ART

 

EVENTS

 

.

ΕλλάδαΕλλάδα

Περιφέρεια : Ηπείρου
Νομός : Άρτας

Νομός ΆρταςΔήμος Ξηροβουνίου

-- Δήμος Ξηροβουνίου --

Όρραον

Όρραον, Αλκέτας Α΄ της Ηπείρου

Η αρχαία ακρόπολη Όρραον βρίσκεται στο λόφο Καστρί του χωριού Γυμνότοπος του Δήμου Ζηρού του Νομού Πρέβεζας (σύμφωνα με τον Καλλικράτη). Η οδική προσπέλαση του αρχαιολογικού χώρου γίνεται από το χωριό Αμμότοπος του Δήμου Ξηροβουνίου Αρτας.

Το όνομά της πόλης είναι γνωστό από την αρχαία γραπτή παράδοση και από επιγραφικά κείμενα του 4ου και 2ου αιώνα π. Χ. Το Όρραον μελετήθηκε αρχικά από Γερμανούς αρχαιολόγους του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου (1972) και από τον Καθηγητή αρχαιολογίας Σωτήριο Δάκαρη ο οποίος έγραψε: «Ο αρχαίος οικισμός στη θέση Καστρί Γοργόμυλου ταυτίζεται με το Όρραον, με βάση την επιγραφή της Αμβρακίας (P. Cabanes, J. Andreou). Είναι το αυτό με το Horreum που αναφέρει ο Λίβιος κατά τις επιχειρήσεις των Ρωμαίων στην Ήπειρο το 168 π.Χ.» ( Σωτήριος Δάκαρης, 1965). Μόλις την πενταετία 2000-2005 η ακρόπολη αυτή έγινε επισκέψιμη στο κοινό [1].

Ιστορία

Το Όρραον αποτελεί μια εντυπωσιακή αρχαία ακρόπολη των Μολοσσών και ιδρύθηκε τον 4ο αιώνα π.Χ. σε μια στρατηγική θέση (ύψωμα) πλησίον της Αρχαίας Αμβρακίας. Η ακρόπολη είναι οχυρωμένη με ισχυρό τείχος, το οποίο ενισχύουν τετράγωνοι πύργοι. Εντός των τειχών σώζονται σε πολύ καλή κατάσταση ιδιωτικές κατοικίες και πιθανά ανάκτορα αξιωματούχων. Η ίδρυση και ο περιτοιχισμός του Ορράου πρέπει να έγινε επί του βασιλέως των Μολοσσών Αλκέτα ΙΙ (385-370 π.Χ.) ή το αργότερο στο δεύτερο τέταρτο του 4ου αιώνος π.Χ. Η επιλογή της στρατηγικής αυτής θέσης από τους φιλόδοξους Μολοσσούς έγινε, αφενός για τον έλεγχο του εμπορικού διαύλου επικοινωνίας με τη Νότιο Ελλάδα και αφετέρου για τη φύλαξη του ζωτικής σημασίας για την άμυνα του κράτους τους στρατιωτικού περάσματος. O Αλκέτας ΙΙ ήταν Μολοσσός Βασιλιάς της Ηπείρου, γιος του Θαρρύπα (ή Θάρυπου) και απέκτησε δύο παιδιά. Τον Αρρύβα, μετέπειτα παππού του Βασιλιά Πύρρου Α' της Ηπείρου, και τον Νεοπτόλεμο Β', μετέπειτα παππού του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Υπενθυμίζεται ότι η Μυρτάλη - Ολυμπιάδα είναι κόρη του Νεοπτόλεμου Β', και επειδή έμεινε ορφανή σε μικρή ηλικία, την μεγάλωσε ο θείος της Αρρύβας, ο οποίος παντρεύτηκε την μικρότερη αδελφή της και ανεψιά του Τρωάδα. Ενώ βρισκόταν υπό την κηδεμονία του Αρρύβα, η Μυρτάλη πήγε ως ενήλικη νεαρά πριγκίπισσα «για διακοπές» στη Σαμοθράκη, για να συμμετάσχει στα Καβείρια Μυστήρια. Εκεί γνώρισε τον Φίλιππο Β' και σύντομα παντρεύτηκαν. Συνεπώς η Μυρτάλη και η αδελφή της Τρωάδα μεγάλωσαν στην νότια περιφέρεια των Μολοσσών, Αμβρακία, και Όρραον, στα ταξίδια της δε στην Ήπειρο είναι αυτονόητο ότι διέμενε εδώ. Ταξίδια στο Όρραον έκανε ως παιδί και ως ενήλικας ο Μέγας Αλέξανδρος. Όταν η Ολυμπιάδα ίδρυσε την Ηπειρωτική Συμμαχία, τα Όρραον συμμετείχε σε αυτήν. Το έτος 168-167 π.Χ. ο οικισμός Όρραον καταστράφηκε από τους Ρωμαίους του Αιμίλιου Παύλου, με την ολοσχερή ισοπέδωση των τειχών του, επειδή ήταν μία από τις τέσσερις ηπειρωτικές πόλεις που προέβαλλαν αντίσταση κλείνοντας τις πύλες τους στις ρωμαϊκές λεγεώνες του Ανίκιου Γάλου. Στο γεγονός αυτό κάνει αναφορά ο Λατίνος ιστορικός Λίβιος (Livius: Historia). Αργότερα το Όρραον ανοικοδομήθηκε και κατοικήθηκε επί χρόνια. Τελικά οι κάτοικοί του αναγκάστηκαν να το εγκαταλείψουν για να συνοικισθούν στη Νικόπολη που ίδρυσε ο Αύγουστος Οκταβιανός μετά τη νίκη του στη Ναυμαχία του Ακτίου εναντίον της Κλεοπάτρας και του Μάρκου Αντώνιου, το 31 πΧ. [1]

