Χωριό με πανοραμική θέα. Είναι η γενέτειρα του γνωστού ήρωα της ΕΟΚΑ Ευαγόρα Παλληκαρίδη.

Η Τσάδα είναι χωριό της Επαρχίας Πάφου στην Κύπρο. Απέχει περίπου 10 χιλιόμετρα από την πόλη της Πάφου. Βρίσκεται σε υψόμετρο 600 μέτρων. Το κλίμα της είναι κάπως ψυχρό το χειμώνα, αλλά κατά τους καλοκαιρινούς μήνες έχει πολύ δροσερό κλίμα και κυρίως δεν έχει υγρασία που σήμερα είναι ένα από τα κυριότερα προβλήματα στην πόλη της Πάφου.

Γεωγραφία

Η κοινότητα είναι κτισμένη, σε μέσο υψόμετρο 600 μέτρων και δέχεται μια μέση ετήσια βροχόπτωση, γύρω στα 610 χιλιοστόμετρα. Η κοινότητα βρίσκεται, σε μια απόσταση περίπου 10km από την πόλη της Πάφου. Λόγω του υψομέτρου της, η Τσάδα διακατέχεται από ένα σχετικά ήπιο κλίμα. Αρκετά ψυχρή το Χειμώνα και δροσερή το καλοκαίρι. Η Κοινότητα, αποτελείται από περίπου 1000 κατοίκους, ντόπιους και αλλοδαπούς. Η Τσάδα συνορεύει στα βορειοανατολικά, με τα χωριά Καλλέπεια, (3,5 χλμ) Λετύμπου, (6 χλμ) και Πολέμι (8 χλμ.) Συνδέεται επίσης στα δυτικά, με τον κύριο δρόμο Πάφου-Πόλης από τον οποίο, απέχει μόλις 1 χιλιόμετρο. Στα νότια συνδέεται, με το χωριό Άρμου (6 χλμ). Στα νοτιοδυτικά συνδέεται με την Τάλα και το μοναστήρι του Αγίου Νεοφύτου.

Πληθυσμιακά στοιχεία

Το χωριό γνώρισε, συνεχή πληθυσμιακή αύξηση, από το 1881 μέχρι το 1946. Το 1881 οι κάτοικοί του ήσαν 383, που αυξήθηκαν στους 438 το 1891, στους 536 το 1901, στους 650 το 1911, στους 712 το 1921, στους 742 το 1931 και στους 953 το 1946. Το 1960, οι κάτοικοι μειώθηκαν στους 907, αυξήθηκαν στους 909 το 1973, αλλά μειώθηκαν στους 878 το 1976 και στους 815 το 1982. Στην απογραφή του 2001, οι κάτοικοι της κοινότητας ανέρχονταν στους 680. Το χωριό δεν αναφέρεται σε μεσαιωνικές πηγές, τουλάχιστον με τη σημερινή του ονομασία, άρα συμπεραίνουμε ότι πρόκειται για μια νέα κοινότητα. Κάπου στην περιοχή του, παλιοί χάρτες σημειώνουν οικισμό, με την ονομασία Coria (Κουρία), που υπήρχε κατά τα Μεσαιωνικά χρόνια. Ίχνη παλιού μικρού οικισμού, βρίσκονται σε τοποθεσία, μεταξύ της Τσάδας και του μοναστηριού του Αγίου Νεοφύτου, δεν είναι όμως γνωστό σε ποιον οικισμό ανήκαν.

Ο πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει τον πληθυσμό του χωριού όπως καταγράφηκε στις απογραφές πληθυσμού που έγιναν στην Κύπρο.

Ιστορικό απογραφών
Απογραφή Πληθυσμός %± Άνδρες Γυναίκες 1881 383[5] —   186 197 1891 438[6] 14.4% 200 238 1901 536[7] 22.4% 258 278 1911 650[8] 21.3% 313 337 1921 712[9] 9.5% 325 387 1931 742[10] 4.2% 351 391 1946 953[11] 28.4% 1960 907[12] -4.8% 429 478 1973 909[13] 0.2% 436 473 1976 878[14] -3.4% 426 452 1982 815[15] -7.2% 407 408 1992 672[16] -17.5% 338 334 2001 684[17] 1.8% 339 345 2011 1 043[3] 52.5% 500 543
Πληροφορίες για τον πληθυσμό και το διάγραμμα από τα δεδομένα.

