Οι Δειραδιώτες ή Δειράδες ή Δειράδης (αρχαία ελληνικά: Δειραδιῶται), (ο δήμος: Δειραδιωτών) ήταν αρχαίος οικισμός - πόλη και δήμος της Λεοντίδας (περιοχή της Αρχαίας Αττικής και φυλή της αρχαίας Αθήνας). Με το ίδιο όνομα (Δειραδιώτες) ονομάζονταν οι δημότες του δήμου αυτού.
Ονομασία
Ο δήμος, πήρε πιθανώς το όνομά του από τη λέξη «δειράς» (αρχαία ελληνικά: δειράς), δηλαδή «κορυφογραμμή οροσειράς»[1] ή σειρά λόφων,[2] λόγω του ότι βρισκόταν μετά από μια μικρή προσχωσιγενή πεδιάδα, που αναπτύχθηκε κατά μήκος της ακτής, με τη θέση του στους λόφους κοντά στις εκβολές του ποταμού, που εκβάλει στη θάλασσα βόρεια του Θορικού.
Τοποθεσία του αρχαίου δήμου
Ο δήμος των Δειραδιωτών, ήταν δήμος της Παραλίας.[3] Βρισκόταν κοντά στην ανατολική ακτή στα νοτιοανατολικά της Αθήνας, ανατολικά της Κερατέας, στην περιοχή του πρώην Δήμου Κερατέας[4] κοντά στο σημερινό Δασκαλειό,[5] το οποίο ήταν το επίνειο (=λιμάνι) του δήμου.
Ο ερευνητής του 19ου αιώνα Διονύσιος Σουρμελής επιβεβαιώνει τη διαχρονική ύπαρξη του δήμου στην περιοχή, αναφερόμενος επίσης στη σειρά λόφων, με την ονομασία η Δειράς και στο χειμαρρώδη ποταμό, με την ονομασία ο Φασίδερις.[2]
Σε διάφορες περιοχές, οι οποίες υπάγονταν παλαιότερα στον πρώην Δήμο Κερατέας, ο οποίος έχει ενσωματωθεί σήμερα στον Δήμο Λαυρεωτικής, βρίσκονταν οι αρχαίοι δήμοι των Δειραδιωτών, του Ποταμού Δειραδιωτών (θέση Άγιος Γιάννης-Φοβόλες), της Αμφιτροπής (Μητροπήσι), της Βήσας (Μπαρμπαλιάκη), της Αιγιλίας (Όλυμπος), των Κυρτιαδών ή Κυρτειδών (κοντά στη Κακή Θάλασσα ή το Δασκαλειό), του Θορικού,των Φρεαρίων (Αρί ή Μαρκάτι ή Όλυμπος) και της Κεφαλής (περιοχή Αγίου Σεραφείμ Ρουτζέρι Μεσοχώρι).[6]
Η συμμετοχή του δήμου στην αρχαία Βουλή
Ο δήμος, η ύπαρξη του οποίου επιβεβαιώνεται και από διάφορες επιγραφές,[7] ως μέλος αρχικά της Λεοντίδας φυλής, συμμετείχε με 2 βουλευτές στην αρχαία Βουλή των 500, κατά την πρώτη περίοδο (508 – 307/306 π.Χ.). Κατά τη δεύτερη περίοδο (307/306 – 224/223 π.Χ.) ως και την τρίτη περίοδο (224/223 – 201/200 π.Χ.) ο δήμος ενσωματώθηκε στην Αντιγονίδα φυλή με 2 βουλευτές στη Βουλή των 600. Μετά την κατάργηση και διάλυση των «μακεδονικών φυλών» (Αντιγονίς και Δημητριάς) ο δήμος επανήλθε στην Λεοντίδα φυλή, κατά την τέταρτη (201/200 π.Χ. – 126/127) και την πέμπτη περίοδο (126/127 – 3ος αιώνας) με άγνωστο αριθμό βουλευτών–αντιπροσώπων του δήμου.
Οι κάτοικοι των Δειραδιωτών
Ο δημότης των αρχαίων Δειραδιωτών ονομαζόταν Δειραδιώτης.[8][9] Οι κάτοικοι του δήμου ζούσαν από την αλιεία και διάφορες άλλες δραστηριότητες οι οποίες σχετίζονται με τη θάλασσα.
