.
Περιφέρεια : Νότιο Αιγαίο
Νομός : Κυκλάδων
- Δήμος Πάρου --
Η Μάρπησσα (μέχρι το 1926 Τσιπίδος[2]) είναι χωριό της Πάρου, κτισμένο σε λόφο στην ανατολική πλευρά του νησιού. Απέχει 19 χιλιόμετρα από την Παροικιά και βρίσκεται κοντά στα χωριά Μάρμαρα και Πρόδρομος.[3] Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 582 κατοίκους. Η Μάρπησσα έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός.
Ιστορικά στοιχεία
Στις δυτικές πλαγιές του όρους Προφήτης Ηλίας, κοντά στην Μάρπησσα, βρίσκεται η σπηλιά των Δαιμόνων. Στην σπηλιά έχουν βρεθεί ευρήματα από την ύστερη νεολιθική περίοδο μέχρι την πρώιμη κυκλαδική περίοδο, που αντιστοιχεί περίπου στην πέμπτη με την τρίτη χιλιετία π.Χ., καθώς και ευρήματα από την ύστερη κυκλαδική περίοδο και τους μυκηναϊκούς χρόνους. Τα ευρήματα περιλαμβάνουν κεραμική, κυρίως κωνικά κύπελλα, όστρακα, κόκκαλα ζώων και ίχνη πυράς.[4]
Κοντά στην Μάρπησσα βρίσκεται ο λόφος Κέφαλος στην κορυφή του οποίου κτίστηκε από τους Βενετούς κάστρο, το τρίτο στο νησί μετά από αυτή στην Παροικιά και στη Νάουσα. Το κάστρο με βάση τα αρχαιολογικά δεδομένα άρχισε να κτίζεται στα τέλη του 13ου αιώνα. Το κάστρο ήταν έτοιμο στις αρχές του 15ού αιώνα, όταν αναφέρεται από τον Κριστόφορο Μπουοντελμόντι (1415-1420). Επίσης, η κτητορική επιγραφή του ναού του Ευαγγελισμού αναφέρει ως έτος κατασκευής το 1410. Το κάστρο επεκτάθηκε περί το 1500 από τον Νικολό Α΄ Σομμαρίπα, ο οποίος και μετέφερε την έδρα του νησιού από την Παροικιά στον Κέφαλο. Ο Μπαρμπαρόσα πολιόρκησε και κατέκτησε το κάστρο το 1537.[5]
Η Μάρπησσα φαίνεται ότι άρχισε να αναπτύσσεται στο δεύτερο μισό του 16ου αιώνα,[5] με τη δημιουργία ενός οικισμού με οχυρωματικό χαρακτήρα.[6] Πιθανόν η Μάρπησσα, τα Μάρμαρα και ο Πρόδρομος δημιουργήθηκαν από κατοίκους του κάστρου στον Κέφαλο και κοντινών μετοχιών. Η Μάρπησσα και τα Μάρμαρα αναφέρονται στις οθωμανικές πηγές των αρχών του 17ου αιώνα.[5]
Η Μάρπησσα ορίστηκε έδρα του δήμου Μαρπήσσης το 1835, και παρέμεινε έδρα του μέχρι το 1856, και μετά ξανά πάλι από το 1865 μέχρι το 1912, όταν και ο δήμος καταργήθηκε και η Μάρπησσα ορίστηκε έδρα ομώνυμης κοινότητας. Η κοινότητα καταργήθηκε το 1997, με το πρόγραμμα Καποδίστριας, και εντάχθηκε στον δήμο Πάρου.[7]
Αξιοθέατα
Η Μάρπησσα έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός, με πολλά σπίτια του χωριού να χρονολογούνται από τον 17ο και τον 18ο αιώνα. Στην κεντρική πλατεία του χωριού βρίσκονται τέσσερις ανεμόμυλοι.[8] Στο χωριό λειτουργεί το Μουσείο Γλυπτών Περαντινού και λαογραφικό μουσείο.[9] Στον λόφο Κάστελλο, στη θέση του ερειπωμένου κάστρου σήμερα βρίσκεται η μονή του Αγίου Αντωνίου.
Έθιμα
Κάθε καλοκαίρι γίνονται πολιτιστικές εκδηλώσεις σε παραδοσιακά σπίτια , ποικίλες εκθέσεις αλλά και μαθήματα πλεξίματος
Κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας στη Μάρπησσα γίνεται αναπαράσταση των Παθών του Χριστού.[10][11]
Παραπομπές
(Ελληνικά) Βάση δεδομένων της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής.
«Πανδέκτης: Τσιπίδος -- Μάρπησσα». pandektis.ekt.gr. Ανακτήθηκε στις 16 Σεπτεμβρίου 2021.
«ΜΑΡΠΗΣΣΑ (Χωριό) ΠΑΡΟΣ». www.gtp.gr. Ανακτήθηκε στις 16 Σεπτεμβρίου 2021.
(Αγγλικά) Mavridis, Fanis (2018-06). «Cave sanctuaries in the Bronze Age Cyclades? New evidence from the island of Paros, Greece». Antiquity 92 (363). doi:10.15184/aqy.2018.97. ISSN 0003-598X.
(Αγγλικά) Vionis, Athanasios K. (2006-11). «The Thirteenth–Sixteenth-century Kastro of Kephalos: A Contribution to the Archaeological Study of Medieval Paros and the Cyclades1». Annual of the British School at Athens 101: 459–492. doi:10.1017/S0068245400021389. ISSN 2045-2403.
Χαραμή, Όλγα (14 Αυγούστου 2019). «Πάρος: Χωριά – έκπληξη». Η Καθημερινή. Ανακτήθηκε στις 16 Σεπτεμβρίου 2021.
«Μάρπησσα (Κυκλάδων)». Διοικητικές Μεταβολές των Οικισμών. ΕΕΤΑΑ. Ανακτήθηκε στις 16 Σεπτεμβρίου 2021.
«Μάρπησσα». www.paros.gr. Ανακτήθηκε στις 16 Σεπτεμβρίου 2021.
«Λαογραφικό Μουσείο Μάρπησσας». www.e-kyklades.gr. Ανακτήθηκε στις 16 Σεπτεμβρίου 2021.
Στεργιόπουλος, Βαγγέλης (19 Απριλίου 2019). «Πάσχα στη Μάρπησσα της Πάρου: Κατάνυξη και μεθυστικές μυρωδιές». in.gr. Ανακτήθηκε στις 16 Σεπτεμβρίου 2021.
Ιορδάνογλου, Αντώνης (19 Απριλίου 2022). «Τα πάθη του Χριστού ζωντανεύουν». Η Καθημερινή. Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2023.
| Δημοτική Κοινότητα Ναούσης |
|---|
| Αγία Καλή Πάρου, η (νησίδα) |
| Άγιος Ανδρέας Πάρου, ο |
| Άγιος Αρτέμιος Πάρου, ο (νησίδα) |
| Αμπελάς Πάρου, ο |
| Γαϊδουρονήσι Πάρου, το (νησίδα) |
| Γαλιάτσος Πάρου, ο (νησίδα) |
| Εβριόκαστρο Πάρου, το (νησίδα) |
| Καμάραι Πάρου, αι |
| Κολυμπήθρες Πάρου, οι |
| Λάγκερη Πάρου, η |
| Λιβάδια Πάρου, τα |
| Μαυρονήσι Πάρου, το (νησίδα) |
| Μονή Αγίου Αντωνίου, η |
| Μονή Λογγοβάρδας Πάρου, η |
| Νάουσα Πάρου, η |
| Ξιφάρα Πάρου, η |
| Πρωτόργια Πάρου, τα |
| Τεταρτονήσι Πάρου, το (νησίδα) |
| Τούρλος Πάρου, ο (νησίδα) |
| Φιλίδι Πάρου, το (νησίδα) |
