.
Ο Χάινριχ φον Κλάιστ (Bernd Heinrich Wilhelm von Kleist, 18 Οκτωβρίου 1777 – 21 Νοεμβρίου 1811) ήταν Γερμανός ρομαντικός ποιητής, ένας από τους μεγάλους Γερμανούς δραματουργούς του 19ου αιώνα.
Βιογραφία
Καταγόμενος από αριστοκρατική οικογένεια στρατιωτικών όσο και ποιητών, κατατάχθηκε στον Πρωσικό στρατό το 1792 και πήρε μέρος στην εκστρατεία του Ρήνου κατά της Γαλλίας. Το 1797 ονομάστηκε ανθυπολοχαγός και το 1799 παραιτήθηκε από τον στρατό, γράφηκε στο πανεπιστήμιο και αρραβωνιάστηκε την κόρη ενός στρατηγού, οι γονείς της οποίας τον έβλεπαν με δυσπιστία, θεωρώντας τυχοδιωκτική την συμπεριφορά του. Άλλωστε η παραίτησή του από τον στρατό είχε προκαλέσει την δυσαρέσκεια του βασιλιά της Πρωσίας.
Οι σπουδές του περιλάμβαναν ένα ευρύ φάσμα επιστημών αλλά τις εγκατέλειψε για να καταλάβει μια δημόσια θέση, προσπαθώντας να εξευμενίσει τους γονείς της μνηστής του. Ούτε εκεί όμως έμεινε για πολύ. Την άνοιξη του 1801 ξεκίνησε με την αγαπημένη του ετεροθαλή αδελφή Ουλρίκε για το Παρίσι. Το Παρίσι τον απογοητεύει και, επηρεασμένος από τον Ρουσσώ, θέλει να πάει στην Ελβετία. Η Ουλρίκε τον εγκαταλείπει και μόνος πλέον (οι αρραβώνες του βέβαια διαλύθηκαν) εγκαθίσταται σ’ ένα νησάκι στην λίμνη Τουν (Thunnersee) κοντά στην Βέρνη. Εκεί (1802) έγραψε το πρώτο του δράμα, την Οικογένεια Σρόφενστάιν. Αρρώστησε όμως, η Ουλρίκε ήρθε για να τον περιποιηθεί και μετά την ανάρρωσή του έφυγαν στη Βαϊμάρη.
Πηγαίνει πάλι στο Παρίσι, καίει τα χειρόγραφά του και προσπαθεί να καταταγεί στον γαλλικό στρατό, αλλά απελαύνεται. Επιστρέφει στην Πρωσία και διορίζεται σε δημόσια θέση στο Κένιγκσμπεργκ (1805). Παραιτείται όμως κι απ’ αυτήν και φυλακίζεται για έξι μήνες σαν κατάσκοπος από τον γαλλικό στρατό κατοχής.
Το 1807 πηγαίνει στην Δρέσδη. Εκεί το 1808 δημοσιεύει την τραγωδία Πενθεσίλεια ενώ την ίδια χρονιά ανεβαίνει από τον Γκαίτε στη Βαϊμάρη η κωμωδία του Η σπασμένη στάμνα, χωρίς καμιάν επιτυχία. Ο Κλάιστ αποδίδει την αποτυχία σε τροποποιήσεις του Γκαίτε και οι σχέσεις του με τον μεγάλο ποιητή γίνονται τελείως εχθρικές.
Από το 1807 ως το 1811 εξέδιδε το περιοδικό Phöbus (Φοίβος) στην Δρέσδη και ύστερα την εφημερίδα Berliner Abendblättern (Βραδυνά Φύλλα του Βερολίνου), έντυπα στα οποία δημοσίευσε τα περίφημα διηγήματά του και τα δοκίμιά του. Πηγαίνει για ένα διάστημα στην Πράγα το 1809 και εκδίδει το εβδομαδιαίο φύλλο Germania, που στις στήλες του εμφανίζονται πατριωτικά ποιήματα και άρθρα του Κλάιστ κατά του Ναπολέοντα. Το 1810 και 1811 εκδόθηκαν οι δύο τόμοι των διηγημάτων του.
Τελευταίο και καλύτερο έργο του ήταν Ο πρίγκιπας του Χόμπουργκ, ένα λαμπρό ψυχολογικό δράμα που παραστάθηκε μεταθανάτια και του οποίου ο ήρωας είναι εξ ίσου προβληματικός με τον ποιητή του. Αλλά ο παρεξηγημένος όσο και ιδιόρρυθμος Κλάιστ βρίσκεται αντιμέτωπος με την κοινωνία και την λογοκρισία. Στα τέλη του 1810 πέθανε ο μοναδικός του προστάτης, η βασίλισσα Λουίζα της Πρωσίας.
