.
Ο Κοσμάς ο Μελωδός (γνωστός και ως Κοσμάς ο μοναχός, ποιητής, Μαϊουμά, Ιεροσολυμίτης ή Αγιοπολίτης) ήταν διαπρεπής επίσκοπος και ασματογράφος της Ορθόδοξης Εκκλησίας, ο οποίος έζησε τον 8ο αιώνα.
Γεννήθηκε περί το 685. Σε μικρή ηλικία έμεινε ορφανός και υιοθετήθηκε και ανατράφηκε από τον Σέργιο Μανσούρ, τον πατέρα του Ιωάννη Δαμασκηνού, ο οποίος ήταν «υπουργός» οικονομικών του χαλίφη των Αράβων. Διαπαιδαγωγήθηκε από τον λόγιο Καλαβρό μοναχό Κοσμά Ξένο ή Ικέτη. Μαζί με τον Ιωάννη Δαμασκηνό εγκαταβίωσε από το 726 στην περιώνυμη μονή του Αγίου Σάββα των Ιεροσολύμων, μελετώντας μαζί του στην πλούσια βιβλιοθήκη της Μονής. Συμπαραστάθηκε δε αυτόν στον αγώνα του κατά των εικονομάχων. Το 743 (κατ' άλλη άποψη το 735) εξελέγη επίσκοπος Μαϊουμά της Φοινίκης (επίνειο της Γάζας, η αρχαία Ανθηδών). Εκεί πέθανε περί το 750-752.
Έργα του
Ο Κοσμάς συνέθεσε πλήθος θαυμάσιων ύμνων, το σύνολο σχεδόν των οποίων ενσωματώθηκε στα λειτουργικά βιβλία της Ορθόδοξης Εκκλησίας και ψέλνονται μέχρι σήμερα. Βέβαια, πρέπει να σημειωθεί ότι κάποιοι μελετητές θεωρούν ότι μερικοί από του ύμνους αυτούς είναι δημιουργήματα του δασκάλου του, Κοσμά του Ξένου, και εσφαλμένα αποδίδονται σε αυτόν. Μερικοί από τους γνωστότερους ύμνους που συνέθεσε είναι:
* Χριστὸς γεννᾶται δοξάσατε, Χριστούγεννα
* Βυθοῦ ἀνεκάλυψε πυθμένα, Θεοφάνεια
* Κύματι θαλάσσης, Μεγάλο Σάββατο
Από μορφολογικής άποψης, ο Κοσμάς χρησιμοποιεί στους κανόνες του διάφορες ακροστιχίδες, ενώ τους έχει συνθέσει μόνο στους 7 ήχους (εκτός του πλάγιου α΄). Χρησιμοποιεί ως πηγές του της Αγία Γραφή και την πατερική παράδοση, ενώ το ύφος του προσομοιάζει με αυτό του Ιωάννη Δαμασκηνού, αλλά με ιδιαίτερη προτίμηση σε αρχαϊκούς γλωσσικούς τύπους.
Πηγές
* Τ. Καλογερόπουλου, Λεξικό της Ελληνικής Μουσικής
* Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα, τόμ. 30ός, σελ. 303
Εξωτερικές συνδέσεις
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