| Φοίνισσες Πάρου, οι (νησίδα) |
| Δημοτική Κοινότητα Πάρου |
| Άγιος Σπυρίδων Πάρου, ο (νησίδα) |
| Άγιος Χαράλαμπος Πάρου, ο |
| Βουνιά Πάρου, τα (Δ.Κ.Πάρου) |
| Βουτάκος Πάρου, ο (Δ.Κ. Πάρου) |
| Γλυσίδια Πάρου, τα |
| Έλητας Πάρου, ο |
| Κακάπετρα Πάρου, τα |
| Καλάμι Πάρου, το |
| Καμάρες Πάρου, οι |
| Κάμπος Πάρου, ο |
| Κουκουμαυλές Πάρου, οι |
| Κρωτήρι Πάρου, το |
| Μονή Χριστού Δάσους Πάρου, η |
| Παράσπορος Πάρου, ο |
| Πάρος, η |
| Πούντα Πάρου, η |
| Σαρακίνικο Πάρου, το |
| Σωτήρες Πάρου, οι |
| Χωριουδάκι Πάρου, το |
| Τοπική Κοινότητα Αγκαιριάς |
| Άγιος Ιωάννης Τρυπητής Πάρου, ο |
| Αγκαιριά Πάρου, η |
| Αλυκή Πάρου, η |
| Ανερατζά Πάρου, η |
| Βουτάκος Πάρου, ο (Τ.Κ.Αγκαιριάς) |
| Γλαρόμπουτα Πάρου, η (νησίδα) |
| Καμάρι Πάρου, το |
| Μακριά Μύτη Πάρου, η |
| Μικρονήσι Πάρου, το (νησίδα) |
| Μονή Αγίων Θεοδώρων Πάρου, η |
| Παντερονήσι Πάρου, το (νησίδα) |
| Τηγάνι Πάρου, το (νησίδα) |
| Τοπική Κοινότητα Αρχιλόχου |
| Άγιος Νικόλαος Πάρου, ο |
| Γλυφάδες Πάρου, οι |
| Μάρμαρα Πάρου, τα |
| Μώλος Πάρου, ο |
| Πρόδρομος Πάρου, ο |
| Τσουκαλιά Πάρου, τα |
| Τοπική Κοινότητα Κώστου |
| Ιστέρνι Πάρου, το |
| Κώστος Πάρου, ο |
| Μαράθι Πάρου, το |
| Τοπική Κοινότητα Λευκών |
| Άσπρον Χωρί Πάρου, το |
| Βουνιά Πάρου, τα (Τ.Κ.Λευκών) |
| Γλυφά Πάρου, τα |
| Λαγκάδα Πάρου, η |
| Λεύκαι Πάρου, αι |
| Τοπική Κοινότητα Μαρπήσσης |
| Δρυονήσι Πάρου, το (νησίδα) |
| Δρυός Πάρου, ο |
| Μακρονήσι Πάρου, το (νησίδα) |
| Μάρπησσα Πάρου, η |
| Πίσω Λιβάδι Πάρου, το |
| Πυργάκι Πάρου, το |
| Τζάνες Πάρου, ο |
| Τούρλος Πάρου, ο |
| Τσουκαλάς Πάρου, ο |
| Χρυσή Ακτή Πάρου, η |
|
Νομός Κυκλάδων : Δήμος, Κοινότητα Ερμουπόλεως | Αμοργού | Άνδρου | Άνω Σύρου | Δρυμαλίας | Εξωμβούργου | Θήρας | Ιητών | Κέας | Κορθίου | Κύθνου | Μήλου | Μυκόνου | Νάξου | Πάρου | Ποσειδωνίας | Σερίφου | Σίφνου | Τήνου | Υδρούσας Ανάφης | Αντιπάρου | Δονούσης | Ηρακλείας | Κιμώλου | Κουφονησίων | Οίας | Πανόρμου | Σικίνου | Σχοινούσσης | Φολεγάνδρου | Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης: Διοικητική διαίρεση νομού Κυκλάδων |
Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος
Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω
|
Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία. |
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
