.
Η Κλινική Κατάθλιψη είναι μία κοινή διαταραχή της διάθεσης στην ψυχολογία και την ψυχιατρική, στην οποία η καθημερινότητα ενός ατόμου διαταράσσεται από την έντονη θλίψη, μελαγχολία ή απελπισία.
Η Κλινική Κατάθλιψη διαφέρει από την κοινή Κατάθλιψη και από το συνηθισμένο αίσθημα της θλίψης. Η διάγνωση μπορεί να γίνει μόνο από ιατρό και θεραπεύεται με Ψυχοθεραπεία ή Αντικαταθλιπτικά φάρμακα. Υπάρχουν διάφορες υπο-κατηγορίες Κατάθλιψης, μερικές απο τις οποίες πληρούν τα συνηθισμένα διαγνωστικά κριτήρια της θλίψης, της αναστάτωσης και της διαταραχής του ύπνου ή της όρεξης για φαγητό και άλλοι τύποι που δεν διαταράσσουν την χαρά και την απόλαυση σε κάποιο άτομο αλλά δημιουργούν έναν έντονα διασπαστικό κύκλο εσωτερικής παράλυσης και ληθαργίας.
Η Κλινική Κατάθλιψη επηρεάζει το 7-18% του πληθυσμού σε κάποιο σημείο της ζωής τους πριν απο την ηλικία των 40.
Τύποι Κλινικής Κατάθλιψης
Η βαρύτητα της νόσου ποικίλλει. Τα επεισόδια που αναδύονται κυμαίνονται από ήπια έως σοβαρά. Και για αυτό τον λόγο υπάρχουν διαφορετικοί τύποι Κλινικής Κατάθλιψης.
Μείζων Καταθλιπτική Διαταραχή
Η Μείζων Καταθλιπτική Διαταραχή χαρακτηρίζεται απο σοβαρά καταθλιπτική διάθεση η οποία παραμένει για τουλάχιστον δύο εβδομάδες. Μπορεί να εμφανιστεί ένα και μοναδικό επεισόδιο ή η νόσος να μεταπέσει σε χρόνια ή υποτροπιάζουσα μορφή. Επεισόδια Μείζονος Καταθλιπτικής Διαταραχής μπορεί να χαρακτηριστούν ως ελαφρά, ήπια ή σοβαρά.
* Κατάθλιψη με μελαγχολικά χαρακτηριστικά: Η μελαγχολία χαρακτηρίζεται απο απώλεια της απόλαυσης (ανηδονία) σε όλες ή στις περισσότερες δραστηριότητες, είναι ένα είδος κατάθλιψης πιο ισχυρό απο αυτό που επικρατεί στην θλίψη, την δυστυχία ή την στενοχώρια. Τα συμπτώματα χειροτερεύουν τις πρωινές ώρες, ο ασθενής ξυπνάει τις πρωινές ώρες ακόμη και αν έχει κοιμηθεί λίγο, επίσης υπάρχει ψυχοκινητική επιβράδυνση, ανορεξία και έντονο αίσθημα ενοχής.
* Κατάθλιψη με άτυπα χαρακτηριστικά: Η Άτυπη Κατάθλιψη χαρακτηρίζεται απο αντιδραστικότητα της διάθεσης (παράδοξη ανηδονία) και θετικότητα, αύξηση βάρους και αυξημένης όρεξης για φαγητό, υπνηλία ή υπερυπνία και έντονη κοινωνική φθορά ως συνέπεια της υπερευαισθησίας στην αντιλαμβανόμενη διαπροσωπική απόρριψη. Αντίθετα με την ονομασία της η Άτυπη Κατάθλιψη είναι η πιο συχνή μορφή κατάθλιψης.
* Κατάθλιψη με Ψυχωτικά χαρακτηριστικά: Μερικά άτομα με μείζονα επεισόδια κατάθλιψης ή μανίας μπορεί να εμφανίσουν Ψυχωτική Κατάθλιψη. Αυτή η μορφή παρουσιάζεται με παραισθήσεις και αυταπάτες.