Απασχόληση κατοίκων

Η αμπελοκαλλιέργεια, υπήρξε από τα παλιά χρόνια, η κύρια απασχόληση και η βασική πηγή εισοδήματος, για τους περισσότερους κατοίκους της κοινότητας. Εκτός από τα αμπέλια, στην περιοχή καλλιεργούνται τα σιτηρά, τα νομευτικά φυτά, οι χαρουπιές, οι ελιές, οι καρυδιές, οι αμυγδαλιές, λίγα φρουτόδεντρα, (μηλιές, αχλαδιές και πορτοκαλιές) και ελάχιστα λαχανικά και όσπρια.
Ονομασία

Για την ονομασία του χωριού, δεν υπάρχει έγκυρη πληροφόρηση. Διάφορες είναι οι εκδοχές που λέγονται από τους κατοίκους. Ωστόσο, η επικρατέστερη και αυτή που λέγεται από τις πιο παλιές γενιές, είναι ότι κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας το χωριό που βρισκόταν τότε χτισμένο, στις πιο χαμηλές περιοχές (περιοχή Κουρκάς), δεχόταν αρκετές παρενοχλήσεις από τους Τούρκους. Για το λόγο αυτό, οι κάτοικοι αποφάσισαν να μετακινήσουν το χωριό «Τσά – δα» όπως έλεγαν τότε, δηλαδή λίγο πιο πέρα, έτσι και έμεινε η σημερινή ονομασία του χωριού, Τσάδα. Κατά άλλους, η ονομασία του χωριού θεωρείται ότι είναι φυτώνυμη, από το φυτό αβρόσσ’ιλλα (είδος ασφόδελου) που έχει ψηλό και λεπτό ανθοφόρο καυλό, που λέγεται βίτσα (σσ. λεπτό κι ευλύγιστο ραβδί), απ’ όπου τελικά η ονομασία του χωριού Βιτσάδα, όπως, κατ’ αποκοπή, και του χωριού Τσάδα. Ωστόσο η ερμηνεία αυτή φαίνεται να είναι αρκετά παρατραβηγμένη. Ίσως όμως, να προήλθε από το όνομα κάποιου πρώτου οικιστή, ίσως ακόμη η ονομασία να είναι αλλοιωμένη, χωρίς να γνωρίζουμε την αρχική. Κορφή στα δυτικά του χωριού, ονομάζεται Τσιάρτα, και ίσως ετυμολογικά να συνδέεται με την ονομασία του χωριού.

Αξιοθέατα

Στην Κοινότητα Τσάδας υπάρχουν, η Εκκλησία της Παναγίας Χρυσελεούσας, το μοναστήρι του Σταυρού της Μίθθας και τα ξωκλήσια της Αγίας Μαρίνας, των Αγίων Κων/νου και Ελένης, καθώς επίσης και το Αγίασμα της Αγίας Ελένης. Στον οικισμό μπορείτε να επισκεφτεί ο επισκέπτης υο μοναστήρι του Σταυρού της Μίθθας, τις παλιές πετρόχτιστες βρύσες του χωριού (Γερόλακκος, Ροδκιός και Πυάθκια), την κεντρική εκκλησία του χωριού, Παναγία Χρυσελεούσα, με την θαυματουργή εικόνα. Στον οικισμό μπορείτε επίσης να επισκεφτείτε το Μουσείο που αποτελεί και την πατρική οικεία του Ευαγόρα Παλληκαρίδη, στο οποίο υπάρχει ξεναγός, αλλά και το τοπικό πετρόχτιστο οινοποιείο.
Προσωπικότητες

Από τη Τσάδα, καταγόταν ο ήρωας του ένοπλου απελευθερωτικού αγώνα του 1955-59 Ευαγόρας Παλληκαρίδης.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ιστοσ. Τσάδα, Τσάδα

Κοινοτάρχης : Ιορδάνης Δημητρίου

Παλληκαρίδης Ευαγόρας ( 27 Φεβρουαρίου 1938 Τσάδα - 14 Μαρτίου 1957 Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας) Αγωνιστής , ΕΟΚΑ

Γειτονεύει με τις κοινότητες Κοίλη, Στρουμπί, Τρεμιθούσα

Επαρχία Πάφου Φωτογραφίες

Χάρτης Κύπρου

Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια