Γεγονότα, Hμερολόγιο

 

.

Η Μάχη των Δερβενακίων ήταν μια από τις πολεμικές εμπλοκές της επανάστασης του 21 με νικηφόρα έκβαση για τους Έλληνες και ολική καταστροφή των δυνάμεων του Πασά Δράμαλη.

Μάχη των Δερβενακίων
Ελληνική Επανάσταση του 1821
Χρονολογία 26 - 28 Ιουλίου 1822
Τόπος Δερβενάκια
Έκβαση Νίκη των Ελλήνων
Μαχόμενα μέρη
Έλληνες επαναστάτες Οθωμανική αυτοκρατορία
Αρχηγοί
Κολοκοτρώνης, Νικηταράς,

Υψηλάντης, Παπαφλέσσας

Μαχμούτ πασάς Δράμαλης
Δυνάμεις
8.000 άτακτο στράτευμα 30.000 πεζικό,
6.000 ιππικό
Απώλειες
50 πεζικο άνω των 20.000,

ολική καταστροφή του στρατού


Η εξέλιξη των γεγονότων

Μετά από την τελική ήττα και τον θάνατο του Αλή Πασά, οι οθωμανικές δυνάμεις στη βόρεια Ελλάδα κινήθηκαν προς το νότο, για να αντιμετωπίσουν την ελληνική επανάσταση. Με μια για την εποχή εκείνη πρωτόγνωρης δύναμης στρατιά περίπου 30.000 πεζικού, 6.000 ιππικού και 6 κανονιών (τεράστια δύναμη για την εποχή εκείνη, τακτικός στρατός που όμοιόν του δεν είχε δει ποτέ η Ελλάδα), ο Δράμαλης ξεκίνησε από την Λάρισα με σκοπό να συντρίψει την ελληνική εξέγερση αφού ξαναπάρει την Κόρινθο, το Ναύπλιο και την Τρίπολη.

Ο Δράμαλης ξεκίνησε από το Ζιτούνι της Λαμίας νωρίς τον Ιούλιο και προχώρησε προς τα νότια μέσω της Βοιωτίας. Τον καιρό εκείνο στην Αθήνα οι πολιορκημένοι στην Ακρόπολη είχαν ήδη παραδοθεί στις 21 Ιουνίου λόγω έλλειψης νερού. Στο πέρασμά του ο Δράμαλης συνάντησε μικρές δυνάμεις Ελλήνων που προσπάθησαν να υπερασπίσουν το στενό στα Γεράνεια όρη και το φρούριο της Ακροκορίνθου, αλλά οι μικρές δυνάμεις τους δεν μπόρεσαν να τον σταματήσουν. Έφθασε στην Κόρινθο κατά τα μέσα Ιουλίου και έκανε συμβούλιο για να αποφασίσει την πορεία της εκστρατείας του. Οι σύμβουλοί του υπό την διεύθυνση του Γιουσούφ Πασά από την Πάτρα του είπαν να κάνει βάση του την Κόρινθο και να συγκεντρώσει ισχυρό στόλο στο λιμάνι της πριν συνεχίσει. Ο Δράμαλης όμως αποφάσισε να συνεχίσει με κατεύθυνση την Αργολίδα. Πέρασε από το στενό στα Δερβενάκια και έφτασε στο Άργος στις 24 Ιουλίου. Ανυπόμονος να συναντήσει τους υπόλοιπους Τούρκους στο Ναύπλιο έστειλε το ιππικό να προηγείται, ενώ άφησε τα μετόπισθεν και τα δυο πλευρά του στρατού του ανυπεράσπιστα.

Αποκλεισμός στην Αργολίδα

Φτάνοντας στο Άργος, διαπίστωσε ότι στο φρούριο ήταν αμπαρωμένοι Έλληνες επαναστάτες, ενώ ο τούρκικος στόλος, αντί να είναι εκεί, στην πραγματικότητα βρίσκονταν στην Πάτρα. Αποφάσισε να πολιορκήσει το φρούριο και να το καταλάβει μόνος του. Οι Έλληνες υπό την αρχηγία του Υψηλάντη έμειναν χωρίς νερό και αναγκάστηκαν μετά την δωδέκατη μέρα της πολιορκίας να αποδράσουν νύχτα ανάμεσα από τα τουρκικά στρατεύματα. Στο μεταξύ η πελοποννησιακή γερουσία είχε αναθέσει στον Κολοκοτρώνη και τον Πετρόμπεη ως εθελοντές μαζί με τους καπεταναίους και τους ιερείς να αντιμετωπίσουν τους Τούρκους.