Φεύγει φτωχός κι απελπισμένος στο Βερολίνο κι εκεί γνωρίζεται με την Εριέτα Φόγκελ, μια ώριμη γυναίκα που πάσχει από ανίατη ασθένεια. Δεν δυσκολεύεται αυτή να του αποσπάσει μιαν υπόσχεση για κάτι που και στον ίδιο ήταν από καιρό έμμονη ιδέα. Στις 20 Νοεμβρίου του 1811 περνούν μαζί τη νύχτα σ’ ένα πανδοχείο της Βανζέε, διασκεδάζουν σαν παιδιά όλη την άλλη μέρα, και το σούρουπο, στις όχθες της λίμνης, την σκοτώνει και αυτοκτονεί.
Έργα
Θεατρικά
Die Familie Schroffenstein (Η οικογένεια Σρόφενστάιν, τραγωδία, 1803)
Penthesilea (Πενθεσίλεια, τραγωδία, 1808)
Das Käthchen von Heilbronn (Η Καίτη από το Χάιλμπρον, δράμα, 1808)
Der zerbrochne Krug (Η σπασμένη στάμνα, κωμωδία, 1808)
Amphitryon (Αμφιτρύων, 1808, διασκευή του έργου του Μολιέρου)
Die Hermannsschlacht (Η μάχη του Χέρμαν, δράμα, 1809)
Prinz Friedrich von Homburg oder die Schlacht bei Fehrbellin (Ο πρίγκιπας Φρήντριχ φον Χόμπουργκ ή Η μάχη του Φέρμπελλιν, 1810)
Διηγήματα
Das Erdbeben in Chili (Ο σεισμός στην Χιλή, 1807)
Die Marquise von O... (Η μαρκησία φον Ο..., 1808)
Michael Kohlhaas (Μίκαελ Κολχάας, 1808)
Das Bettelweib von Locarno (Η ζητιάνα του Λοκάρνο, 1810)
Die heilige Cäcilie oder die Gewalt der Musik (Η Αγία Καικιλία, ή Η δύναμη της μουσικής, 1810)
Die Verlobung in St.Domingo (Αρραβώνες στον Άγιο Δομίνικο, 1811)
Der Findling (Ο έκθετος, 1811)
Der Zweikampf (H μονομαχία, 1811)
Δοκίμια
Über das Marionettentheater (Για το θέατρο μαριονέττας, 1810)
Über die allmähliche Verfertigung der Gedanken beim Reden (Περί της βαθμιαίας εξέλιξης της σκέψης μέσω της ομιλίας, μεταθ. 1878)
Ελληνικές μεταφράσεις
Ο πρίγκιπας του Χόμπουργκ : Κ.Καρθαίος (έμμετρη μετάφραση, Σχολή Μωραϊτη, 1974)
Ο σεισμός στην Χιλή - Η μαρκησία φον Ο… - Η Αγία Καικιλία - Ο έκθετος : Θ.Δασκαρόλης (Άγρα 1985)
Για το θέατρο μαριονέττας : Τζένη Μαστοράκη ως Οι Μαριονέτες (Άγρα, 1982)
Ελληνική Βιβλιογραφία
Stefan Zweig, Der Kampf mit dem Dämon : Hölderlin – Kleist – Nietzsche (Στέφαν Τσβάιχ, Η πάλη με τον Δαίμονα : Χαίλντερλιν – Κλάιστ – Νίτσε). Ελληνική μετάφραση του περί Κλάιστ μέρους : Αλέξης Καρρέρ (Γκοβόστης, χχ)
Πρόλογος Ρένας Καρθαίου και εισαγωγικό σημείωμα Λέοντα Κουκούλα στην πιο πάνω μετάφραση του Πρίγκιπα του Χόμπουργκ
Τα αποχαιρετιστήρια γράμματα του Κλάιστ και της Φόγκελ προς τους φίλους τους (μεταξύ των οποίων και ένα τρυφερότατο δικό της προς τον άντρα της), καταθέσεις του προσωπικού του πανδοχείου, ιατροδικαστικές εκθέσεις, σχετική υπηρεσιακή αλληλογραφία και ένα παραληρηματικά λατρευτικό γράμμα της Φόγκελ προς τον Κλάιστ λίγο πριν το τέλος, στην πιο πάνω μετάφραση των διηγημάτων του. Στον ίδιο τόμο και ένα κείμενο του Τόμας Μανν για τον Κλάιστ.
‘Εργα του Κλάιστ στην όπερα
Othmar Schoeck (Σεκ) : Penthesilea (1927)
Hans Werner Henze (Χέντσε) : Der Prinz von Homburg (1960)
Fritz Geißler (Γκάισλερ) : Der zerbrochne Krug (1969)
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
