.
Τύπος πλοίων που εκτελούσε αποστολές ανίχνευσης και μεταφοράς σημαντικών προσώπων και πληροφοριών. Σχεδιάστηκαν και κατασκευάστηκαν για πρώτη φορά στα χρόνια της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (Βυζαντινής Αυτοκρατορίας). Έκτοτε τα χαρακτηριστικά τους τροποποιήθηκαν μέσα στους αιώνες ανάλογα με τις κατά τόπους ιστορικές και γεωγραφικές συνθήκες.
Είχε μήκος 20 με 30 μέτρα, αναλογία μήκους/πλάτους 7 προς 1 (κατά άλλους 6 προς 1) και εκτόπισμα που κυμαίνονταν από 40 εώς 100 τόνους. Άλλοτε είχαν 18 με 20 κωπηλάτες, άλλοτε μέχρι και 36. Η ιστιοφορία του αποτελούνταν από έναν Αρτέμονα (φλόκο) και τρία Λατίνια. Είχε κοινά χαρακτηριστικά με τη Γαλιότα και τη Φούστα. Φαίνεται να χρησιμοποιήθηκε και από άλλα Μεσογειακά κράτη με το ίδιο όνομα (Mistico). Υπήρχε όμως μεγάλη ποικιλία πλοίων που χαρακτηρίστηκαν τελικά ως «Μύστικα». Μια από αυτές αποτελεί το Σεμπέκ, Σεμπέκο ή Ζεμπέκιο.
Γενικότερα τα ονόματα γαλιότες, μύστικα και ζεμπέκια χρησιμοποιήθηκαν πολλές φορές για κάθε ελαφρύ και ευέλικτο πλοίο που έκανε καταδρομή, πειρατεία, αποβατικές επιχειρήσεις ή μεταφορά αγγελιοφόρων και μηνυμάτων.
Στην κατασκευή των Μύστικων φαίνεται να είχαν προτίμηση και ιδιαίτερες γνώσεις οι Ψαριανοί. Λόγω της ιδιαίτερης κατασκευής τους χρησιμοποιήθηκαν με επιτυχία στον Ελληνικό απελευθερωτικό αγώνα του 1821. Τα Μύστικα αυτής της εποχής είναι μικρά ιστιοφόρα με στρογγυλή πρύμη όπως των μεγάλων ιστιοφόρων. Είχαν τρεις ιστούς, με μεγάλα λατινοειδή ή τραπεζοειδή ιστία, από τα οποία το πλωριό και το μεσαίο ιστίο, ήταν διπλάσια σε ύψος του πρυμνιού. Λόγω της ταχύτητάς τους ήταν κατάλληλα για καταδρομές και πειρατείες. (βλ. σχετ. Το Ναυτικό του 21).
Κατά την ανασυγκρότηση του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους υπήρχε ακόμη ένα μύστικο στην δύναμη του επίσημου Ελληνικού Στόλου. Επρόκειτο για το Μύστικο «Εύπλους».
Τα Μύστικα του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού:
Άγιος Νικόλαος (Μύστικο)
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Πληροφορίες, εικόνες και ομοιώματα από Mύστικα διαφόρων εποχών στην ιστοσελίδα του βιβλίου Μύστικον "Φύλακας Άγγελος".
Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