'Αγαλμα του Κολοκοτρώνη στα Δερβενάκια

Οι Έλληνες άρχισαν να μαζεύουν στρατεύματα και συγκέντρωσαν τουλάχιστον 8.000 πολεμιστές με αρχιστράτηγο τον Κολοκοτρώνη, ενώ άλλες 2.000 μαζεύτηκαν με αρχηγούς τον Υψηλάντη, τον Νικηταρά και τον Παπαφλέσσα. Ο Κολοκοτρώνης πρότεινε να περικυκλώσουν τους Τούρκους, και έτσι ο Δράμαλης βρέθηκε αποκλεισμένος στην πεδιάδα της Αργολίδας.

Μάχη στα στενά των Δερβενακίων, Θεόδωρος Βρυζάκης

Η καταστροφή του τούρκικου στρατού

Στις 26 Ιουλίου ο Δράμαλης αποφάσισε να οπισθοχωρήσει - να γυρίσει στην Κόρινθο και κινήθηκε προς τα Δερβενάκια. Η βασική διάβαση, με βάση το σχέδιο του Θ. Κολοκοτρώνη) φυλαγόταν από τον Αντώνη Κολοκοτρώνη και περίπου 1500 άντρες. Παράλληλα ο Θ. Κολοκοτρώνης είχε τοποθετήσει τον Πλαπούτα με περίπου 800 άντρες στο Σχινοχώρι για να φυλάει την Βόρειοδυτική έξοδο της Αργολίδας προς την Στυμφαλία και τους Νικηταρά – Παπαφλέσσα στο Στεφάνι – Αγιονόρι, με άλλους 800 άντρες για να φυλάνε την Τρίτη διάβαση προς την Κλένια. Οι Τούρκοι της εμπροσθοφυλακής μπήκαν στο στενό πέρασμα και όταν έφτασαν στην έξοδο δέχτηκαν τα πυρά των κρυμμένων Ελλήνων. Λίγοι πέρασαν προς την πεδιάδα της Κουρτέσας και ο κύριος όγκος οπισθοχώρησε με μεγάλες απώλειες. Αφού αυτό το πέρασμα φυλαγόταν καλά από τους Έλληνες, και η εμπροσθοφυλακή και το κύριο σώμα στράφηκε προς το δεύτερο κοντινό πέρασμα, αυτό του Άγιου Σώστη, Ανατολικά από την κύρια διάβαση. Αυτό το πέρασμα ήταν πολύ ανηφορικό και πιο δύσκολο για τους πεζούς και τα Ζώα, αλλά οι Τούρκοι το βρήκαν αφύλακτο και άρχισαν να περνάνε προς την Κουρτέσα, ενώ τα τμήματα του Αντώνη Κολοκοτρώνη τους πλευροκοπούσαν. Εν τω μεταξύ, το σώμα των Νικηταρά – Παπαφλέσσα, το μεσημέρι ειδοποιήθηκε με σήματα καπνού ότι ο Δράμαλης κινείται προς τα Δερβενάκια. Ανασυντάχτηκε και με γρήγορη πορεία έφτασε το απόγευμα στις κορυφές ανατολικά – πάνω από τον Αγιο Σώστη και είδαν τους Τούρκους που περνούσαν προς την Κουρτέσα. Τότε επιτέθηκαν αμέσως στους Τούρκους που βρέθηκαν ανάμεσα σε δύο πυρά, ανατολικά οι νεοφερμένοι και δυτικά οι τα τμήματα του Α. Κολοκοτρώνη. Μέχρι αργά την νύχτα κράτησε η μάχη και οι Τούρκοι είχαν τρομακτικές απώλειες, και σε ανθρώπους και σε ζώα και σε υλικά. Όταν σκοτείνιασε, η προσπάθεια των Τούρκων σταμάτησε και γύρισαν στην Τίρυνθα όπου είχαν και πριν το στρατόπεδό τους. Οι απώλειες των Τούρκων και από τις δύο μάχες υπολογίζονται στις 4.500 νεκρούς περίπου (1.500 στα Δερβενάκια και την καταδίωξη προς τον Άγιο Σώστη και περίπου 3.000 στον Αγιο Σώστη). Οι Έλληνες μετά την νίκη τους επέπεσαν στα λάφυρα και το στράτευμα σχεδόν διαλύθηκε.

