ART

 

Γεγονότα, Hμερολόγιο

 

.

Ο Μανόλης Αναγνωστάκης (Θεσσαλονίκη, 9 Μαρτίου 1925 – Αθήνα, 23 Ιουνίου 2005) ήταν Έλληνας ποιητής της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς.

Βιογραφία

Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη όπου σπούδασε ιατρική. Αδελφή του ήταν η θεατρική συγγραφέας Λούλα Αναγνωστάκη. Καταγόταν από το χωριό Ρούστικα Ρεθύμνης, όπου σώζεται το σπίτι του πατέρα του Ανέστη. Ο παππούς του Ιωάννης Κασιμάτης ήταν βουλευτής του Ελευθερίου Βενιζέλου.[5]

Κατά τη διάρκεια της Κατοχής συμμετείχε στην ΕΠΟΝ. Κατά τη διετία 1943-1945 ήταν αρχισυντάκτης του περιοδικού "Ξεκίνημα", που ανήκε στον εκπολιτιστικό όμιλο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Είχε έντονη πολιτική δράση στο φοιτητικό κίνημα, για την οποία φυλακίστηκε το 1948, ενώ το 1949 καταδικάστηκε σε θάνατο από έκτακτο στρατοδικείο. Βγήκε από τη φυλακή με την γενική αμνηστία το 1951.

Την περίοδο 1955-1956 ειδικεύτηκε ως ακτινολόγος στη Βιέννη και κατόπιν άσκησε το επάγγελμα του ακτινολόγου για ένα διάστημα στη Θεσσαλονίκη, ενώ το 1978 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα.

Ήταν ενταγμένος για κάποια χρόνια στο ΚΚΕ και μετά τη διάσπαση του, το 1968, εντάχθηκε στην πτέρυγα του ΚΚΕ εσωτερικού.[6][7] Κατά την επταετή Χούντα αναπτύσσει έντονη αντιδικτατορική δράση, ενώ το 1984 είναι υποψήφιος ευρωβουλευτής με το ΚΚΕ Εσωτερικού.[8][9]

Δημοσίευσε κείμενά του για πρώτη φορά στο περιοδικό Πειραϊκά Γράμματα (1942) και αργότερα στο φοιτητικό περιοδικό Ξεκίνημα (1944), του οποίου υπήρξε και αρχισυντάκτης για μία περίοδο. Ποιήματά του, καθώς και κριτικές δημοσιεύτηκαν αργότερα σε αρκετά περιοδικά. Την περίοδο 1959-1961 εξέδιδε το περιοδικό Κριτική, ενώ υπήρξε μέλος της εκδοτικής ομάδας των Δεκαοκτώ κειμένων (1970), των Νέων Κειμένων και του περιοδικού Η Συνέχεια (1973).

Το 1986 του απονεμήθηκε το Α΄ Βραβείο ποίησης για το έργο του «Τα Ποιήματα 1941-1971» και το 2002 το Μεγάλο Βραβείο Λογοτεχνίας από τα Κρατικά Λογοτεχνικά Βραβεία, ενώ το 1997 ανακηρύχθηκε επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Συνθέτες όπως ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Θάνος Μικρούτσικος, ο Δημήτρης Παπαδημητρίου και ο Μιχάλης Γρηγορίου έχουν μελοποιήσει αρκετά ποιήματά του, ενώ έργα του έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, τα γαλλικά, τα γερμανικά και τα ιταλικά.
Εργογραφία

Εποχές, Θεσσαλονίκη, ιδιωτ. έκδοση, 1945, σσ. 32.
Εποχές 2, Σέρρες, ιδιωτ. έκδοση, 1948, σσ. 24
Εποχές 3, Θεσσαλονίκη, ιδιωτ. έκδοση, 1954, σσ. 16.
Τα Ποιήματα (1941-1956) (Εποχές, Εποχές 2, Παρενθέσεις, Εποχές 3, Η Συνέχεια 2), Αθήνα, ιδιωτ. έκδοση, 1956.
Η Συνέχεια 3, Θεσσαλονίκη, ιδιωτ. έκδοση, 1962, σσ. 32.
Υπέρ και Κατά, Θεσσαλονίκη, Α.Σ.Ε., 1965, σσ. 112.
Τα Ποιήματα (1941-1971), (Εποχές, Εποχές 2, Παρενθέσεις, Εποχές 3, Η Συνέχεια 2, Η Συνέχεια 3, Ο στόχος), Θεσσαλονίκη, ιδιωτ. έκδοση, 1971· Αθήνα, Πλειάς, 1976· Αθήνα, Στιγμή, 1985· Αθήνα, Νεφέλη, 2000, σσ. 192, ISBN 960-211-538-6.
Αντιδογματικά: Άρθρα και σημειώματα (1946-1977), Αθήνα, Πλειάς, 1978· Αθήνα, Στιγμή, 1985, σσ. 232.
Το περιθώριο '68-69, Αθήνα, Πλειάς, 1979· Αθήνα, Στιγμή, 1985· Αθήνα, Νεφέλη, 2000, σσ. 48, ISBN 960-211-552-1.
Μανούσος Φάσσης: Παιδική Μούσα (τραγούδια για την προσχολική και σχολική ηλικία), Αθήνα, Αμοργός, 1980.
Υ.Γ., Αθήνα, ιδιωτ. έκδοση, 1983· Αθήνα, Νεφέλη, 1992, σσ. 40.
Τα Συμπληρωματικά (σημειώσεις κριτικής), Αθήνα, Στιγμή, 1985, σσ. 176.
Ο ποιητής Μανούσος Φάσσης. Η ζωή και το έργο του. Μία πρώτη απόπειρα κριτικής προσέγγισης, Αθήνα, Στιγμή, 1987, σσ. 144. ISBN 960-269-029-1.
Η χαμηλή φωνή: Τα λυρικά μιας περασμένης εποχής στους παλιούς ρυθμούς - μία προσωπική ανθολογία του Μανόλη Αναγνωστάκη, Αθήνα, Νεφέλη, 1990, σσ. 224.

Δισκογραφία (σε στίχους του ποιητή)

Μίκης Θεοδωράκης

Στο έργο Αρκαδία VIII, 1974
Μιλώ
Χάρης (από το ποίημα Χάρης 1944)
Στο έργο Της εξορίας, 1973
Ήτανε νέοι, ήταν παιδιά
Δεν έφταιγεν ο ίδιος
Έφτασες Αργά
Κάθε πρωί
Στο έργο Μπαλάντες, 1975, επανέκδοση 2004
Το Ναυάγιο
Δρόμοι Παλιοί
Κάτω απ’ τα ρούχα μου
Χαρά χαρά
Οι στίχοι αυτοί
Μες στην κλειστή μοναξιά μου
Και περνούσανε τα τραμ
Όλα έχουν αποδελτιωθεί
Όταν μιαν άνοιξη
Ίσκιοι βουβοί

Μιχάλης Γρηγορίου

Η αγάπη είναι ο φόβος, 1980

Δημήτρης Παπαδημητρίου

Το σκάκι, 1996

Ο Μανώλης Αναγνωστάκης διαβάζει Αναγνωστάκη, σειρά Διόνυσος – Ελληνικά Ποιήματα, 1977
Βιβλιογραφία

Αφιέρωμα στο περιοδικό Αντί, περίοδος β΄, τεύχος 846, 1 Ιουλίου 2005.
Ο Στόχος και η Σιωπή Εισαγωγή στην ποίηση του Μ. Αναγνωστάκη, Vincenzo Orsina, Μτφρ. Αυγή Καλογιάννη, Εισαγ.-Επιμ. Αλέξης Ζήρας. Νεφέλη, Αθήνα 1995.
Ο Χρόνος Ο Λόγος Η ποιητική δοκιμασία του Μανόλη Αναγνωστάκη· μια οπτική, Άννα Τζούμα, Νεφέλη, Αθήνα 1982.
Μανόλης Αναγνωστάκης Ένας φανατικός πεζοπόρος της ποίησης, Γιάννης Πιπίνης, Σόκολης, Αθήνα 1999.
Τρία κείμενα για τον Μανόλη Αναγνωστάκη, Παν. Μουλλάς, στιγμή, Αθήνα 1998.
Μανόλης Αναγνωστάκης Αφιέρωμα, περ. Εντευκτήριο, τχ.71, Θεσσαλονίκη Δεκέμβριος 2005.
Μανόλης Αναγνωστάκης, περ. η λέξη, τχ.186, Αθήνα Οκτ.-Δεκ.2005.
Μανόλης Αναγνωστάκης – Ντίνος Χριστιανόπουλος Πέραν των Ανομοιοτήτων, Δημήτρης Κόκορης, περ. Αντί, τχ.775, 2002.
Το ΥΓ. του Μανόλη Αναγνωστάκη Η ποίηση έξω από τη σελίδα, Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου, περιοδ. Γράμματα και Τέχνες Ιανουάριος 1984.
Πολιτική και ποίηση, Δ.Ν.Μαρωνίτης, Εφημερίδα Το ΒΗΜΑ, Αθήνα 3/7/2005.
Παναγώτης Νούτσος, "O M. Aναγνωστάκης αυτοβιογραφούμενος", O Πολίτης, αρ. 50 (27-3-1998), 43-46.
Για τον Αναγνωστάκη: Κριτικά κείμενα, Συλλογικό, Κριτ.-Ανθιλ. Νάσος Βαγενάς, Επιμ. Σάββας Παύλου, εκδ. Αιγαίον, Λευκωσία, 1996, σσ. 309, ISBN 9963-7912-4-7

Δείτε επίσης

Σύγχρονοι Έλληνες Ποιητές
Θεσσαλονίκη και λογοτεχνία/Αναγνωστάκης
Θεσσαλονίκη και λογοτεχνία

Παραπομπές

SNAC. w6960pwm. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Γερμανική Εθνική Βιβλιοθήκη, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2014.
(Γαλλικά) BNF authorities. data.bnf.fr/ark:/12148/cb13738500q. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
(Γαλλικά) BNF authorities. data.bnf.fr/ark:/12148/cb13738500q. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
Who is Who στην Ελλάδα Ηubners Who is Who 2006, σελ.63
Epochi, rizospastis.gr | Synchroni. «rizospastis.gr - Σίγησε μια σημαντική ποιητική φωνή». ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ. Ανακτήθηκε στις 2016-02-14.
«90 χρόνια από τη γέννηση του ποιητή Μανώλη Αναγνωστάκη | Λημνιακός Λόγος | Εφημερίδα της Λήμνου με νέα και ειδήσεις». www.limnosnea.gr. Ανακτήθηκε στις 2016-02-14.
«Μανόλης Αναγνωστάκης: Χρονολόγιο». www.greek-language.gr. Ανακτήθηκε στις 2016-02-14.

«Μανόλης Αναγνωστάκης».

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[1]Βιογραφικό κι έργα του.
Ο Αναγνωστάκης, η πρώτη μεταπολεμική γενιά και η αντι-ήττα

Ψηφιακό αρχείο ΕΡΤ

Η δε πόλις ελάλησεν, Θεσσαλονίκη - Μανώλης Αναγνωστάκης (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
Παρασκήνιο, Μανόλης Αναγνωστάκης (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
Παρασκήνιο, Μανόλης Αναγνωστάκης - Δεκαπέντε και μία κινούμενες εικόνες (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)


ΜΙΛΩ...


Μιλώ για τα τελευταία σαλπίσματα των νικημένων στρατιωτών
Για τα τελευταία κουρέλια από τα γιορτινά μας φορέματα
Για τα παιδιά μας που πουλάν τσιγάρα στους διαβάτες
Μιλώ για τα λουλούδια που μαραθήκανε στους τάφους και τα σαπίζει η βροχή,
Για τα σπίτια που χάσκουνε δίχως παράθυρα σαν κρανία ξεδοντιασμένα
Για τα κορίτσια που ζητιανεύουν δείχνοντας στα στήθια τις πληγές τους
Μιλώ για τις ξυπόλητες μάνες που σέρνονται στα χαλάσματα
Για τις φλεγόμενες πόλεις τα σωριασμένα κουφάρια στους δρόμους.
Τους μαστροπούς ποιητές που τρέμουνε τις νύχτες στα κατώφλια
Μιλώ για τις ατέλειωτες νύχτες όταν το φως λιγοστεύει τα ξημερώματα
Για τα φορτωμένα καμιόνια και τους βηματισμούς στις υγρές πλάκες
Για τα προαύλια των φυλακών και για το δάκρυ των μελλοθανάτων

Έλληνες

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License