Γιάννης Γουδέλης

 

Ο Γιάννης Γουδέλης (1919 - 1999) ήταν Έλληνας συγγραφέας και εκδότης.

Γεννήθηκε το 1919 στο Καρυοβούνι της Μάνης. Σπούδασε Χημεία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Περιλαμβανόταν μεταξύ των διοργανωτών της κηδείας του Κωστή Παλαμά το 1943. Συμμετέσχε στην παράσταση της «Τρισεύγενης» και στις μουσικές εκδηλώσεις που οργάνωσε το Πανεπιστήμιο. Ίδρυσε το Γραφείο Επιστημονικών Εφαρμογών στην Αθήνα.
Το 1954 ίδρυσε τον εκδοτικό οίκο «Δίφρος» και το 1956 το τριμηνιαίο περιοδικό «Καινούρια Εποχή». Εξασφάλισε για τον «Δίφρο» την αποκλειστικότητα της έκδοσης των έργων του Νίκου Καζαντζάκη.
Στα έργα του επικεντρώνεται στην ήττα της Αριστεράς στον Εμφύλιο, αντιμετωπίζοντας την ηγεσία της κριτικά.
Το 1973 του απονεμήθηκε το Κρατικό Βραβείο Ταξιδιωτικών Εντυπώσεων.
Πέθανε το 1999.

Έργα
Μυθιστορήματα

Ο γέροντας (1964)
Ο έφηβος (1966)
Ένας ραγιάς (1970)
Ο άντρας (1983)

Διηγήματα

Ο ανανήψας (1974)

Ποιητικές συλλογές

Προς Βικέντιον (1959)
Ταλετός (1967)
Ρύβωνας (1970)
Τα εφηβικά (1971)
Ελεγεία σε νάνο (1976)
Magna Grecia (1982)
Scripta volant (1986)
Ο θεός προσεύχεται (1988)

Ταξιδιωτικά

Ταξίδια και λογισμοί σε πολιτείες της Ιταλίας (1972)
Ταξίδια και λογισμοί Κύπρος (1975)
Ταξίδια και λογισμοί Η Γιουγκοσλαβία με τον Τίτο και χωρίς τον Τίτο (1981)

Θεατρικά

Άγις και Κλεομένης (1983)
Νέρων ο ευαίσθητος (1983)
Η Ξανθίππη είχε δίκιο (1983)
Η Εύα των Ελλήνων Δοκιμιακό θέατρο (1997)

Άλλα

Ο Νόμπελ και η διαθήκη του (1964)
Ανθολογίασ της σύγχρονης κριτικής Ποι΄ηση Πεζογραφία (1959)
Οι νομπελίστες της λογοτεχνίας (1973)
Ανθολογία νεοελληνικής κριτικής σε 3 τόμους (1990-1992)
Στοιχειώδης οδηγός λογοτεχνίας (1979)
Από ποιους ο Νίκος Καζαντζάκης ξανασταυρώνεται (1987)
Οι Δάσκαλοι του Γένους 1400-1900 (1994)

Η περιπέτεια της έκδοσης του «Τελευταίου Πειρασμού»

Αφήγηση του Γιάννη Γουδέλη, που δημοσιεύτηκε στη «Βιβλιοθήκη» της «Ελευθεροτυπίας» στις 27/7/2007:

Ύστερα απ’ αυτό, πήγα να επισκεφτώ τον Καζαντζάκη, διότι επρόκειτο να πάρω τα χειρόγραφα του «Τελευταίου Πειρασμού», του πιο αντίθετου προς την εποχή, και ιδιαίτερα προς την Εκκλησία, έργου. Πήρα το αεροπλάνο και πήγα στην Αντίμπ. Του είπα: Εξέδωσα το «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται», έχουμε αυτές τις αντιδράσεις, μας απειλούν· δεν με πειράζει. Ομως τώρα μου δήλωσαν καθαρά και ξάστερα στην Ιερά Σύνοδο ότι θα με αφορίσουν και δεν με πειράζει, δεν ήρθα να σας πω αυτό το πράγμα, αλλά δεν θα μπορέσει να προχωρήσει. Με κοιτάζει λοιπόν ο Καζαντζάκης πίσω απ’ τα γυαλιά του και μου λέει: «Αυτή ήταν η γενναιότητά σου; Θα τα σταματήσεις;» Σηκώνομαι και φεύγω κατευθείαν. Με κυνηγούσε: «Εγώ εδώ το έχω το χειρόγραφο, αν θες το παίρνεις». Το παίρνω, υπογράψαμε ένα συμπληρωματικό συμβόλαιο και ήρθα στην Αθήνα. Πήγα στο τυπογραφείο των αδελφών Ρόδη και έδωσα να τυπώνουν το έργο. Είχα την προνοητικότητα να μην δώσω τα πρώτα κεφάλαια, οπότε όταν θα τελείωνε το έργο, τότε θα τυπωνόταν: Νίκου Καζαντζάκη: «Ο Τελευταίος Πειρασμός», το πρώτο τυπογραφικό, και κατευθείαν θα οδηγείτο στην αγορά. Κατά σύμπτωση, στο ίδιο τυπογραφείο τύπωνε ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος το βιβλίο μεταφυσικής «Προλεγόμενα» και τα τυπογραφικά του Καζαντζάκη βρισκόντουσαν δίπλα. Ο Κανελλόπουλος, άνθρωπος πνευματικός, ήξερε τι ήταν· μόλις το είδε και το κοίταξε καλά καλά κατάλαβε και φωνάζει τον φίλο του τον Ρόδη και του λέει: «Εχεις υπόψη σου τι τυπώνεις;». «Ενα βιβλίο του Γουδέλη». «Βρε τι ένα βιβλίο, είναι γι’ αυτό που χαλάει ο κόσμος, έτσι και έτσι». «Τι;» λέει ο Ρόδης, «Παναγία μου, είναι αυτό που γράφουν οι εφημερίδες;». Ερχεται, λοιπόν: «Ελα, πάρε γρήγορα απ’ το τυπογραφείο μου τα αφορισμένα βιβλία, δεν θέλω ούτε να με πληρώσετε». «Κάτσε, ρε χριστιανέ μου, σε έχω πληρώσει, αλλά να σου πληρώσω και οτιδήποτε πρόσθετα». «Τίποτα, για ένα βιβλίο να κάψω εγώ το εργοστάσιό μου;».
Τα μαζεύω σαν πρόσφυγας και έρχομαι σε ένα άλλο τυπογραφείο, απέναντι από το Χημείο, όπου με ξέρανε ως χημικό, ενός Λουκά. Εκεί τύπωσα το πρώτο τυπογραφικό, δόθηκε στη βιβλιοδεσία και έσκασε μπόμπα ότι κυκλοφορεί «Ο Τελευταίος Πειρασμός».
Σε μισή μέρα πουλήθηκαν κάπου 1.750 αντίτυπα, την άλλη μέρα το ίδιο. Ετοιμαζόταν πλέον ο αφορισμός, αλλά ο Καζαντζάκης είχε την τύχη να περνάει από τη Γαλλία η ισχυρότερη γυναίκα της Ελλάδας, η Φρειδερίκη. Ηταν φίλη της Μαρίας Βοναπάρτη, που είχε παντρευτεί, ως γνωστόν, τον Γεώργιο τον μουστακαλή, τον άλλοτε Υπατο Αρμοστή της Κρήτης. Μ’ αυτόν είχε φιλίες ο Καζαντζάκης και με τη Μαρία Βοναπάρτη, στην οποία είναι αφιερωμένος «Ο Τελευταίος Πειρασμός». Τον κάλεσε λοιπόν η Βοναπάρτη τον Καζαντζάκη, ότι ήταν επιθυμία τής βασιλομήτορος να τον γνωρίσει, και μια ολόκληρη νύχτα στο «Σεντρούμ» ο Καζαντζάκης γοήτευσε τη Φρειδερίκη, συζητήσανε, φωτογράφοι και απ’ το Παρίσι και από παντού τούς είχαν βγάλει φωτογραφίες, και μία απ’ αυτές έφτασε και στην Αθήνα. Οπότε, όταν είδαν τη Φρειδερίκη με τον Καζαντζάκη κοπήκαν όλοι· δεν τόλμησε να μιλήσει κανείς και «Ο Τελευταίος Πειρασμός» κυκλοφορούσε άνετα, αλλά η κυκλοφορία του έπεσε πολύ κάτω απ’ τον «Ζορμπά», πολύ κάτω απ’ τον «Καπετάν Μιχάλη», πολύ κάτω απ’ το «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται», γιατί ήταν ένα βιβλίο πολύ βαρύ, τουλάχιστον για την εποχή εκείνη.

Πηγές

Λεξικό Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (εκδόσεις Πατάκη, λήμμα «Γιάννης Γουδέλης»)
Εφημερίδα Ελευθεροτυπία - Βιβλιοθήκη 27/7/2007