.
Ο Φραγκίσκος Πόρτος ήταν Έλληνας λόγιος του 16ου αιώνα.
Βιογραφικά στοιχεία
Γεννήθηκε στο Ρέθυμνο της Κρήτης. Ήταν ένας από τους επιφανέστερους κριτικούς του 16ου αιώνα. Σπούδασε τα πρώτα του μαθήματα στην Πελοπόννησο. Έμεινε ορφανός και αποδήμησε με τους συγγενείς του στην Βενετία, όπου από τα δεκαέξι του τον μεγάλωσε ο συμπολίτης του Γεώργιος Καλλιέργης από συμπόνια.
Ο Καλλιέργης τον έστειλε στην Πάδουα όπου σπούδασε για πέντε χρόνια τα εγκύκλια μαθήματα και την φιλοσοφία.
Όταν ο Καλλιέργης επέστρεψε στην Κρήτη, ο Πόρτος από αδυναμία πόρων επέστρεψε στην Βενετία, όπου έζησε ασχολούμενος με τα γράμματα. Μέσα σε διάστημα τριών ετών έδειξε τόση προκοπή, ώστε και διορίστηκε και αρχιδιδάσκαλος και πρωτοκαθηγητής των Ελλήνων. Εκλέγει δε και Διευθυντής του Ελληνικού Γυμνασίου, αλλά μετά από ένα χρόνο απεψηφήστηκε παρά τις τόσες προσπάθειές του και καθαιρέθηκε, διότι αποκαλούσε τους ομοεθνείς του δεισιδαίμονες και περιγελούσε τους πιστούς που νήστευαν και έκαναν μετάνοιες μπροστά στις εικόνες των αγίων.
Έφυγε από την πρωτεύουσα των Ενετών, με σκοπό να μεταβεί στην Γαλλία, φτωχός και νηστικός, ώσπου τυχαία αναγνωρίστηκε από κάποιον παλαιό μαθητή του που τον φιλοξένησε και τον σύστησε στην σύζυγο του δούκα.
Σε εκείνη την πόλη ζούσε και ένας ενάρετος άνθρωπος, ο Γριλενζόνιος, ιατρός το επάγγελμα, που μετά από πολλές προσπάθειες είχε κατορθώσει να εισάγει στην πατρίδα του την σπουδή των Ελληνικών. Η τύχη είχε επίσης οδηγήσει εκεί και έναν από τον Κρότωνα, τον Μάρκο Αντώνιο, που διόρισε ο Γριλενζόνιος, πληρώνοντας τον μισθό του εν μέρει από την ιδιωτική του περιουσία, και εν μέρει από την συνεισφορά της κοινότητας. Ο Μάρκος Αντώνιος δεν είχε όμως πολλές γνώσεις, και αφού δίδαξε λίγους μήνες τα στοιχειώδη μαθήματα, οι μαθητές του ήταν δυσαρεστημένοι και ο Γριλενζόνιος με την συνεργασία του Λουδοβίκου του Καστελβέρτου κατόρθωσε το 1537 να δοθεί από το δημόσιο μισθός για τον Πόρτον, που ήξερε και Ελληνικά και Λατινικά. Ο Φραγκίσκος δίδαξε και είχε τόση επιτυχία, που οι μαθητές του συνέρρεαν από παντού για να να παρακολουθήσουν τα μαθήματά του.
Εκείνη την χρονιά συνεστήθη στην Μοντένα σύλλογος από τριάντα φιλομαθείς άνδρες με το όνομα «Ακαδημία». Μέλος της έγινε και ο Πόρτος. Διέτριβαν λοιπόν εκεί εξασκούμενοι στην κριτική της γραμματολογίας.
Ο Πόρτος κατά την διαμονή του πολιτογραφήθηκε στην Μοντένα και νυμφέυτηκε.
Ο τότε δούκας Ηρακλής Β’ θέλοντας να αναστήσει την παλιά δόξα του Πανεπιστημίου της Φεράρας πλούτισε το ίδρυμα αυτό και μεταξύ των άλλων προσέλαβε και τον Πόρτο, τον οποίο άμειψε αδρά.
Ο Φραγκίσκος εγκατέλειψε την έδρα του στην Μοντένα και ήλθε στην Φεράρα όπου υποδέχτηκε φιλοξενήθηκε από την δούκισσα Ειρηναία θυγατέρα του Λουδοβίκου ΙΔ’ βασιλιά της Γαλλίας, και γυναίκα πολύ μορφωμένη και έξυπνη.
Ο Πόρτος έγινε μέλος και στην Ακαδημία των Φιλαρέτων και συγκαταλέγονταν στους ευδοκιμέστερους από αυτούς.
Αργότερα αποδήμησε και από την Φεράρα και πήγε στην Βενετία, Ρώμη και Φιούλιο, και από εκεί σκόπευε να πάει στο Παρίσι.
Όταν έφτασε στην Γενεύη έλαβε πρόσκληση από την πόλη να παραμείνει ως δημόσιος καθηγητής των Ελληνικών γραμμάτων. Αποδέχτηκε την προσφορά και μετοίκησε εκεί με όλη του την οικογένεια το 1552.
Στην Γενεύη απεβίωσε ο Πόρτος στις 7 Ιουνίου 1581, σχεδόν εβδομήντα χρονών.
Πηγές
* Κωνσταντίνος Σάθας, επιμ. (1868). Νεοελληνική Φιλολογία: Βιογραφία των εν τοις γράμμασι διαλαμψάντων Ελλήνων, από της καταλύσεως της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας μέχρι της Ελληνικής εθνεγερσίας (1453-1821). Αθήνα: Τυπογραφείο των τέκνων Ανδρέου Κορομηλά. http://www.archive.org/details/neoellnikphilol01sathgoog. Ανακτήθηκε την 15 Οκτωβρίου 2009.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