Άλλες μορφές Κατάθλιψης
* Δυσθυμία: Η Δυσθυμία είναι μια χρόνια, ήπιας μορφής κατάθλιψη. Η διάγνωση για Δυσθυμία γίνεται όταν υπάρχει καταθλιπτική διάθεση για τουλάχιστον δυο χρόνια. Για αποσαφήνιση τα συμπτώματα της Δυσθυμίας δεν είναι τόσο σοβαρά όσο αυτά στη Μείζονα Καταθλιπτική Διαταραχή αν και μερικοί ασθενείς μπορεί να νοσούν και από τις δύο διαταραχές συγχρόνως.
* Διπολική Διαταραχή: Η διπολική διαταραχή χαρακτηρίζεται απο δυο συναισθήματα, την κατάθλιψη και την έξαρση. Αυτή ή νόσος περνάει απο φάσεις μανίας ή και πολύ βαριάς κατάθλιψης. Στην διπολική διαταραχή ο ασθενής βιώνει διαταραχή της συναισθηματικής διάθεσης, διογκωμένη αυτοεκτίμηση, ελαττωμένη ανάγκη για ύπνο, ιδεοφυγή, διάσπαση της προσοχής, υπερκινητικότητα, συναισθηματική αστάθεια και ψευδαισθήσεις.
Άλλα ψυχολογικά χαρακτηριστικά της Κλινικής Κατάθλιψης
Άγχος
Αρκετοί ασθενείς με Κλινική Κατάθλιψη νιώθουν άγχος με μορφή φόβου, αισθήματος κινδύνου, ευερεθιστότητας ή ακόμη και πανικού με συμπτώματα όπως ιδρώτες, αίσθημα παλμών, ταχυκαρδία κτλ. Η συνύπαρξη άγχους και κατάθλιψης μπορεί να κάνει δύσκολο να καθοριστεί ποιο από τα δύο αποτελεί τη βασική διαταραχή.
* Αγχώδης Κατάθλιψη: Μια μορφή κατάθλιψης που παρουσιάζεται ως άγχος ή πανικός και περιλαμβάνει ακαθισία (έντονη υπερκινητικότητα), τάσεις αυτοκτονίας, αυπνία, πανικό και αίσθημα φόβου.
* Υπερκινητική Κατάθλιψη (Ακαθισία): Μια μορφή κατάθλιψης που παρουσιάζεται με μορφή άγχους ή τάσεις αυτοκτονίας και ακαθισία αλλά δεν περιλαμβάνει συμπτώματα πανικού.
Υπομανία
Είναι ένα ήπιο επεισόδιο μανίας. Στην υπομανία υπάρχει μια αίσθηση ευφορίας, ευερεθιστότητα, υπερκινητικότιτας, αυξημένη σεξουαλική δραστηριότητα και ελαττωμένη ανάγκη για ύπνο. Ωστόσο, χωρίς τους κατάλληλους θεραπευτικούς χειρισμούς, η υπομανία είναι πιθανό να εξελιχθεί σε σοβαρή μανία ή να μετατραπεί σε κατάθλιψη.
Αίτια της Κλινικής Κατάθλιψης
Οι τρέχοντες θεωρίες ως προς την αιτιολογία της Κλινικής Κατάθλιψης μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε Φυσιολογικές αιτιολογίες και σε Ψυχοκοινωνικές.
Φυσιολογικές Αιτιολογίες
Γενετικοί παράγοντες
Η τάση για την δημιουργία κατάθλιψης μπορεί να είναι κληρονομική, υπάρχουν μερικές αποδείξεις ότι η κατάθλιψη μπορεί να κληρονομείται, αν και αυτή η θεωρία περιλαμβάνει βιολογικούς και περιβαλλοντολογικούς παράγοντες. Παρ'ολα αυτά είναι πιθανό να υπάρχει σύνδεση διαφορετικών μορφών κατάθλιψης με διαφορετικά χρωμοσώματα.