Προσωπικότητες από τους Δειραδιώτες
Υπήρξαν διάφοροι γνωστοί πολίτες από τον δήμο των Δειραδιωτών, όπως ο Βίοττος ο Δειραδιώτης γιος του Φιλοξένου, ο Διοκλής ο Δειραδιώτης γιος του Νομίου, ο βουλευτής Διοσκουρίδης ο Δειραδιώτης, ο Κτησικλής ο Δειραδιώτης γιος του Δικαιάρχου κ.α.[10] Από τους πλέον γνωστούς, οι οποίοι είχαν κάποιου είδους σχέση με το δήμο ή την περιοχή του ήταν επίσης οι:
Φρύνιχος, γεννήθηκε στα μέσα του πέμπτου αιώνα π.Χ., (είχε ενταχθεί στον δήμο).[11]
Δείτε επίσης
Αρχαία Αθήνα
Λεοντίδα φυλή
Αντιγονίδα φυλή
Παραπομπές - σημειώσεις
[...] δειράς: η (Α δειράς) κορυφογραμμή οροσειράς («οι δειράδες τού Ολύμπου», «ὑπὸ δειράσι νιφοβόλοις Παρνασσοῡ») αρχ. 1. (για ζώα) τράχηλος, λαιμός 2. φρ. «τέγγει δ' ὑπ' ὀφρύσι δειράδας» — μουσκεύει με τα δάκρυα της τα κορφοβούνια / για την απολιθωμένη μορφή τής Νιόβης στο Σίπυλο τής Φρυγίας (Σοφ., Αντιγ.)". [...], δειράς
Διονύσιος Σουρμελής, "Αττικά: ή περί δήμων Αττικής εν οις και περί τινων μερών του Άστεως". Υπό Διονύσιου Σουρμελή. Έκδοσις πρώτη. Τύποις Αλεξάνδρου Κ. Γκαρπολά, Εν Αθήναις 1854 και "Attika hē peri dēmōn Attikēs en hois kai peri tinōn merōn asteōs", Dionysios Surmelēs, Gkarpola, 1854, σελ. 97: [...] "Δειράδες, ο δημότης Δειραδιώτης κατά τον Στέφανον• ο δήμος ούτος ωνομάσθη από του σχηματισμού του τόπου, διότι σειρά λόφων αποτελεί τον δήμον τούτον• νυν δε είνε ακατοίκητος. Ο χειμαρρώδης ποταμός των Δειράδων καλούμενος Φασίδερις νυν, μαρτυρεί και την θέσιν του δήμου• αφ' ενός η σειρά των λόφων ελληνιστί καλουμένη Δειράς, και αφ' ετέρου το όνομα Φασίδερις είνε δύο αποχρώντα μαρτύρια..". [...]
[...] "Deiradiotae: (Δειραδιῶται; Deiradiôtai). Attic paralia deme of the Leontis phyle, from 307/6 to 201/0 BC of the Antigonis ( Potamos Deiradiotae). Two bouleutai . Finds of a gravestone and a mortgage marker stone (IG II2, 2650, 5965) at Daskalio locate D. on the south-east coast of Attica east of Keratea". [...], Lohmann, Hans (Bochum), Deiradiotae
«Δήμος Κερατέας, η ιστορική εξέλιξη του δήμου». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιουνίου 2011. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2016.
John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 131.
Κερατέα Ιστορική Αναδρομή Αρχειοθετήθηκε 2016-03-14 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα: hpolhmas.com
Δειρα Attica (IG I-III), στην ιστοσελίδα: epigraphy.packhum.org
Στέφανος Βυζάντιος, "Εθνικά", ("Stephani Byzantii Ἐθνικων quæ supersunt." Gr. Edidit Anton Westermann, Λειψία 1839), [...] "Δειράδες, δήμος της Λεοντίδος φυλής, από Δειράδου τινός. ο δημότης Δειραδιώτης". [...], σελ. 100.
Δανιήλ ο Μάγνης, "Λεξικόν Ιστορικομυθικόν και Γεωγραφικόν, συντεθέν υπό Δανιήλου Δημητρίου Μάγνητος του εκ του Πηλίου όρους εκ κωμοπόλεως Αγίου Λαυρεντίου, εις χρήσιν της ελληνικής νεολαίας". Εκ της Ελληνικής τυπογραφίας Φραγκίσκου Ανδρεώλα. Εν Βενετία 1834.Lexikon historikomythikon kai geographikon (etc.)(Historisch-mythologisches und geographisches Wörterbuch etc.) neograece, Daniel Demetrios Magnes, Andreola, 1834, [...] "Δειράδης, δήμος της Αττικής, εκ της Λεοντίδος φυλής (Κάτοικ. Δειραδιώτης)". [...], σελ. 95.