Ανασκαφές και εργασίες στό Όρραον

Η ακρόπολη Όρραον ήταν γνωστή στους ξένους περιηγητές από τον 19ο αιώνα, ενώ ο Άγγλος ιστορικός Νίκολας Χάμοντ (Nickolas Hammond) στο μνημειώδες για την τοπογραφία της αρχαίας Ηπείρου έργο του «Epirus» ( Oxford, 1967, σελ. 154-156), υπέθεσε ότι ο οικισμός ήταν η Φυλακή, μια πόλη που επίσης προσπάθησε να αντισταθεί στις ρωμαϊκές λεγεώνες χωρίς επιτυχία. Η πρόταση του δεν έγινε αποδεκτή από την κατοπινή έρευνα. Το έτος 1972 πραγματοποιήθηκε στον οικισμό ολιγοήμερη δοκιμαστική έρευνα από την τότε Προϊσταμένη της ΙΒ' ΕΠΚΑ Ιουλία Βοκοτοπούλου. Από το έτος 1972-1975 το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων υπό τη Διεύθυνση του καθηγητή κ. Σωτήριου Δάκαρη, σε συνεργασία με το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο, άρχισαν ανασκαφική έρευνα στο «Σπίτι 1» του αρχαίου οικισμού (ανάκτορο). Η ανασκαφή του «Σπιτιού 1» συνεχίστηκε το έτος 1981. Στερεωτικές εργασίες σε τοίχους των αρχαίων οικιών έγιναν κατά τα έτη 1972, 1973, 1974, 1975, 1976 και το 1981 από τη ΙΒ' ΕΠΚΑ. Οι ανασκαφές και υποστηρικτικές εργασίες συνεχίστηκαν από το έτος 2003 με χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (3ο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, 294.000 ευρώ) από την ΙΒ' Εφορεία Αρχαιοτήτων υπό τον καθηγητή Αρχαιολογίας Κωνσταντίνο Ζάχο και συνεχίσθηκαν μέχρι το έτος 2006. Στις ανασκαφές βρέθηκαν αρχαία νομίσματα. Ήδη από το έτος 2002 έως και 2006 η ΙΒ' Εφορεία αρχαιοτήτων Ιωαννίνων ολοκλήρωσε τις εργασίες στο Όρραον και αποκατέστησε το χωμάτινο δρόμο πού πηγαίνει στην καστρόπολη πλέον με αυτοκίνητο, κατασκεύασε δε και χώρο στάθμευσης αυτοκινήτων. [1]

Ξενάγηση στό Όρραον

Το Όρραον είναι ο πιο εντυπωσιακός αρχαιολογικός χώρος του νομού Πρέβεζας μετά την αρχαία Κασσώπη. Η ξενάγηση αρχίζει με την είσοδο από την κεντρική πύλη των διπλών τειχών. Το ισχυρό διπλό τείχος, περιμέτρου 750 m., ενισχυμένο με θλάσεις και με πύργους, περιέκλειε ωοειδή έκταση 5,5 εκταρίων, με 100 περίπου σπίτια, εκτός από την απότομη και βραχώδη νότια πλευρά του λόφου, όπου δεν διατηρούνται ίχνη οχύρωσης. Ο πληθυσμός που συγκέντρωνε στην περίοδο της ακμής του υπολογίζεται σε 1.500 – 2.000 άτομα, κατά μία άποψη, ίσως όμως και μέχρι 5.000 – 10.000 άτομα αν ληφθούν υπ’ όψιν υπάρχουσες οικίες εκτός των τειχών, ερείπια των οποίων διακρίνονται αδρά. Στο εσωτερικό των τειχών διακρίνονται ίχνη δρόμων και κτίρια, που υποδηλώνουν πολεοδομική οργάνωση κατά το ευθύγραμμο γεωμετρικό σύστημα, με ένα συνήθως σπίτι σε κάθε νησίδα. Στο βόρειο τμήμα του οικισμού θεωρείται ότι βρισκόταν ο δημόσιος χώρος, εξαιτίας της ύπαρξης του μικρού διοικητικού κτιρίου με τους ορθοστάτες και μιας μεγάλης κτιστής δεξαμενής, χωρητικότητας 400 m3. Αναπαράσταση της σκεπαστής αυτής δεξαμενής ύδατος, σχεδίασε πρόσφατα η ΙΒ' Εφορία Αρχαιοτήτων και εκτίθεται στον χώρο. Τον ειδικό φρουριακό χαρακτήρα της ως πολίσματος - φρουρίου μαρτυρούν οι στενοί δρόμοι, η έλλειψη κοινόχρηστων χώρων, ο εφοδιασμός της με δεξαμενές νερού και κυρίως ο ισχυρός ενισχυμένος με πύργους οχυρωματικός περίβολος, σε συνδυασμό με τη στρατηγική θέση του οικισμού. Δώδεκα στενοί παράλληλοι δρόμοι, με κατεύθυνση Β-Ν διασταυρώνονται με δύο κάθετους δρόμους, δημιουργώντας μακρόστενες νησίδες πλάτους 15 m. Στο πλάτος κάθε νησίδας είναι κτισμένο συνήθως ένα σπίτι που ορίζεται από δύο παράλληλους δρόμους. Η εξαιρετικά καλή κατάσταση διατήρησης των κατοικιών, που σε ορισμένες περιπτώσεις σώζουν και τον άνω όροφο, είναι μοναδική στον ελλαδικό χώρο προκειμένου για οικίες της ύστερης κλασικής εποχής. Οι ιδιωτικές λιθόκτιστες οικίες του Ορράου, περίπου εκατό, σπάνιας διατήρησης, σώζουν ενίοτε και τους τοίχους του άνω ορόφου ως τη στέγη, με τα παράθυρα, τις παραστάδες των θυρών και τις δοκοθήκες του άνω ορόφου. Πρόκειται για ευρύχωρα σπίτια, εμβαδού 270 m2 στον τύπο της αγροικίας, εξολοκλήρου λιθόκτιστα με ισοδομική τοιχοποιία από ντόπιο ασβεστόλιθο. Το εντυπωσιακότερο παράδειγμα, οι τοίχοι του οποίου σώζονται σε ύψος 5-7 μ., φέρει τη συμβατική ονομασία «Σπίτι 1» ή «Οικία 1». Κατά την άποψη του Χαράλαμπου Γκούβα το «Σπίτι 1» έχει τέτοια ποιότητα και πολυτέλεια κατασκευής που θα πρέπει να είναι με βεβαιότητα βασιλικό ανάκτορο, στις αναλογίες φυσικά της μικρής αυτής πόλης. Συμβολικά αποκαλέσαμε το ανάκτορο αυτό «ανάκτορο του βασιλιά Αλκέτα». Η στέγη του έχει καταρρεύσει μαζί με τμήμα της τοιχοδομίας του δευτέρου ορόφου, αλλά όλο το οικοδομικό υλικό του ανακτόρου βρίσκεται επί τόπου και είναι εφικτή η πλήρης αναστήλωση του μνημείου αυτού που είναι μοναδικό σε όλη την Ελλάδα. Σήμερα εκτός από τα καλά σωζόμενα ερείπια κτιρίων σώζονται το υδρευτικό και το αποχετευτικό σύστημα της πόλης. Η θέα από το Όρραον είναι καταπληκτική. Ο επισκέπτης βλέπει από τη μια μεριά την κοιλάδα του Αμμότοπου και από την άλλη το πανύψηλο Ξεροβούνι. [1]

Παραπομπές

1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 (Χαράλαμπος Γκούβας: «Η ιστορία του Νομού Πρέβεζας», 2009)


Βιβλιογραφία

* Σωτήριος Ι. Δάκαρης (καθηγητής αρχαιολογίας): «Το Όρραον», Αρχαιολογική Εφημερίς, 1986, σσ. 108-146.
* Αντώνης Νταλαμάγκας (αντιστράτηγος εα): «Ο Γοργόμυλος και η περιοχή Ξεροβουνίου», Εκδοση της αδελφότητος Γοργομυλιωτών, 2007.
* Ελένη Παπαβασιλείου (αρχαιολόγος): «Το Όρραον», αρχαιολογικό άρθρο στό διαδίκτυο.
* Χαράλαμπος Γκούβας: «Η αρχαία Ακρόπολη Όρραον». Αρθρο στις τοπικές εφημερίδες Πρέβεζας, 2007.
* Χαράλαμπος Γκούβας: «Η ιστορία του Νομού Πρέβεζας», 2009, εκδόσεις ιδρύματος "Μουσείο Τεχνών και Επιστημών Πρέβεζας Χαράλαμπος Γκούβας".
* Φωτογραφίες από την αρχαία ακρόπολη Όρραον, μπορείτε να δείτε στη δεξιά στήλη της ιστοσελίδας του ιδρύματος «Μουσείο Τεχνών Επιστημών Πρέβεζας Χαράλαμπος Γκούβας» στην ιστοσελίδα https://www.facebook.com/people/Harry-Gouvas/100020340752017/.

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης

Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία

Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License