ύπαρξης εξωγήινης ζωής αφορούν:

Τον μετεωρίτη ALH84001, αρειανής προέλευσης, η φωτογράφηση του οποίου αποκάλυψε κάποιες δομές που θα μπορούσαν να ερμηνευτούν σαν απολιθωμένοι μικροοργανισμοί. Νεότερες έρευνες κατέληξαν στο ότι αυτό μάλλον δεν ισχύει.
Την ανακάλυψη, από την ευρωπαϊκή αποστολή Mars Express, μεθανίου στην ατμόσφαιρα του Άρη, σε συγκεντρώσεις αρκετά υψηλότερες από το κανονικό. Δεδομένου ότι το μεθάνιο στην ατμόσφαιρα του Άρη διασπάται, πρέπει να υπάρχει κάποια πηγή που το ανανεώνει. Η πηγή μπορεί να είναι ο μεταβολικός κύκλος κάποιων μικροοργανισμών, αλλά και ηφαιστειακή/γεωθερμική δράση.
Την ανακάλυψη, από τη διαστημοσυσκευή Gallileo, της ύπαρξης υπόγειων ωκεανών στους δορυφόρους Ευρώπη, Γανυμήδη και Καλλιστώ του Δία, και στο δορυφόρο Εγκέλαδο του Κρόνου από την αποστολή Cassini.
Τέλος ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την αστροβιολογία έχει η μελέτη μικροοργανισμών που ανακαλύφθηκε ότι μπορούν να επιβιώσουν δίχως οξυγόνο ή σε ακραίες θερμοκρασιακές συνθήκες, όπως στους βυθούς των ωκεανών και στις Αρκτικές περιοχές.

Οι Αστροβιολόγοι βασιζόμενοι σε υπολογισμούς (περισσότερο στατιστικούς και αναπόδεικτους ακόμη) προσδιορίζουν σε 150.000 τους πλανήτες του Γαλαξία στους οποίους υπάρχουν συνθήκες ικανές για την ανάπτυξη ζωής. Η ανακάλυψη ολοένα και περισσότερων εξωηλιακών πλανητών και η μελέτη, όταν οι δυνατότητες το επιτρέψουν, της χημείας τους θα δώσει μια πιο καθαρή εικόνα για τη στατιστική πιθανότητα ανάπτυξης ζωής σε άλλους πλανήτες.

Εγκυκλοπαίδεια Αστρονομίας

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License