Το Δουκάτο των Αθηνών ήταν κρατίδιο με έδρα την Αθήνα το οποίο δημιουργήθηκε το 1205 από τους Φράγκους μετά την κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης κατά την Δ' Σταυροφορίας (1204) και διατηρήθηκε ως την κατάληψη των Αθηνών από τους Τούρκους, το 1456 μετά από ύπαρξη 251 ετών.
Στα τέλη του 1204 ο Βονιφάτιος ο Μονφερατικός κατέλαβε την Αθήνα και οι Φράγκοι επιδόθηκαν στη λεηλασία της πόλης. Ο ναός της Παναγίας της Αθηνιώτισσας στον Παρθενώνα συλήθηκε και καταστράφηκε η μητροπολιτική βιβλιοθήκη με τα πολύτιμα χειρόγραφα που είχε δημιουργήσει ο λόγιος μητροπολίτης Μιχαήλ Χωνιάτης. Ο ίδιος, όπως και πολλοί από τους Αθηναίους, εγκατέλειψε την πόλη.
Ο Βονιφάτιος παραχώρησε την Αθήνα μαζί με τα Μέγαρα στον επιφανή ιππότη από τη Βουργουνδία Όθωνα de la Roche, στον οποίο είχε παραχωρήσει νωρίτερα και τη Θήβα. Ο Όθων προσαγορεύτηκε «Κύριος των Αθηνών» (Dominus Athenarum, Sire d'Athenes). Τον διαδέχτηκε ο ανιψιός του Γκυ ντε λα Ρος. Ο Γκυ αναγνωρίστηκε το 1260 από τον βασιλιά της Γαλλίας Λουδοβίκο Θ' ως δούκας των Αθηνών. Ο οίκος των Ντε λα Ρος ηγεμόνευσε μέχρι το 1308, οπότε πέθανε άκληρος ο Γκυ Β'. Τον διαδέχτηκε ο εξάδελφός του Γκωτιέ της Βρυέννης (de Brienne), κόμης του Λέτσε της Απουλίας.
Μετά τη μάχη της Κωπαΐδας το 1311, όπου οι Φράγκοι νικήθηκαν από τους Καταλανούς και όπου σκοτώθηκε ο δούκας της Αθήνας, το δουκάτο πέρασε στην κυριαρχία των Καταλανών που πρόσφεραν την ηγεμονία στο στέμμα των βασιλέων της Αραγωνίας. Η κυριαρχία των Καταλανών καταλύθηκε το 1388 με την κατάληψη της Ακρόπολης από τον Φλωρεντινό τραπεζίτη και τυχοδιώκτη Νέριο Ατσαγιόλι (Acciaiuoli), που από το 1385 είχε καταλάβει την πόλη της Αθήνας. Με εξαίρεση μια βραχύχρονη βενετική κατοχή (1395-1403) ο οίκος των Ατσαγιόλι ηγεμόνευσε μέχρι το 1458, όταν οι Τούρκοι, που από το 1456 είχαν καταλάβει την Αθήνα έγιναν κύριοι και της Ακρόπολης.
Σε όλη αυτή την περίοδο, η Αθήνα αποτελούσε το καύχημα των δυτικών κυριάρχων. Ο βασιλιάς της Αραγωνίας και δούκας της Αθήνας Πέτρος Δ' της Αραγωνίας είχε χαρακτηρίσει την Ακρόπολη το 1380 ως «το πιο ακριβό στολίδι που υπάρχει στον κόσμο», ενώ οι Φλωρεντινοί δούκες με τη φιλορθόδοξη πολιτική και την ελληνότροπη συμπεριφορά τους προπαρασκεύαζαν τον εξελληνισμό του δουκάτου και θεωρούσαν μέγιστο αγαθό τη διαβίωσή τους στην πόλη αυτή.
Κατάλογος των Δουκών των Αθηνών
* Όθων ντε λα Ρος (Μέγας Κύρης) (1205-1225)
* Γκυ Α' ντε λα Ρος (ο πρώτος με τον τίτλο Δούκας) (1225-1263)
* Ιωάννης ντε λα Ρος (1263-1280)
* Γουλιέλμος ντε λα Ρος (1280-1287)
* Ελένη Ντε Λα Ρος Δούκαινα Κομνηνή (ως επίτροπος του Γκυ Β')
* Γκυ Β' ντε λα Ρος (1287-1308)
* Γκωτιέ ντε Μπριέν (1308-1311)
* Ρουτζιέρο Ντεσλόρ (Ruggero Deslaur) (1311-1312)
* Μανφρέδος της Αραγωνίας (Manfredi d'Aragona) (1312-1317)
o Μπερενγκέρ Εστανιόλ (Berenguer Estanyol) (βικάριος) 1312-1317
* Γουλιέλμος της Αραγωνίας (Guglielmo II d'Aragona) (1317-1338)
o Αλφόνσος Φρειδερίκος της Σικελίας (Alfonso Federico di Sicilia), (βικάριος) 1317-1338)
* Ιωάννης Β' της Αραγωνίας (Giovanni II d'Aragona) (1338-1348)
* Φρειδερίκος Α' των Αθηνών (Federico I di Atene) (1348-1355
* Φρειδερίκος Γ' ο απλός της Σικελίας, Φρειδερίκος Β' των Αθηνών (1355-1377)
o Ρουτζέρο ντε Φλορ (Ruggero de Flor) (βικάριος) 1362-1370
o Λουδοβίκος Φρειδερίκος κόμης Σαλώνων (Luigi Federico conte di Salona) (βικάριος) 1375-1380
* Μαρία της Σικελίας (Maria di Sicilia) (1377-1388) (με τον Πέτρο Δ' της Αραγωνίας από το 1381)
* Νέριο Α' Ατσαϊόλι (Nerio I Acciaioli) (1388-1394)
* Αντώνιος Α' Ατσαϊόλι (Antonio I Acciaioli) 1394-1395
* Φραγκίσκος Francesco Acciaioli (1394-1395)
* Έλεγχος από την Βενετία (1395-1402)
* Αντώνιος Α' Ατσαϊόλι Antonio I Acciaioli (1402-1435)
* Νέριο B' Ατσαϊόλι (Nerio II Acciaioli) (1435-1439)
* Αντώνιος Α' Ατσαϊόλι (Antonio II Acciaioli) (1439-1441)
* Νέριο B' Ατσαϊόλι (δέυτερη φορά) (1441-1451)
* Κλάρα Ζόρζι (Clara Zorzi) 1451
* Βαρθολομέος Κονταρίνι (Bartolomeo Contarini) 1451-1454
* Φραγκίσκος Α' Ατσαϊόλι (Francesco I Acciaioli) 1451-1454
* Φραγκίσκος Β' Ατσαϊόλι (Francesco II Acciaioli) (1455-1458)
Εγκυκλοπαίδεια Βυζαντινής Αυτοκρατορίας
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