Στις 28 Ιουλίου ο Δράμαλης ξεκίνησε πάλι από την Τίρυνθα για να δοκιμάσει την τύχη του στην Τρίτη διάβαση προς Κόρινθο, αυτή που περνάει από Προσύμνη, Αγιονόρι, Κλένια. Το σώμα του Νικηταρά και του Παπαφλέσσα είχε τοποθετηθεί πάλι στο Στεφάνι – Αγιονόρι για την φύλαξη αυτής της διάβασης. Ανεβαίνοντας από την Προσύμνη οι Τούρκοι στράφηκαν πρώτα προς το Στεφάνι κατά του τμήματος του Νικηταρά που πολέμησε υποχωρώντας μπροστά στον όγκο τους μέχρι κοντά στο χωριό. Τότε οι Τούρκοι στράφηκαν ανατολικά και κατευθύνθηκαν προς το Αγιονόρι που στην είσοδο της Κλεισούρας τους περίμενε το τμήμα του Παπαφλέσσα, ενώ το τμήμα του Νικηταρά τους κυνηγούσε. Εκεί στην Κλεισούρα έγινε η δεύτερη μεγάλη καταστροφή της Τούρκικης Στρατιάς. Οι νεκροί Τούρκοι υπολογίζονται σε πάνω από 600 και οι υλικές απώλειες ήταν και πάλι πάρα πολλές και θα ήταν περισσότερες αν και πάλι οι Έλληνες δεν έπεφταν στα λάφυρα σταματώντας την καταδίωξη. Αυτές οι τρεις καθοριστικές μάχες, ουσιαστικά εξουδετέρωσαν την στρατιά του Δράμαλη, τα υπολείματά της δεν κατάφεραν να φύγουν ποτέ από την Κόρινθο.
Βιβλιογραφία

Dakin, Douglas. The Greek Struggle for Independence, 1821-1833. Berkeley: University of California Press, 1973.
Δ. Κόκκινος: Η Ελληνική Επανάστασις. Αθήνα, Εκδόσεις Μέλισσα, 1957.

