.

Η Σελήνη είναι ο μοναδικός φυσικός δορυφόρος της Γης και ο πέμπτος μεγαλύτερος φυσικός δορυφόρος του ηλιακού συστήματος. Πήρε το όνομά του από την Σελήνη, αρχαιοελληνική θεά του δορυφόρου αυτού. Λέγεται επίσης και «Φεγγάρι» στη δημοτική γλώσσα, λιγότερο επίσημα ή ποιητικά. Αποτελείται από στερεά υλικά με σύσταση παρόμοια με αυτή της Γης. Είναι το φωτεινότερο σώμα στην ουράνια σφαίρα μετά τον Ήλιο, επειδή είναι και το κοντινότερο στη Γη ουράνιο σώμα. Εξαιτίας αυτής της εγγύτητας, η Σελήνη έχει ισχυρή βαρυτική επίδραση στη Γη (παλιρροϊκή αλληλεπίδραση), προκαλώντας φαινόμενα όπως οι παλίρροιες, αλλά και επηρεάζοντας τον άξονα περιστροφής της.

Αστρονομικά δεδομένα

Τροχιακά χαρακτηριστικά
Μεγάλος ημιάξονας	384.400 km
Εκκεντρότητα της τροχιάς	0,0554
Περίγειο	356.410 km
Απόγειο	406.740 km
Αστρονομική τροχιακή περίοδος	27,321 66155 d (27 d 7 h 43.2 min)
Συνοδική Περίοδος	29,530 588 d (29 d 12 h 44.0 min)
Μέση Ταχύτητα Τροχιάς	1,022 km/s
Μέγιστη Ταχύτητα Τροχιάς	1,082 km/s
Ελάχιστη Ταχύτητα Τροχιάς	0,968 km/s
Κλίση ως προς την Εκλειπτική	5,1454°
Μήκος του αναβιβάζοντα συνδέσμου	???°
Όρισμα του περιηλίου	???°
Δορυφόρος της	Γης
Φυσικά Χαρακτηριστικά
Διάμετρος στον Ισημερινό	3.476,2 km (0,273 της Γης)
Πολική διάμετρος	3.472,0 km (0,273 της Γης)
Μέση διάμετρος	3.474,1 km
Πεπλάτυνση	0,001 2
Ισημερινή περιφέρεια	6.952,4 km (0,273 της Γης)
Πολική περιφέρεια	6.944,0 km (0,273 της Γης)
Μέση περιφέρεια	6.948,2 km
Επιφάνεια	3.793×10⁷ km² (0.074 της Γης)
Όγκος	2,1958×10¹⁰ km³ (0,020 της Γης)
Μάζα	7.347 673×10²² kg (0,0123 της Γης)
Πυκνότητα	3.346 2 kg/cm³
Επιφανειακή Βαρύτητα στον Ισημερινό	1.622 m/s² (0.1654 g)
Ταχύτητα Διαφυγής	2.38 km/s
Αστρονομική περίοδος περιστροφής	27.321 661 d (συγχρόνως)
Ταχύτητα περιστροφής	16.655 km/h (στον ισημερινό)
Κλίση του Άξονα	1.5424° με την εκλειπτική
Λευκαύγεια	0.12
Επιφανειακή θερμοκρασία - ελάχιστη - μέση - μέγιστη	40 K 250 K 396 K
Ατμοσφαιρική σύσταση
Επιφανειακή ατμοσφαιρική πίεση	3×10⁻¹³kPa
Ήλιο	25 %
Νέον	25 %
Υδρογόνο	23 %
Αργό	20 %
Μεθάνιο Αμμωνία Διοξείδιο του Άνθρακα	ίχνη

Η μέση απόσταση Γης - Σελήνης είναι 384.403 χιλιόμετρα (παρατηρείται οτι αυτή η απόσταση αυξάνεται κατά περίπου 0,32[1] εκατοστά το μήνα και αυτό συμβαίνει λόγω των παλιρροϊκών δυνάμεων). Η διάμετρος της σελήνης είναι 3.476 χιλιόμετρα (περίπου το 1/4 της γήινης). Η βαρύτητα στην επιφάνεια της Σελήνης είναι σε ένταση το 1/6 περίπου αυτής της Γης. Περιστρέφεται στον ελαφρώς κεκλιμένο άξονά της σε 27 ημέρες 7 ώρες και 43 λεπτά, ακριβώς στον ίδιο χρόνο που διαρκεί η τροχιακή περιφορά της γύρω από τη Γη. Αυτός ο συντονισμός είναι και ο λόγος που από τη γη βλέπουμε πάντα την ίδια όψη της, κάτι που οφείλεται στην βαρυτική έλξη από τη Γη. Η Γη και η σελήνη βαρυτικά είναι ένα ενιαίο σώμα με κοινό βαρυτικό κέντρο.

Οι εκλείψεις Ηλίου προκαλούνται από τη Σελήνη, όταν αυτή περνά φαινομενικά μπροστά από το Ήλιο, σκιάζοντας μέρος της Γης, αντίθετα με τις εκλείψεις Σελήνης που προκαλούνται ομοίως από τον πλανήτη Γη.
Σχηματισμός

Αρκετοί μηχανισμοί έχουν προταθεί για το σχηματισμό της Σελήνης 4,527 ± 0,010 δισεκατομμύρια χρόνια πριν, περίπου 30-50 εκατομμύρια χρόνια μετά τον σχηματισμό του ηλιακού συστήματος. Σε αυτούς τους μηχανισμούς περιλαμβάνονται: η αποκοπή της Σελήνης από το φλοιό της Γης από φυγόκεντρες δυνάμεις, η οποία θα απαιτούσε υπερβολικά μεγάλη αρχική ταχύτητα περιστροφής της Γης, η βαρυτική σύλληψη μίας προσχηματισμένης Σελήνης, η οποία θα απαιτούσε ανέφικτα εκτεταμένη ατμόσφαιρα της Γης να διαχέει την ενέργεια της στο σημείο που διέρχεται η Σελήνη, και τη συν-δημιουργία της Γης και της Σελήνης από κοινού στον αρχέγονο δίσκο προσαύξησης, το οποίο δεν εξηγεί την έλλειψη του μεταλλικού σιδήρου στο φεγγάρι. Αυτές οι υποθέσεις, επίσης, δεν μπορούν να εξηγήσουν την υψηλή στροφορμή στο σύστημα Γης-Σελήνης.

Ο πιο πιθανός μηχανισμός είναι η σύγκρουση ενός πλανήτη με τη νεαρή Γη. Μετά τη σύγκρουση τα συντρίμμια που εκτινάχθηκαν στο διάστημα τέθηκαν σε τροχιά γύρω από τη Γη και στο τέλος σχημάτισαν τη Σελήνη. Οι γιγάντιες συγκρούσεις πιστεύεται ότι ήταν κοινές στις αρχές του Ηλιακού Συστήματος. Προσομοιώσεις σε ηλεκτρονικό υπολογιστή που αναπαράγουν μία τεράστια σύγκρουση, είναι συνεπείς με τις μετρήσεις της στροφορμής του συστήματος Γης-Σελήνης, και το μικρό μέγεθος του πυρήνα της Σελήνης. Δείχνουν επίσης ότι η περισσότερη από τη Σελήνη προήλθε από σύγκρουση, όχι από την πρωτο-Γη. Ωστόσο, οι μετεωρίτες δείχνουν ότι και άλλα εσωτερικά σώματα του ηλιακού συστήματος, όπως ο Άρης και η Εστία έχουν πολύ διαφορετικές συγκεντρώσεις όσον αφορά τα ισότοπα του οξυγόνου και του βολφραμίου από ότι με τη Γη, ενώ η Γη και η Σελήνη έχουν σχεδόν ταυτόσημες ισοτοπικές συνθέσεις. Μετά την ανάμειξη του εξατμιθέντος υλικού κατά τη διαμόρφωσης της Γης και της Σελήνης θα μπορούσε να εξισωθούν οι ισοτοπικές συνθέσεις τους, αν και αυτό συζητείται.

Ενώ υπάρχει η θεωρία ότι η νεαρή Σελήνη μεγάλωσε γρήγορα προσροφώντας τα κομμάτια που τέθηκαν σε τροχιά, μια δεύτερη θεωρία υποστηρίζει ότι αρχικά δημιουργήθηκαν δύο φεγγάρια τα οποία στη συνέχεια συγχωνεύτηκαν σε μια αργή σύγκρουση, σχηματίζοντας την σημερινή Σελήνη. Η θεωρία αυτή εξηγεί γιατί ο φλοιός της Σελήνης είναι κατά 50 χιλιόμετρα πιο παχύς στην αθέατη πλευρά της από ότι σε αυτή που φαίνεται από τη Γη. Υπολογιστικά μοντέλα δείχνουν ότι το μικρότερο φεγγάρι είχε μόλις το ένα τριακοστό της μάζας της Σελήνης και διάμετρο γύρω στα 1.000 χιλιόμετρα. Καθώς οι παλιρροϊκές δυνάμεις της Γης θα αύξαναν την ακτίνα της τροχιάς των δύο φεγγαριών, οι ισορροπίες μεταξύ τους άλλαξαν, με αποτέλεσμα να συγκρουστούν με μικρή ταχύτητα και ουσιαστικά το μικρό φεγγάρι να «απλωθεί» γύρω από το μεγαλύτερο. Άλλες θεωρίες για να εξηγήσουν το φαινόμενο είναι μια ασύμμετρη σύγκρουση που δημιούργησε το μεγάλο κρατήρα στο νότιο πόλο της Σελήνης και η δράση των παλιρροϊκών δυνάμεων.[2]
Εξερεύνηση της σελήνης
Η αθέατη πλευρά της Σελήνης.

Το 1969, οι Νηλ Άρμστρονγκ (Neil Armstrong) και Μπαζ Όλντριν (Buzz Aldrin) κατά την αποστολή Απόλλων 11 του διαστημικού προγράμματος «Απόλλων» (Apollo) έγιναν οι πρώτοι άνθρωποι που πάτησαν στην επιφάνεια της Σελήνης. Ακολούθησαν άλλοι δέκα αστροναύτες κατά τις αποστολές Απόλλων 12, Απόλλων 14, Απόλλων 15, Απόλλων 16 και τελευταία την Απόλλων 17 το 1972. Η επιστροφή του ανθρώπου στη Σελήνη προβλέπεται περίπου το 2020, με το Πρόγραμμα Ωρίων της NASA, ενώ υπάρχουν σχέδια για επανδρωμένη αποστολή και από τους Κινέζους.

Στις 13 Νοεμβρίου 2009 η NASA ανακοίνωσε ότι η αποστολή LCROSS, με μια ελεγχόμενη συντριβή συσκευής στον νότιο πόλο της σελήνης κατάφερε να ανακαλύψει σημαντικές ποσότητες νερού.[3][4]
Κινήσεις

Οι βασικές κινήσεις της Σελήνης είναι δύο. Κινείται γύρω από τη Γη σε ελλειπτική τροχιά και συμπληρώνει μια περιστροφή γύρω από το κέντρο της σε 29,53 ημέρες. Ο χρόνος αυτός ονομάζεται συνοδικός μήνας. Επίσης περιστρέφεται γύρω από τον άξονα της και συμπληρώνει μια περιστροφή σε 27,3 ημέρες. Ο χρόνος αυτός ονομάζεται αστρικός μήνας. Το αποτέλεσμα των δύο αυτών κινήσεων είναι η Σελήνη να δείχνει σε μας πάντοτε την ίδια πλευρά. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται σύγχρονη περιστροφή της Σελήνης και οφείλεται στην εξίσωση των χρόνων της περιφοράς της γύρω από τη Γη και της περιστροφής γύρω από τον άξονά της.

Εκτός από τις δύο αυτές κινήσεις, παρατηρούνται τα φαινόμενα των Λικνίσεων της Σελήνης (Lunar libration) όπου εμφανίζουν τη Σελήνη σαν να πραγματοποιεί μια παλινδρομική κίνηση. Οι λικνίσεις της Σελήνης χωρίζονται στις γεωμετρικές λικνίσεις και στη φυσική λίκνιση.[5] Οι γεωμετρικές λικνίσεις χωρίζονται σε τρεις επιμέρους λικνίσεις: Την κατά μήκος λίκνιση που οφείλεται στην ελαφρώς ελλειπτική τροχιά της Σελήνης, την κατά πλάτος λίκνιση που οφείλεται σε μια μικρή κλίση μεταξύ του άξονα περιστροφής της και του επιπέδου της τροχιάς της Γης και την ημερήσια λίκνιση που οφείλεται στην μετακίνηση της θέσης του παρατηρητή πάνω στην επιφάνεια της Γης, λόγω της περιστροφής της Γης.[6] Η φυσική λίκνιση, που δεν είναι εύκολα παρατηρήσιμη, αφορά μικρού μεγέθους ταλαντώσεις της Σελήνης. Αποτέλεσμα του συνόλου των επιμέρους λικνίσεων της Σελήνης είναι ότι ενώ μόνο το ένα ημισφαίριο της αντικρίζει τη Γη, το ποσοστό της συνολικής επιφάνειας της Σελήνης που μπορούμε να παρατηρήσουμε, σε ένα μεγάλο χρονικό διάστημα παρατηρήσεων, φτάνει μέχρι το 59% (αλλά στιγμιαία, το ανώτερο όριο παραμένει στο 50%).

Ολική έκλειψη της Σελήνης
Αστρολογία

Στην αστρολογία η Σελήνη είναι κυβερνήτης του Καρκίνου .

Χαρακτηριστικά της επιφάνειας
Θάλασσες (Πεδιάδες)

Νότια Θάλασσα
Θάλασσα Χάμπολντ
Θάλασσα των Κρίσεων
Θάλασσα της Γαλήνης
Θάλασσα των Ατμών
Θάλασσα της Γονιμότητας
Θάλασσα του Ψύχους
Θάλασσα του Νέκταρ
Θάλασσα των Συννέφων
Θάλασσα των Βροχών
Θάλασσα της Ηρεμίας
Θάλασσα των Νήσων
Θάλασσα της Υγρασίας
Θάλασσα της Μόσχας
Θάλασσα της Ευφυίας

Ανατολική Θάλασσα
Θάλασσα του Σμύθι
Θάλασσα του Αφρού
Θάλασσα των Κυμάτων
Θάλασσα του Άκρου

Βάλτοι

Βάλτος της Σύψης
Βάλτος του Ύπνου
Βάλτος των Επιδημιών

Λίμνες

Λίμνη του Καλοκαιριού
Λίμνη του Φθινοπώρου
Λίμνη της Καλοσύνης
Λίμνη της Λύπης
Λίμνη της Υπεροχής
Λίμνη της Ευτυχίας
Λίμνη της Χαράς
Λίμνη του Χειμώνα
Λίμνη της Απαλότητας
Λίμνη της Πολυτέλειας
Λίμνη του Θανάτου
Λίμνη της Λησμοσύνης
Λίμνη της Εμπάθειας
Λίμνη της Εμμονής
Λίμνη της Ερημιάς
Λίμνη των Ονείρων
Λίμνη του Φόβου
Λίμνη της Ελπίδας
Λίμνη του Χρόνου
Λίμνη της Άνοιξης

Δεν Αναγνωρίζονται

Θάλασσα των Ονείρων
Άγνωστη Θάλασσα
Νέα Θάλασσα(Νοτιοανατολικά του κρατήρα του Πλουτάρχου)
Θάλασσα του Στρούβε(Κοντά στον κρατήρα του Μεσσάλα)
Μικρή Θάλασσα(Αμέσως στα ανατολικά του Ινγκχιράμι)

Όρη

Απέννινα όρη (Σελήνη)
Οροσειρά Ρουκ

Ωκεανός

Ωκεανός των Καταιγίδων

Κρατήρες

Αναξαγόρας
Άνγκστρομ
Αντωνιάδης
Αράγος
Αριαδαίος
Αρίσταρχος
Άτλας
Γκαί-Λυσάκ
Δημοσθένης
Διόνυσος
Ενδυμίωνας
Ερατοσθένης
Ευκτήμων
Ζήνων P
Ηρακλής
Θαλής
Ίππαρχος
Κέπλερ
Κοπέρνικος
Μεσσάλα
Μεντελέγιεφ
Μπαγιό
Μπίρκοφ
Μπούλ
Ναγκαόκα
Ντε λα ρου
Ντιράκ
Όυλερ
Πλανκ
Πλούταρχος
Ρέινχολντ
Στράβωνας
Τ.Μάγερ
Τύχωνος
Φερμά

Κόλποι

Κόλπος της Αγάπης
Κόλπος της Επιτυχίας
Κεντρικός Κόλπος
Κόλπος της Αρμονίας
Κόλπος της Βαναυσότητας
Κόλπος της Εμπιστοσύνης
Κόλπος της Τιμής
Κόλπος της Ίριδας/Ουράνιου Τόξου
Κόλπος Λούνικ
Κόλπος της Δροσιάς
Βράζων Κόλπος

Φάσεις της Σελήνης

Νέα Σελήνη
Αύξων Μηνίσκος
Πρώτο τέταρτο
Αύξων Αμφίκυρτος
Πανσέληνος
Φθίνων Αμφίκυρτος
Τελευταίο τέταρτο
Φθίνων Μηνίσκος

Παραπομπές

Dove, Adrienne; Robbins, Stuart; Wallace, Colin (September 2005). «The Lunar Orbit Throughout Time and Space».
Richard Lovett (3 Αυγούστου 2011). «Early Earth may have had two moons». Nature. Ανακτήθηκε στις 2013-07-12.
«Ανακάλυψη «σημαντικών» ποσοτήτων παγωμένου νερού στη Σελήνη». www.kathimerini.gr. 2009-11-13. Ανακτήθηκε στις 2009-11-14.
«Γεγονός η ύπαρξη νερού στη Σελήνη, σύμφωνα με τους επιστήμονες της NASA». Τα Νέα Online. 2009-11-13. Ανακτήθηκε στις 2009-11-14.
Dr. David P. Stern. Libration of the Moon

Lunar Libration, Western Washington University Planetarium

Δείτε επίσης

Σεληνιακό ημερολόγιο
Φυσικός δορυφόρος
Γη
Ηλιακό σύστημα

Βιβλιογραφία

Αστρονομία Β' Λυκείου ΟΕΔΒ

Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Αφιέρωμα στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα (Αγγλικά)
Πληροφορίες για το φεγγάρι στο NSSDC της NASA (Αγγλικά)
Project Apollo Archive: σελίδα με πληροφορίες και πολυμέσα για το Πρόγραμμα Απόλλων (Αγγλικά)
Οι φάσεις της Σελήνης (Φωτογραφίες)
World/Deutsch/Wissenschaft/Naturwissenschaften/Astronomie/Sonnensystem/Planeten/Erde/Mond, World/Español/Ciencia_y_tecnología/Astronomía/Sistema_Solar/Planetas/Tierra/Luna, World/Japanese/科学/自然科学/天文学/太陽系/月 Σελήνη στο Open Directory Project

Εγκυκλοπαίδεια Αστρονομίας

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License