Νευρολογικοί παράγοντες
Πολλά νέα αντικαταθλιπιτκά φάρμακα μπορούν να αλλάξουν τα επίπεδα ορισμένων νευροδιαβιβαστών - δηλαδή των χημικών ουσιών που μεταβιβάζουν τη νευρική διέγερση από τον ένα νευρώνα στον άλλο - και πιο συγκεκριμένα στις χημικές ουσίες του εγκεφάλου όπως την Σερετονίνη και την Νορεπινεφρίνη. Ωστόσο η σχέση της Σερετονίνης, των SSRIs και της κατάθλιψης γενικά υπεραπλουστεύεται όταν παρουσιάζεται στο κοινό. Έρευνες έχουν δείξει την ότι μπορεί να υπάρχει συνδετικός κρίκος ανάμεσα στην κατάθλιψη κατι την νευρογένεση στον ιππόκαμπο του εγκεφάλου. Αυτό το μέρος του εγκεφάλου είναι το κέντρο για την διάθεση και την μνήμη. Απώλεια νευρώνων στον ιππόκαμπο συναντάται συχνά στην κατάθλιψη και ευθύνεται για την φθορά της μνήμης και την πεσμένη διάθεση στην κατάθλιψη. Γιαυτό η θεραπεία που γίνεται αυξάνει την Σερετονίνη στον εγκέφαλο με συνέπεια να αυξάνεται η νευρογένεση και έτσι να αυξήσει σε μάζα τον ιππόκαμπο ώστε να διορθωθεί η διάθεση και η μνήμη του ασθενούς.
Ιατρικές Παθήσεις
Μερικές ιατρικές παθήσεις όπως η ηπατίτιδα, η λοιμώδης μονοπυρήνωση, ο υποθυρεοειδισμός και μερικές παθήσεις του εγκεφάλου όπως η νόσος του πάρκινσον, η πολλαπλή σκλήρυνση και κάποιος εγκεφαλικός όγκος μπορεί να προκαλέσουν κατάθλιψη.
Διαιτολογικοί παράγοντες
Η αύξηση της κατάθλιψης στις σύγχρονες κοινωνίες έχει συνδεθεί άμεσα με την δίαιτα και ειδικά στα μειωμένα επίπεδα σε Ωμέγα-3όπως και σε πολλά αγροτικά φαγητά. Η έλλειψη Ωμέγα-6 συνδέεται με την αύξηση κατάθλιψης σε αρουραίους. Επίσης η κατάθλιψη μπορεί να προκληθεί απο χαμηλά επίπεδα μαγνησίου.
Ποιότητα ύπνου
Η κακή ποιότητα ύπνου συνδέεται με την Μείζονα Καταθλιπτική Διαταραχή. Η Μείζονα Καταθλιπτική Διαταραχή αποφέρει διάφορες αλλαγές στην λειτουργία του υποθαλάμου του εγκεφάλου προκαλώντας αύξηση στην κορτιζόλη ή οποία με την σειρά της προκαλεί κακή ποιότητα ύπνου). Άτομα που υποφέρουν απο Μείζονα Καταθλιπτική Διαταραχή έχουν βρεθεί να μπαίνουν στην κατάσταση REM ύπνου πολύ πριν το φυσιολογικό, επίσης αυτά τα άτομα έχουν πολύ έντονα συναισθηματικά όνειρα.
Εποχιακή Διαταραχή
Η Εποχιακή Διαταραχή είναι ένα είδος καταθλιπτικής διαταραχής που προκαλείται τον χειμώνα όταν η μέρα είναι πολύ μικρή. Πιστεύεται πως η παραγωγή μελατονίνης απο το σώμα μας, η οποία ουσία παράγεται με μεγαλύτερους ρυθμούς στο σκοτάδι, παίζει μεγάλο ρόλο στην Εποχιακή Διαταραχή και πολλοί που υποφέρουν απο αυτή την διαταραχή ανταποκρίνονται πολύ καλά στην φωτοθεραπεία.
Επιλόχεια κατάθλιψη
Η Επιλόχεια κατάθλιψη αναφέρεται σε ένα είδος κατάθλιψης που προκαλείται στις γυναίκες μετά τον τοκετό. Η Επιλόχεια κατάθλιψη απο την οποία υποφέρει το 10-15% των γυναικών μετά τον τοκετό συνήθως υποχωρεί μετά απο τρεις μήνες.
Ψυχοκοινωνικές Αιτιολογίες
Ψυχολογικοί παράγοντες
Η χαμηλή αυτοεκτίμηση και η αυτοαναιρούμενη ή διαστρεβλωμένη σκέψη συνδέονται με την κατάθλιψη. Παρ'ολο που δεν είναι γνώστο ποια είναι η αιτία και ποια είναι η επενέργεια, είναι γνωστό οτι τα καταθλιπτικά άτομα όταν μπορέσουν να καλυτερεύσουν τον τρόπο με τον οποίο σκέφτονται δείχνουν βελτιωμένη διάθεση και αυτοεκτίμηση (γνωστική θεραπεία). Ψυχολογικοί παράγοντες που συνδέονται με την κατάθλιψη περιέχουν την περίπλοκη ανάπτυξη της προσωπικότητας ενός ατόμου και επίσης το πώς έχει μάθει κάποιος να χειρείζεται τους εξωτερικούς περιβαλλοντολογικούς παράγοντες όπως το στρες και το άγχος.
Πρώιμες εμπειρίες
Περιστατικά όπως ο θάνατος ενός γονιού, προβλήματα με την βιολογική ανάπτυξη, προβλήματα που έχουν να κάνουν με το σχολείο, εγκατάλειψη ή απόρριψη, παραμέληση, χρόνια ασθένεια, σωματική, ψυχολογική ή σεξουαλική βία μπορεί να αυξήσουν της πιθανότητες ανάπτυξης κάποιας καταθλιπτικής διαταραχής.
Διάφορα βιώματα
Απόλυση απο κάποια δουλειά, φτώχεια, οικονομικές δυσκολίες, διαταραχές της όρεξης, η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, βιασμός, διαζύγιο, ανικανότητα σεξουαλική ή και άλλα τραυματικά γεγονότα μπορεί να επιφέρουν κατάθλιψη
Διάγνωση
Είναι δύσκολο για τους ανθρώπους που δεν έχουν βιώσει Κλινική Κατάθλιψη να καταλάβουν την συναισθηματική και κοινωνική πίεση που επιφέρει σε κάποιο άτομο, όπως δείχνει και η λίστα των συμπτωμάτων παρακάτω η Κλινική Κατάθλιψη είναι μία πολύ σοβαρή ψυχιατρική πάθηση που σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να αποβεί ακόμη και θανατηφόρα.
Συμπτώματα
* Αίσθημα Λύπης, ο ασθενής νιώθει ένα κενό
* Απώλεια του ενδιαφέροντος και της απόλαυσης απο σχεδόν κάθε δραστηριότητα
* Διαταραχή στην όρεξη για φαγητό, αύξηση ή απώλεια βάρους
* Διαταραχές στον ύπνο, αυπνία, απώλεια του ύπνου REΜ, υπερυπνία
* Ψυχοκινητική επιβράδυνση σχεδόν κάθε μέρα
* Εξάντληση, σωματική ή ψυχολογική, επίσης απώλεια ενέργειας
* Έντονα συναισθήματα ενοχής, νευρικότητα, επίσης αισθήματα ανημποριάς, απελπισίας, απόγνωσης, αναξιότητας, μοναξιάς και άγχους
* Δυσκολίες συγκέντρωσης
* Σκέψεις θανάτου (όχι μόνο φόβος για τον θάνατο), επιθυμία να πεθάνει, σκέψεις ή απόπειρες αυτοκτονίας
* Αντιπάθεια προς τον εαυτό του/της
* Αμέλεια της προσωπικής του υγιεινής
* Ευαισθησία στον θόρυβο
* Σωματικοί πόνοι
* Φόβος ότι τρελαίνεται
* Αλλαγή στην αντίληψη του χρόνου
* Περίοδοι έντονου κλάματος
* Αλλαγές στην συμπεριφορά, θυμός ή ευερεθιστότητα
* Αίσθημα ότι κάτι κακό πρόκειται να συμβεί
* Αποφυγή κοινωνικών περιστάσεων ή καθυστέρηση σε ραντεβού κτλ.