Δημότες των Δειραδιωτών Αρχειοθετήθηκε 2019-04-04 στο Wayback Machine.. Αναζήτηση με τη λέξη-κλειδί στον τόπο (Place): DEIRADIWTHS (στα κεφαλαία αγγλικά), στις ιστοσελίδες: empressattica.com και atheniansproject.com του Προγράμματος «Αθηναίοι» = Athenians Project
Πλούταρχος, «Βίοι Παράλληλοι», «Αλκιβιάδης», 25.5: [...] "οἱ μὲν οὖν ἄλλοι σφόδρα προσεῖχον τῷ Ἀλκιβιάδῃ• τῶν δὲ στρατηγῶν εἷς, Φρύνιχος ὁ Δειραδιώτης, ὑποπτεύσας, ὅπερ ἦν, τὸν Ἀλκιβιάδην οὐδέν τι μᾶλλον ὀλιγαρχίας ἢ δημοκρατίας δεόμενον, ζητοῦντα δὲ πάντως κατελθεῖν, ἐκ διαβολῆς τοῦ δήμου προθεραπεύειν καὶ ὑποδύεσθαι τοὺς δυνατούς, ἀνθίστατο". [...]
Πηγές – βιβλιογραφία
Πρωτογενείς πηγές
Πλούταρχος, «Βίοι Παράλληλοι», «Αλκιβιάδης», 25.5.
Ελληνικές επιγραφές - IG Δειρα Attica (IG I-III).
Δευτερογενείς πηγές
Deiradiotae, στην ιστοσελίδα: referenceworks.brillonline.com,
John S. Traill: The political organization of Attica: a study of the demes, trittyes, and phylai, and their representation in the Athenian Council,“Attica”. (44, 65, 68, 110 no. 31, tables 4, 11.). Princeton: American School of Classical Studies at Athens (ASCSA), 1975, ISBN 978-0-87661-514-0
John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 131.
Peter Siewert, "Die Trittyen Attikas und die Heeresreform des Kleisthenes", C.H. Beck, München 1982, ISBN 3406080634, ISBN 9783406080630
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
«Deiradiotai». www.ancientworlds.net. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2015.[νεκρός σύνδεσμος]
Δήμος Λαυρεωτικής, στην ιστοσελίδα: www.lavreotiki.gr του Δήμου Λαυρεωτικής.
Traill, J. «Places: 579906 (Deiradiotai?)». Pleiades. Ανακτήθηκε στις 1 Μαρτίου 2017.
Deiradiotai?, Daskalio, στις ιστοσελίδες: http://imperium.ahlfeldt.se & https://web.archive.org/web/20170808012018/http://dare.ht.lu.se/, Ψηφιακός Άτλας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ("Digital Atlas of the Roman Empire", Johan Ahlfeldt, Department of Archaeology and Ancient History, Lund University, Sweden), Πανεπιστήμιο Λουντ, Λουντ, Σουηδία, πρόγραμμα: Pelagios.
Δήμοι της Λεοντίδας φυλής
Τριττύς των Μεσογείων
Αιθαλίδαι Εκάλη Ευπυρίδαι Κολωναί Κρωπίδαι Παιονίδαι Πήληκες Υβάδαι Χολλείδαι
Τριττύς της Παραλίας
Δειραδιώται Ποταμός Δειραδιώται Φρεάρριοι Σούνιον
Τριττύς του Άστεως
Αλιμούς Κηττός Λευκονόη Οίον Κεραμεικόν Ποταμός Καθύπερθεν Ποταμός Υπένερθεν Σκαμβωνίδαι
Δήμοι της Αντιγονίδας φυλής
Τριττύς των Μεσογείων
Αιθαλίδαι Ειτέα Γαργηττός Ικάριον Κολωναί Κύθηρος Καθύπερθεν Παιανία Υπένερθεν Περγασή
Τριττύς της Παραλίας
Αυρίδαι Δειραδιώται Καθύπερθεν Λαμπτραί Ποταμός Δειραδιώται
Τριττύς του Άστεως
Καθύπερθεν Αγκύλη Υπένερθεν Αγρυλή Κυδαθήναιον
Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος
Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω
|
Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία. |
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