Χρονολόγιο της Ελληνικής Επανάστασης του 1821

1821
Επανάσταση της Μάνης • Μάχη της ΚαλαμάταςΞεσηκωμός της ΠάτραςΜάχη του ΚατσαρούΠολιορκία της ΓαστούνηςΠολιορκία των ΣαλώνωνΠολιορκία του ΛιδωρικίουΜάχη του ΜαλανδρίνουΠολιορκία της ΛιβαδειάςΜάχη του ΛεβιδίουΜάχη της ΑθήναςΜάχη της ΒλαχοκερασιάςΜάχη του ΛάλαΣφαγή της ΒυτίναςΣφαγές των ΧριστιανώνΠολιορκία του ΝεοκάστρουΠολιορκία της ΜονεμβασίαςΠολιορκία του Μπεκίου • Εξέγερση της Σωζόπολης • Μάχη του ΜπαϊρακτάρηΜάχη του ΠατρατζικίουΜάχη της ΑλαμάναςΜάχη του ΓαλατσίουΜάχη του Βαλτετσίου • Μάχη των Δολιανών • Μάχη του Αγίου Αθανασίου ΚαρύταιναςΠολιορκία της ΑταλάντηςΠολιορκία της ΜενδενίτσαςΠολιορκία των Αθηνών • Μάχη του Σαλτικίου • Εξέγερση της Καλλίπολης • Μάχη του ΒραχωρίουΜάχη του ΚαβοφονιάΜάχη στο Χάνι της ΓραβιάςΜάχη των Βρυσακίων • Ναυμαχία της Ερεσσού • Μάχη του ΔραγατσανίουΜάχη της Θεσσαλονίκης • Μάχη της Ρεντίνας Θεσσαλονίκης • Μάχη του Εγρί Μπουτζάκ • Μάχη των Βασιλικών Θεσσαλονίκης • Μάχη του ΣκουλενίουΜάχη της Γράνας • Α΄ Εξέγερση της Θάσου • Ναυμαχία της Κεραμωτής • Μάχη των Βασιλικών Φθιώτιδας • Μάχη των Πέντε Πηγαδίων • Καταστροφή της ΒοστίτσαςΚαταστροφή του ΓαλαξειδίουΆλωση της ΤριπολιτσάςΈφοδος στο ΠαλαμήδιΜάχη της Μονής Σέκκου
1822
Πολιορκία του Ακροκορίνθου • Μάχη του Ρεθύμνου • Μάχη των Χανιών • Ναυμαχία της ΠάτραςΜάχη του ΓηροκομείουΜάχη στα Στύρα • Μάχη της Βέροιας • Μάχη της Κατράνιτσας • Σφαγή της Χίου • Καταστροφή της Νάουσας • Μάχη του Κολινδρού • Μάχη της Καστέλλας • Μάχη της Καστανιάς Ημαθίας • Άλωση της Ακρόπολης • Μάχη της Μηλιάς • Μάχη της ΜαλάξαςΜάχη στο ΚομπότιΜάχη της ΠλάκαςΜάχη του ΠέταΜάχη της Σπλάντζας • Μάχη του Φαναρίου • Άλωση του Ακροκορίνθου • Μάχη των Δερβενακίων • Μάχη της Κιάφας • Μάχη στον Άγιο Σώστη • Ναυμαχία των Σπετσών • Μάχη του Μαυρονόρους • Ναυμαχία της ΤενέδουΚατάληψη του ΠαλαμηδίουΠρώτη πολιορκία του Μεσολογγίου
1823
Μάχη της Ακράτας • Μάχη του Αγίου Βλασίου • Μάχη στο Τρίκερι • Μάχη του Παρνασσού • Άλωση της Αράχοβας • Μάχη του Καρπενησίου (ή Κεφαλόβρυσου) • Μάχη της Ίδης • Μάχη της ΚαλιακούδαςΜάχη του ΑιτωλικούΠολιορκία του ΑιτωλικούΜάχη της ΚαρύστουΚαταστροφή του ΜελιδονίουΜάχη της Γραμβούσας • Ναυμαχία της Χίου • Ναυμαχία της Μυτιλήνης • Ναυμαχία της Κρήτης • Δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου
1824
Καταστροφή της ΚάσουΚαταστροφή των ΨαρώνΜάχη της ΆμπλιανηςΝαυμαχία της ΣάμουΜάχη της ΠανάσαρηςΜάχη του ΒουργαρελίουΝαυμαχία του ΓέρονταΝαυμαχία της Αστυπαλαίας
1825
Μάχη του Κρεμμυδίου • Μάχη της Σχοινόλακκας • Πτώση της ΣφακτηρίαςΠτώση του ΝεοκάστρουΝαυμαχία της Μεθώνης • Ναυμαχία της Άνδρου • Τρίτη πολιορκία του ΜεσολογγίουΜάχη στο ΜανιάκιΜάχη του Βαρυπέτρου • Μάχη του Καφηρέα • Μάχη στα Τράμπαλα • Μάχη του ΚακοσάλεσιΜάχη των ΜύλωνΜάχη στα Τρίκορφα • Μάχη της Αλεξάνδρειας • Εκστρατεία στο Λίβανο
1826
Μάχη της ΚλείσοβαςΈξοδος του ΜεσολογγίουΜάχη του Θριάσιου Πεδίου • Ναυμαχία της Μυτιλήνης • Μάχη της ΒέργαςΠολιορκία της ΒαρνάκοβαςΜάχη του ΧαϊδαρίουΜάχη της ΔόμβραιναςΠολιορκία της ΑκροπόλεωςΜάχη της Αράχωβας
1827
Μάχη στο ΔίστομοΜάχη του ΚαματερούΜάχη στο ΚερατσίνιΜάχη του ΑνάλατουΠτώση της ΑκρόποληςΜάχη της Καυκαριάς • Ναυμαχία του Νεοκάστρου • Ναυμαχία του Ναυαρίνου • Ναυμαχία της Ιτέας • Εκστρατεία της Χίου
1828
Πάταξη της πειρατείας στο Αιγαίο • Β΄ Εξέγερση της Θάσου • Ναυμαχία της Καβάλας • Ναυμαχία του κάβο Μπαμπά • Μάχη του Φραγκοκάστελλου • Μάχη του Κόρακα • Μάχη της Γραμμένης Οξυάς • Μάχη της Τέρνοβας
1829
Μάχη του ΜαρτίνουΜάχη του Ανηφορήτου • Πρώτη μάχη της Θήβας • Δεύτερη μάχη της Θήβας • Συμπλοκές Ωρωπού και Μενιδίου • Παράδοση της Βόνιτσας • Μάχη της Πέτρας

Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια

Εγκυκλοπαίδεια Ιστορίας

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License