* Έντονη αναβλητικότητα
Η διάγνωση μπορεί να γίνει απο κάποιον ψυχίατρο, βάση των συμπτωμάτων και των σημείων που θα ανακαλύψει ο ίδιος. Η Κλινική Κατάθλιψη είναι πολύ σοβαρή πάθηση, αν κάποιος καταλάβει ότι πάσχει απο αυτό θα πρέπει να παει σε κάποιον ψυχίατρο για να τον βοηθήσει με την σωστή θεραπεία.
Θεραπεία
Υπάρχουν πολλές επιλογές για την θεραπεία της Κλινικής κατάθλιψης, όλες κατηγοριοποιούνται σε 2 κατηγορίες, στις Σωματικές Θεραπείες και τις Ψυχοθεραπείες
Σωματικές Θεραπείες
Αντικαταθλιπτικά φάρμακα
Φάρμακα που ανακουφίζουν τα συμπτώματα της κατάθλιψης χορηγούνται εδω και δεκαετίες. Η ποιο συχνή χρήση γίνεται με τους εκλεκτικους αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης (SSRIs ή ΕΑΕΣ) όπως, citalopram (Celexa), escitalopram (Cipralex), fluoxetine (Prozac), paroxetine (Paxil), sertraline (Zoloft). Μερικές φορές τα αντικαταθλιπτικά σε συνδυασμό με την ψυχοθεραπεία είναι καλύτερο αντι το καθένα ξεχωριστά. Επίσης χρησιμοποιούνται και οι αναστολείς της μονοαμινοξειδάσης (ΜΑΟ) αλλά είναι συνήθως δεύτερης γραμμής φάρμακα.
Ηλεκτροσόκ
Χρησιμεύει στις περιπτώσεις εκείνες που η κατάθλιψη είναι τόσο βαριά ώστε να κινδυνεύει η ζωή του αρρώστου και που η ταχεία βελτίωση είναι αναγκαία π.χ κίνδυνος αυτοκτονίας ή σε περιπτώσεις που αντενδείκνυται η χορήγηση αντικαταθλιπτικών π.χ εγκυμοσύνη. Αν και εφαρμόζονται διάφορα σχήματα, συνήθως χορηγούνται 6 ως 10 συνεδρίες με ρυθμό 3 ή 4 συνεδριών την εβδομάδα. Η απάντηση συνήθως είναι ταχεία - μέσα σε μέρες παρά σε εβδομάδες. Μετά τη χορήγηση ηλεκτροσόκ, οί ασθενείς χρειάζονται θεραπεία συντήρησης με αντικαταθλιπτικά φάρμακα.
Ψυχοθεραπείες
* Ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία: Αυτή η θεραπεία δίνει βάση στα προηγούμενα βιώματα του ασθενούς. Ο ασθενής βοηθείται στην ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία έμμεσα, σαν αποτέλεσμα της βελτίωσης των διαπροσωπικών σχέσεων, της εμπιστοσύνης προς τα άλλα άτομα, των αμυντικών μηχανισμών, της συναισθηματικής ευαισθησίας, της παραγωγικότητας και δημιουργικότητας κτλ
* Ομαδική ψυχοθεραπεία: Είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική στη βελτίωση των διαπροσωπικών δεξιοτήτων και της αυτοεκτίμησης.
* Γνωστική θεραπεία: Πρόκειται, για βραχεία ψυχοθεραπεία, με δομημένες συνεδρίες, που στοχεύει στην αναγνώριση και διόρθωση αρνητικών νοητικών σχημάτων του ασθενή, που σύμφωνα με τη γνωστική θεωρία προκαλούν την κατάθλιψη.
Εξωτερικοί Σύνδεσμοι
Διαταραχές της Διάθεσης
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
